Η Γερμανία έχει την συνήθεια να σηκώνει το παγκόσμιο ποδοσφαιρικό κύπελλο σε συμβολικές στιγμές. Η νίκη του 1954 –όπως αποτυπώθηκε στην ταινία «Το Θαύμα του Βερολίνου» – έδωσε στους Γερμανούς μια στιγμή περηφάνιας και κάθαρσης μετά την ήττα και την ατίμωση του 1945.

Μια δεύτερη νίκη πήρε το 1974 η Δυτική Γερμανία της οποίας το «οικονομικό θαύμα» είχε καταφέρει μέχρι τότε, να ξαναδώσει στην χώρα μια θέση ανάμεσα στις πιο ανεπτυγμένες του πλανήτη. Η νίκη του 1990, λίγους μήνες μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, ενίσχυσε την ικανοποίηση και τις ελπίδες για την επανενωμένη Γερμανία.

Σήμερα, το 2014, η Γερμανία σήκωσε το Παγκόσμιο Κύπελλο για μια ακόμη φορά και σε μια συμβολική εποχή πάλι. Κατά τα τελευταία πέντε χρόνια έχει αναδειχθεί σε κορυφαία πολιτική δύναμη της Ευρώπης. Η Βρετανία και η Γαλλία μπορεί να έχουν πυρηνικά όπλα και μόνιμη θέση στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Αλλά με την ευρω-κρίση, η Γερμανία αναδείχθηκε σε αναμφισβήτητο ηγέτη της ΕΕ.

Ακόμη και το να αποκαλέσεις την χώρα «κυρίαρχη δύναμη» στην Ευρώπη, θα ακουγόταν ενοχλητικό πριν λίγα χρόνια. Αλλά η σύγχρονη Γερμανία έχει καταφέρει το ασυνήθιστο επίτευγμα να είναι ταυτοχρόνως πανίσχυρη και δημοφιλής. Σύμφωνα με έρευνα του BBC που πραγματοποιήθηκε σε 21 χώρες πέρσι, η χώρα απολαμβάνει τον μεγαλύτερο θαυμασμό μεταξύ των κρατών του πλανήτη.

Την ώρα που το Παρίσι μοιάζει με πανέμορφο μουσείο, η Ρώμη καταρρέει και το Λονδίνο έχει πήξει στην ακρίβεια και τον συνωστισμό, το Βερολίνο έχει αναδειχθεί σε μια «cool» πόλη, γεμάτη γκαλερί τέχνης, clubs και συναρπαστική μοντέρνα αρχιτεκτονική από το Reichstag μέχρι την Potsdamer Platz. Είναι επίσης μια πόλη στην οποία οι νέοι μπορούν ακόμη να αντέξουν οικονομικά να ζήσουν σε αυτή.

Η γερμανική ποδοσφαιρική ομάδα αποτυπώνει όλη αυτή την διάθεση. Οι νίκες του 1954 και 1974 αντιμετωπίστηκαν εν μέρει με δυσαρέσκεια γιατί είχαν νικηθεί πιο «καλοί» αντίπαλοι –η Ουγγαρία και η Ολλανδία. Οι Γερμανοί παίκτες των ομάδων του 1974 και του 1990 χαρακτηρίστηκαν «αποτελεσματικοί» και «δουλευταράδες» και σατιρίστηκαν για τα κουρέματά τους. Αντιθέτως, η τωρινή γερμανική ομάδα χειροκροτήθηκε για το στυλ και το αθλητικό της πνεύμα. Ήταν επίσης η πιο «πολυεθνική» ομάδα που εκπροσώπησε την χώρα σε τελικό του Μουντιάλ, καθρεφτίζοντας το κλιμακούμενο «άνοιγμα» της γερμανικής κοινωνίας. Κράτησε όμως και αρκετές από τις παλαιότερες αρετές.

Στα καλύτερά της μοιάζει πράγματι με μια καλοσχεδιασμένη μηχανή, που όλα τα εξαρτήματά της δουλεύουν αρμονικά. Και ήρθε κι έδεσε που ο Mario Götze, ο σκόρερ του νικητήριου γκολ στο Ριο: είναι γιός καθηγητή τεχνολογίας –και ένας από τους δύο παίκτες της ομάδας που γεννήθηκαν στην ενωμένη Γερμανία.

Ολ αυτά όμως ακούγονται πολύ καλά για να είναι αληθινά –και πιθανόν έτσι είναι. Η Γερμανία αναμφισβήτητα διανύει μια χρυσή εποχή –μέσα κι έξω από τα ποδοσφαιρικά γήπεδα- αλλά υπάρχουν λόγοι να φοβόμαστε ότι δεν θα κρατήσει πολύ. Η πολιτική ηγεσία στην Ευρώπη σημαίνει την λήψη αποφάσεων και αυτές οι αποφάσεις αναπόφευκτα θα έχουν άσχημη υποδοχή σε ορισμένες περιοχές. Παραφράζοντας την δήλωση Τρότσκι για τον πόλεμο, κι αν οι σύγχρονοι Γερμανοί δεν ενδιαφέρονται για την εξουσία, η εξουσία ενδιαφέρεται για αυτούς. Μολονότι λοιπόν η χώρα έχει θετική εικόνα στον πλανήτη γενικώς, όπου η εξουσία της δεν είναι αισθητή ακόμη, η εικόνα της έχει δεχθεί λόγω της κρίσης πλήγμα μέσα στο ίδιο της το «σπίτι».

Η επιμονή της κυβέρνησης Merkel με την οικονομική λιτότητα στην νότιο Ευρώπη έχει αναβιώσει εικόνες του παρελθόντος, μιας υπεροπτικής και αναίσθητης Γερμανίας. Όταν ρωτήθηκαν για το ποια ομάδα θέλουν λιγότερο να σηκώσει το κύπελλο του Μουντιάλ, οι Πορτογάλοι, Ισπανοί, Έλληνες, Ολλανδοί και Άγγλοι απάντησαν όλοι ότι η Γερμανία βρίσκεται στην μία από τις δύο θέσεις της λιγότερο ευνοούμενης ομάδας.

Όσον αφορά τον διεθνή ρόλο της Γερμανίας, η ίδια η χώρα παραμένει βαθιά διχασμένη. Η διαμάχη με τις ΗΠΑ για τις υποκλοπές στην Γερμανία, έχει αναβιώσει έναν λανθάνοντα αντιαμερικανισμό, που ήταν ολοφάνερος επί κυβερνήσεων Μπους. Η απέχθεια για τις υποκλοπές είναι κατανοητή, αλλά για τον γερμανικό λαό έχει φαίνεται μεταμορφωθεί σε άρνηση να διαλέξουν ανάμεσα στην Ρωσία και την Δύση.

Πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι περισσότεροι Γερμανοί θεωρούν ότι η χώρα τους πρέπει να κρατήσει μια πολιτική ίσης απόστασης ανάμεσα στην Ρωσία και την δυτική συμμαχία, παρά να επιλέξει μια φιλοδυτική στρατηγική. Αυτή η συμπεριφορά ανησυχεί την καθιερωμένη πολιτική εξωτερικών υποθέσεων της Γερμανίας, καθώς και τους ανατολικούς γείτονές της. Οι Γερμανοί διπλωμάτες φοβούνται ότι οι απόψεις της κυβέρνησής τους δεν είναι συντονισμένες με την κοινωνία που εκπροσωπούν.

Οσο η γερμανική οικονομία προχωράει τόσο αποδοτικά όσο η ποδοσφαιρική ομάδα της, οι Ευρωπαίοι γείτονές της πιθανότατα θα είναι επιφυλακτικοί και ευγενικοί με τις όποιες επιφυλάξεις μπορεί να έχουν με την γερμανική εξωτερική πολιτική. Όμως ορισμένοι παρατηρητές μέσα στην ίδια την Γερμανία, φοβούνται ότι η επιτυχία της στην οικονομία βασίζεται σε μια σειρά πλεονεκτήματα που θα ξεφτίσουν με τον χρόνο.

Η δημογραφική κατάσταση της Γερμανίας είναι απαίσια. Το ποσοστό γεννήσεων είναι μόλις 1,3 παιδιά ανά γυναίκα, που σημαίνει ότι η χώρα γερνάει και η κατάσταση όλο χειροτερεύει. Οι πρόσφατες κινήσεις για την μείωση των ορίων συνταξιοδότησης ορισμένων εργαζόμενων, θα επιδεινώσει το πρόβλημα.

Μετά από πολλά χρόνια με συγκράτηση μισθών, οι Γερμανοί εργαζόμενοι είναι φυσικό να ζητούν αυξήσεις. Ετσι όμως θα πληγεί η ανταγωνιστικότητα που με τόσο κόπο απέκτησε η χώρα. Παράλληλα, η γερμανική βιομηχανία μπορεί να απειληθεί λόγω της εξάρτησης των εξαγωγών της από γειτονικές της χώρες που πλήττονται από λιτότητα, την ώρα μάλιστα που οι κινεζικές βιομηχανίες αναβαθμίζονται και «επιτίθενται» σε κερδοφόρες γωνιές της αγοράς που «ανήκουν» στην Γερμανία.

Η Καγκελάριος Angela Merkel, της οποίας η πράγματι εντυπωσιακή ηγεσία έχει συμβάλλει πολύ στην θετική εικόνα της σύγχρονης Γερμανίας, γνωρίζει πολύ καλά τις προκλήσεις που θα ακολουθήσουν.

Όμως, όπως και σε όλο το έθνος, η νίκη στο Ρίο της έδωσε την ευκαιρία να ξαποστάσει και να απολαύσει την «χρυσή στιγμή» της Γερμανίας.

ΠΗΓΗ: FT.com

Facebook Comments