Καθώς η Ελλάδα έμπαινε στο μνημόνιο, τον καιρό του Καστελλόριζου, κάθε πρωί εκπέμπαμε στον FLASH 96 με τον Θανάση Λάλα. Ήταν η εποχή που τα ΜΜΕ ανακάλυπταν όποιον οικονομολόγο υπάρχει στη χώρα. Προσπαθούσαμε να καταλάβουμε τί συμβαίνει, πόσο θα διαρκέσει, τι σημαίνει χρέος και έλλειμμα, τι είναι τα CDS, πώς λειτουργούν οι αγορές ομολόγων. Τότε συνομίλησα για πρώτη φορά με τον Γιάνη Βαρουφάκη.

Το πρώτο πράγμα που αντιλαμβάνεται όποιος γνωρίζει τον νέο υπουργό οικονομικών, είναι πως πρόκειται για μια προσωπικότητα χαρισματική, με τεράστια αυτοπεποίθηση. Συγκροτεί μια καλοκουρδισμένη ανθρώπινη μηχανή, με τρόπους, γνώσεις, αέρα κοσμοπολίτη και ένα sui generis στυλ. Και οι απόψεις του είναι ξεκάθαρες. Τόσο ξεκάθαρες, που δεν είναι λίγοι εκείνοι που του καταλογίζουν έπαρση.

 
Ήδη από την πρώτη φορά που τον φιλοξενήσαμε στον αέρα, φρόντισε να μας σοκάρει: Το ευρώ θα διαλυθεί, είχε πει, εφόσον η ΕΕ και η ΕΚΤ εξακολουθήσουν στο πνεύμα των παρουσών πολιτικών. Το μέλλον επιφυλάσσει για την Ευρώπη μικρότερες νομισματικές ζώνες: τη γερμανική, τη λατινική, ίσως και μια περιφερειακή του Νότου. Ο λόγος του μας είχε αναγκάσει, θυμάμαι, τη βδομάδα εκείνη, να ακυρώσουμε την προγραμματισμένη κεντρική συνέντευξη του εβδομαδιαίου φύλλου της FAQ και να φιλοξενήσουμε τον Γιάνη Βαρουφάκη ως πρόσωπο του τεύχους. Ενδέχεται και να ήταν το πρώτο του εξώφυλλο στον ελληνικό τύπο.
 
Έκτοτε, στο αυλάκι έχει κυλήσει πολύ νερό. Μία ερώτηση που συχνά έκανα στον νυν υπουργό, σε κάθε ευκαιρία, στο ραδιόφωνο, στο «ευθέως» όπου τον φιλοξένησα σε μια από τις καλύτερες στιγμές της εκπομπής, σε τηλεοπτικές συναντήσεις μας αργότερα, ήταν αν σκόπευε να πολιτευθεί. Μέχρι τα μέσα της προηγούμενης χρονιάς, οπότε και βρισκόταν ακόμα στις ΗΠΑ, σε sabbatical από το ΕΚΠΑ, όπου οι μηχανορραφίες και οι έριδες του είχαν κάνει το κλίμα ανυπόφορο, απαντούσε αρνητικά. Από ένα σημείο και μετά, φαινόταν ότι εξέταζε την προοπτική. Τελικά, διάβηκε τον Ρουβίκωνα. Και φρόντισε να κάνει την παρουσία του αισθητή εντός και εκτός συνόρων αυτόματα.
 
Η σκέψη του Γιάνη Βαρουφάκη, του οποίου η ακαδημαϊκή εξειδίκευση εστιάζει και στην θεωρία παιγνίων, χαρακτηρίζεται από μια βαθιά ιστορική κατανόηση της γενεαλογίας της κρίσης. Ως προς τη γηραιά ήπειρο, βλέπει τρεις τρόπους υπέρβασής της: ευρωπαϊκό μηχανισμό ανακύκλωσης πλεονασμάτων, ευρωπαϊκό μηχανισμό αμοιβαιοποίησης του χρέους και ενοποίηση του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος. Το τελευταίο μέρος του βιβλίου του Παγκόσμιος Μινώταυρος αποτελεί μιαν εναργή ανάλυση των προτάσεών του.
 
Το πρόβλημα με την σκέψη του κου Βαρουφάκη, είναι ότι θέτει στο στόχαστρό της την ιερή αγελάδα της παγκόσμιας οικονομίας: το ίδιο το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Και αυτό το θεριό, είναι που καλείται τώρα στην πραγματικότητα να αντιμετωπίσει, όχι γράφοντας ή παραδίδοντας μαθήματα και ομιλίες, αλλά στην πράξη, απέναντι στους φύλακές του. Την κατάσταση που διαμορφώνεται ήδη από την προηγούμενη εβδομάδα, εντούτοις, την περίμενε. Δανείζομαι από κείμενό του της 8ης Δεκεμβρίου 2014:

«Όσο διαρκεί μια τέτοια διαπραγμάτευση, κατά τη διάρκεια της οποίας θα απειλούμαστε με κλείσιμο των ΑΤΜ από το Βερολίνο και τη Φρανκφούρτη, οι αγορές θα έρθουν και πάλι στα όρια του νευρικού κλονισμού, τα spreads θα φτάσουν στα ουράνια, το χρηματιστήριο στις 600 μονάδες, τα ανόητα hedge funds θα τραβάνε τα μαλλιά τους. Δεν πειράζει. Δεν έχει σημασία το επιτόκιο δανεισμού του δημοσίου όσο το δημόσιο δεν δανείζεται. Δεν έχει σημασία η τιμή της μετοχής μιας τράπεζας πού ήταν και παραμένει πτωχευμένη…»

 
Μέχρι πρότινος, ο Γιάννης Βαρουφάκης περιέγραφε τον «Παγκόσμιο Μινώταυρο». Τώρα καλείται να αναλάβει τον ρόλο του Θησέα. Είμαι βέβαιος, ότι γνωρίζει καλά, πως σε περίπτωση που αποτύχει, η κοινωνία που τώρα τον αποθεώνει ως πρώτο τρίξαντα τα δόντια στους υπερόπτες Ντάισελμπλουμ, θα τον σταυρώσει. Διότι, ο Βαρουφάκης δεν είναι κατά βάθος τέκνο της νεοελληνικής νοοτροπίας. Μπορεί να διανοηθεί τη μετάβαση σε εθνικό νόμισμα χωρίς να την ταυτίζει με καταστροφή. Μπορεί να αντέξει έναν μήνα κλειστών ΑΤΜ. Σε τελική ανάλυση, όποτε θέλει, παίρνει την αστική παιδεία του (Σχολή Μωραΐτη) και τις περγαμηνές του, την άριστη γλωσσομάθειά του και τη γυναίκα που αγαπά και σηκώνεται και φεύγει.
 
Ίσως, αυτό να είναι το και στοιχείο, που δεν έχει λάβει επαρκώς υπ’όψιν στην συγκρότηση της στρατηγικής του. Το θεριό, που ο Γιάνης έχει τώρα να αντιμετωπίσει δεν είναι οι δυσκοίλιοι βόρειοι χαρτογιακάδες. Είναι το τραπεζικό σύστημα – όχι τόσο πολύ το εγχώριο, όσο το διεθνές. Κι αν κάτι απειλήσει την διαπραγμάτευσή του με τους ξένους, θα είναι ακριβώς αυτό. Μια αντίδραση, δηλαδή, της ΕΚΤ, που θα τραβήξει την πρίζα του ELA από τις ελληνικές τράπεζες και θα στείλει τον Έλληνα φουριόζο στα σουπερμάρκετ και την κυβέρνηση στα σχοινιά – κάτι, που κατά τους γνώστες της κατάστασης, είναι πολύ πιθανότερο από όσο οι περισσότεροι φανταζόμαστε.

Εφόσον συμβεί κάτι τέτοιο, ο νέος υπουργός οικονομικών θα χρειαστεί να επιστρατεύσει όλη τη γοητεία, το μυαλό και την επινοητικότητά του, ώστε να μη χρειαστεί να σαλπάρει στο ταξίδι της επιστροφής με μαύρα πανιά.

 
ΥΓ – Παραστάτης του ΓΒ και σιωπηρή αρωγός δύναμη στο δύσκολο έργο του, ο άνθρωπος που χρόνια τώρα εργάζεται αθόρυβα εκπονώντας μοντέλα εξοικονόμησης πόρων, ο «ταμίας» της κυβέρνησης πλέον, o “δικός μας» στο MarketNews, Δημήτρης Μάρδας. Του ευχόμαστε από καρδιάς καλή δύναμη και κάθε επιτυχία.

Facebook Comments