Έχοντας αναδειχθεί σε ηγεμονική δύναμη της Ευρώπης, η Γερμανία δίνει μαθήματα στην Ελλάδα και σε άλλα υπερχρεωμένα κράτη για τις αρετές της λιτότητας, ενώ πρόσφατα επέκρινε χώρες που αρνούνταν να δεχθούν μέρος των προσφύγων από τον φονικό εμφύλιο της Συρίας.

Το δικαίωμά της να ασκεί ηγετικό ρόλο αναγνωριζόταν ευρέως, βασισμένο σε μια αφήγηση περί αυτοθυσίας και υπακοής σε κοινούς κανόνες. Αυτός είναι ένας από τους λόγους που το σκάνδαλο της Volkswagen συγκλόνισε τη χώρα. Ηταν κάτι πολύ περισσότερο από μια υπόθεση επιχειρηματικών ατασθαλιών. Η αποκάλυψη της συστηματικής απάτης από μια εκ των πλέον εμβληματικών εταιρειών της χώρας τραυμάτισε βαριά την ιδέα που έχουν οι Γερμανοί για τον εαυτό τους, την ιδέα ενός πειθαρχημένου έθνους, και έριξε σκιές στη γερμανική αξίωση για ηθική ηγεμονία στην ευρωπαϊκή ήπειρο.

Ηταν μάλλον αναπόφευκτο να παραιτηθεί ο διευθύνων σύμβουλος της Volkswagen, Μ. Βίντερκορν, ύστερα από την αποκάλυψη ότι η εταιρεία εξαπατούσε τις ελεγκτικές αρχές αναφορικά με τις εκπομπές ρύπων από τα αυτοκίνητά της που καταναλώνουν ντίζελ. Ωστόσο, οι αρνητικές συνέπειες είναι πιθανό να διαρκέσουν αρκετά, καθώς η Γερμανία αντιμετωπίζει μεγάλες ροές μεταναστών, οι οποίοι ελκύονται από τη φήμη της ως κατ’ εξοχήν χώρα των ίσων ευκαιριών στην Ευρώπη κι ενώ η ίδια πασχίζει να βρει τον βηματισμό της ως παγκόσμια δύναμη. Επιπλέον, η συγκυρία φέρνει τη Γερμανία σε δυσμενή θέση ενόψει της διεθνούς διάσκεψης για την κλιματική αλλαγή που θα διοργανωθεί τον Δεκέμβριο στο Παρίσι. Εκεί, η Γερμανία φιλοδοξούσε να φιγουράρει ως πρότυπο βιομηχανικής δύναμης που κατάφερε να περάσει σε ένα σύστημα κατανάλωσης ενέργειας με τις λιγότερες δυνατές εκπομπές άνθρακα.

Αποστάσεις

Την επομένη του σκανδάλου, οι Γερμανοί ηγέτες προσπάθησαν να λάβουν αποστάσεις από την υπόθεση και να μετριάσουν το κόστος για την αυτοκινητοβιομηχανία τους, στην οποία αντιστοιχεί μία στις επτά θέσεις εργασίας της χώρας.

«Η ζημιά που προκάλεσαν λίγοι άνθρωποι στην εταιρεία και στους εργάτες της είναι τεράστιο», δήλωσε ο αναπληρωτής καγκελάριος και υπουργός Οικονομικών Ζίγκμαρ Γκάμπριελ στην ετήσια έκθεση αυτοκινήτου της Φρανκφούρτης. «Πρέπει όμως να φροντίσουμε να μην τροφοδοτήσει αυτή η υπόθεση μια ευρύτερη διαμάχη για τη γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία και τη γερμανική οικονομία στο σύνολό της», προσέθεσε.

Δεν αποκλείεται να είναι ήδη αργά. Η Γερμανία συνδέεται πολύ στενά με την αυτοκινητοβιομηχανία της. Το κρατίδιο της Κάτω Σαξονίας, όπου βρίσκονται και οι κεντρικές εγκαταστάσεις της Volkswagen, στο Βόλφσμπουργκ, κατέχει το 20% των μετοχών της. Ο εκάστοτε κυβερνήτης του κρατιδίου εμπλέκεται άμεσα με τις δραστηριότητες της εταιρείας.

«Λένε πως όταν το Βόλφσμπουργκ φτερνίζεται, ολόκληρο το κρατίδιο παθαίνει πνευμονία», δηλώνει η Ρεμπέκα Χαρμς, ευρωβουλευτής των Πρασίνων που μεγάλωσε στην Κάτω Σαξονία. Τώρα «η φήμη της Κάτω Σαξονίας έχει υποστεί σοβαρή ζημιά. Είναι μια καταστροφή, όχι μόνο για το κρατίδιο, αλλά για μια πλανητικής εμβέλειας επιχείρηση 600.000 εργαζομένων». Δεν υπάρχουν, μέχρι στιγμής, ενδείξεις ότι η γερμανική κυβέρνηση γνώριζε κάτι για την απάτη, αν και ασφαλώς είχε συνείδηση ότι θα μπορούσαν να υπάρχουν αποκλίσεις ανάμεσα στις εργαστηριακές μετρήσεις και στις πραγματικές εκπομπές ρύπων στους δρόμους. Ωστόσο, το θέμα δεν αφορά μόνο θέσεις εργασίας, μερίδια αγοράς και εταιρικά προφίλ. Το σκάνδαλο βρίσκει τη Γερμανία σε μια στιγμή όπου προσπαθεί να υπερασπιστεί τις παραδοσιακές αξίες της, αλλά δυσκολεύεται να το πετύχει καθώς εμπλέκεται στα χαοτικά προβλήματα της Ευρώπης και του κόσμου.

Στους μήνες που προηγήθηκαν του σκανδάλου, η Γερμανία εμφανιζόταν ως ο αδιάλλακτος υποστηρικτής του νόμου και της τάξης, επιβάλλοντας μέτρα λιτότητας στην Ελλάδα. Το Βερολίνο επέμεινε στην άτεγκτη εφαρμογή των κανόνων της Ευρωζώνης, αποκλείοντας κάθε μοίρασμα του χρέους μεταξύ των 18 κρατών-μελών. Ωστόσο, ύστερα από αυτή την περίοδο, που έβλαψε την εικόνα της στην Ελλάδα και στις άλλες χώρες του Νότου, η Μέρκελ εμφανίστηκε μεταμορφωμένη. Ανοίγοντας τις πόρτες της σε πρόσφυγες από τη Συρία και άλλες προβληματικές περιοχές της Μέσης Ανατολής, ενθαρρύνοντας τα άλλα κράτη-μέλη να αναλάβουν το μερίδιο που τους αναλογεί και εκθειάζοντας το τεράστιο δίκτυο Γερμανών εθελοντών, η κ. Μέρκελ εμφανίστηκε ως η ευαίσθητη καρδιά της Ευρώπης.

Τρωτά σημεία

Παρ’ όλη την περηφάνια των Γερμανών για την αποτελεσματικότητά τους, τα τρωτά σημεία εκτέθηκαν σε κοινή θέα όταν ένας εκ των δύο πιλότων της γερμανικής εταιρείας Germanwings, θυγατρικής της Lufthansa, έριξε το αεροπλάνο σε πλαγιά των γαλλικών Aλπεων, σκοτώνοντας 149 ανθρώπους. Η Lufthansa αρχικά αρνήθηκε κάθε ευθύνη. Γρήγορα αποδείχθηκε όμως ότι ο μοιραίος πιλότος είχε πάρει άδεια, στη διάρκεια της εκπαίδευσής του, γιατί έπασχε από σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα. Πρόσφατα, η προσφυγική κρίση αποκάλυψε άλλα τρωτά σημεία της Γερμανίας, η οποία αναγκάστηκε να επαναφέρει τους συνοριακούς ελέγχους, σπέρνοντας σύγχυση στην ευρωπαϊκή πολιτική ασύλου και ελεύθερης μετακίνησης.

Iσως όμως το σκάνδαλο της Volkswagen αποδειχθεί το πιο επιζήμιο απ’ όλα. Βραχυπρόθεσμα, υπονομεύει τις προσπάθειές της να βάλει υψηλά τον πήχυ για τη μείωση των ρύπων στις υπόλοιπες χώρες του κόσμου. Μακροπρόθεσμα, διαβρώνει την εμπιστοσύνη στη γερμανική καινοτομία κι η απώλεια της εμπιστοσύνης βρίσκεται στην πηγή πολλών οικονομικών προβλημάτων.

Facebook Comments