To mea culpa του ΔΝΤ αποδοκιμάζει τη σκληρή λιτότητα

Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αποδοκιμάζει την αυστηρή λιτότητα που επιβλήθηκε στην Ελλάδα. Η Ουάσιγκτον παραδέχεται ότι δεν υπολόγισε σωστά τις συνέπειες της επιθετικής δημοσιονομικής λιτότητας στη χώρα.

Κατά συνέπεια, το ΔΝΤ δεν θα είναι ιδιαίτερα πρόθυμο να επιβάλει σκληρά μέτρα στους πολίτες χωρών που έχουν πληγεί από την κρίση. Αυτό σημαίνει πιθανότατα περισσότερες θυσίες στο μέλλον για τους πιστωτές.

Η παραδοχή της αποτυχίας του ΔΝΤ στην Ελλάδα έγινε με καθυστέρηση. Οι οικονομολόγοι του Ταμείου είχαν προβλέψει ότι η σωρευτική ύφεση στη χώρα μεταξύ 2009 και 2012 θα έφθανε το 5,5%. Η πραγματική συρρίκνωση όμως ήταν υπερτριπλάσια.

Ο κύριος λόγος, όπως πιστεύει τώρα το ΔΝΤ, ήταν ότι οι επίσημοι δανειστές επέμειναν σε μη ρεαλιστικές περικοπές κρατικών δαπανών και αυξήσεις φόρων ενώ παράλληλα δίσταζαν να διαγράψουν κρατικό χρέος που ήταν σε χέρια ιδιωτών.

Το mea culpa σηματοδοτεί ένα ακόμη βήμα προς την απόρριψη της αυτοκαταστροφικής λιτότητας από το ΔΝΤ. Μόλις πέρυσι, το ταμείο προειδοποίησε ότι η δημοσιονομική λιτότητα προκάλεσε μεγαλύτερο κακό στην ανάπτυξη από τις αρχικές εκτιμήσεις – ο λεγόμενος “δημοσιονομικός πολλαπλασιαστής”. Πιο πρόσφατα, το ΔΝΤ προειδοποίησε τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Βρετανία ότι με το να προσπαθούν να διορθώσουν βιαστικά τα δημόσια οικονομικά τους κινδυνεύουν με εκτροχιασμό της ανάπτυξης.

Το τελευταίο χτύπημα του ΔΝΤ κατά της λιτότητας είναι πιθανό να φέρει σε δύσκολη θέση την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία συμμετείχε στην κατάρτιση των όρων του ελληνικού πακέτου διάσωσης. Παράλληλα όμως θα στηρίξει την προσπάθεια της Ελλάδας για ελάφρυνση του χρέους της.

Η μεγαλύτερη επίπτωση, ωστόσο, μπορεί να είναι στις μελλοντικές διασώσεις χωρών. Με το να τονίζει την αρνητική επίδραση των επιθετικών περικοπών, η τελευταία έκθεση αναμένεται να οδηγήσει το Ταμείο σε πιο φιλικές προς την ανάπτυξη πολιτικές. Θα υποδείξει ακόμη την ανάγκη να επωμιστούν οι ομολογιούχοι μεγαλύτερο βάρος.

Οι πρόσφατες διασώσεις φαίνεται να υπήρξαν ανεπαρκώς σκληρές για τους επενδυτές σταθερών αποδόσεων. Πολλοί Έλληνες ομολογιούχοι πληρώνονταν στην ονομαστική αξία για τα ομόλογά που κατείχαν μέχρι που το ΔΝΤ αναγκάστηκε καθυστερημένα να επιβάλει κούρεμα στους υπόλοιπους επενδυτές το 2012. Τέτοια γενναιοδωρία, ένα λάθος που επαναλήφθηκε στη διάσωση της Κύπρου, αύξησε την ανάγκη για περικοπές δαπανών και αυξήσεις φόρων με σκοπό τη διόρθωση των δημόσιων οικονομικών.

Το ΔΝΤ έχει δεχθεί κριτική ότι προωθεί τη δημοσιονομική εξυγίανση με οποιοδήποτε κόστος. Η αναγνώριση των περιορισμών αυτής της πολιτικής είναι ένα σημαντικό βήμα. Η πραγματική πρόκληση είναι να διασφαλίσουμε ότι οι αμαρτίες του παρελθόντος δεν θα επαναληφθούν.