Η πραγματική μάχη της γενιάς μας

Ούτε το μνημόνιο ούτε το προσφυγικό ούτε η απαξίωση των θεσμών. Καμία από αυτές τις μεγάλες προκλήσεις δεν είναι η μητέρα των μαχών. Η μεγαλύτερη μάχη της γενιάς μας είναι να καταφέρουμε να μείνουμε στην Ελλάδα. Το ζήτημα του δημογραφικού, συνδυασμένο με την φυγή 200.000 νέων Ελλήνων μέσα σε μόλις 5 χρόνια (!) είναι όρος επιβίωσης του ελληνικού έθνους. Ενός έθνους που γερνάει, φτωχαίνει και αντικαθιστά πτυχιούχους Έλληνες με χιλιάδες μετανάστες (με ο,τι αυτό συνεπάγεται για την οικονομική και κοινωνική συνοχή μιας χώρας που δεν έχει υποδομές απορρόφησης μεγάλων ροών). Ας δούμε όμως τη διαδρομή ενός νέου ανθρώπου, τουλάχιστον όπως την ζω ως φοιτητής.

Ο φοιτητής κοιτάει να τελειώσει γρήγορα τις σπουδές του. Σκοπός δεν είναι φυσικά η κατάρτιση ως αποτέλεσμα γνωστικής δίψας, αλλά η ανάγκη να φέρει μεροκάματο στο σπίτι. Συχνά το κάνει όσο σπουδάζει. 400, 300, ακόμη και 200 ευρώ αποτελούν δέλεαρ καλύπτοντας τρύπες που σε άλλες περιπτώσεις διαλύουν οικογένειες. Με το που τελειώσει, ξέρει ότι το μεταπτυχιακό είναι η πολυτέλεια, μια παράπλευρη δραστηριότητα που δεν μπορεί να καλυφθεί αν δε βρει δουλειά- στη χώρα με τη μεγαλύτερη νεανική ανεργία στην ιστορία της Ευρώπης.

Κάπου εκεί έρχεται η πραγματική ενηλικίωση. Με τη συνειδητοποίηση μιας νεκρής αγοράς, ο νέος εγκαταλείπει την πατρίδα του. Σε αντίθεση με το κλισέ, δεν είναι αυτονόητη απόφαση, αλλά ένα δίλημμα προτεραιοτήτων κι επιθυμιών. Από τη μία, οι φίλοι, η οικογένεια, το φως του ελληνικού πρωινού, ο καιρός, η σημασία του να ξέρεις ότι ανήκεις κάπου. Από την άλλη, η καριέρα, τα χρήματα, η προσωπική ανέλιξη και η δίκαιη αξιοποίηση των ικανοτήτων και των προοπτικών σου- και στην εξίσωση προστίθεται η ανάγκη να φέρνεις εισόδημα σπίτι. Κάπως έτσι, 200.000 φιλοδοξίες, μυαλά, μίγματα διαφορετικών χαρακτηριστικών, έχουν φύγει από την Ελλάδα την τελευταία πενταετία.

Πίσω μένουν λίγοι. Άνθρωποι γαντζωμένοι από τα γρανάζια ενός γερασμένου συστήματος, που το παλεύουν με την υπομονή τους να εξαντλείται. Μια καθημερινή μάχη με σκοπό την αυτοσυντήρηση. Στη χώρα που ο ρυθμός γεννητικότητας έχει πέσει στο 1.3/ οικογένεια, όταν τα 2 παιδιά είναι το όριο που κρατά τον ελληνικό πληθυσμό στα ίδια επίπεδα.

Κι αλήθεια, ποιος λογοδοτεί για αυτούς που θα φτιάξουν τις οικογένειές τους έξω; Ποιος σκέφτεται στα σοβαρά ότι κι όσοι μένουν έχουν απαξιώσει την ιδέα της οικογένειας,  μην έχοντας χρόνο, πόρους και ψυχική ηρεμία; «Εδώ καλά καλά εμένα δεν μπορώ να θρέψω, πώς θα κάνω παιδί;» «Δουλεύω 12 ώρες την ημέρα, δε θέλω το παιδί μου να μεγαλώσει μόνο του» «Δεν έχω τελειώσει ακόμη καν τις σπουδές μου, η οικογένεια είναι κάτι που με αφορά μετά τα 30». Προσωπικές ιστορίες μιας Ελλάδας ζοφερής και απαισιόδοξης.

Οι εύκολες κατηγορίες για τα Μνημόνια δεν μπορούν να προσφέρουν καμία λύση. Εφόσον δεν σκίζονται όπως αποδείχθηκε οριστικά, πρέπει να βρούμε ένα Εθνικό Σχέδιο αντιμετώπισης της υπογεννητικότητας, ενισχυμένης από τη φυγή της γενιάς μας στο εξωτερικό. Ένα σχέδιο που φαντάζεται την Ελλάδα 30 χρόνια μετά, όχι μια εκλογική περίοδο αργότερα.

Σε αυτό το δημόσιο διάλογο πρέπει να εξεταστούν όλες οι ιδέες μακριά από ιδεοληπτικές παρωπίδες. Τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, ας πούμε, δεν είναι μέρος της λύσης; Γιατί να χάνονται χιλιάδες μαθητές που δεν πέρασαν μέσω των πανελλαδικών; Γιατί τα εισοδήματα να συντηρούν ξένες κοινωνίες; Γιατί να έχουμε αιμορραγία ακαδημαϊκού κεφαλαίου αντί να αξιοποιήσουμε κάθε επιστήμονα στην Ελλάδα; Γιατί να μη γίνουν οι πόλεις μας διαβαλκανικά κέντρα γνώσης, όπου ξένοι φοιτητές θα ρίχνουν ζεστό χρήμα στην αγορά ακινήτων και στις τοπικές επιχειρήσεις; Έχουμε άραγε την πολυτέλεια να χάσουμε άλλο μισό εκατομμύριο νέους σε μια δεκαετία;

Τις προάλλες συζητούσα με έναν 50αρη δικηγόρο. «Δε θα μείνει τίποτα όρθιο Μιχάλη. Κατατστρέψαμε την Ελλάδα. Φύγε όσο προλαβαίνεις, ελπίδα δεν υπάρχει ούτε για αυτούς που τώρα ζουν άνετα». Δεν απάντησα. Έγνεψα σκεπτικός. Πριν αποδεχτούμε τη μοίρα μας, πρέπει να δώσουμε τη μάχη της γενιάς μας. Αλήθεια όμως, ποια η ελπίδα να σωθούμε όταν σε αυτονόητες προτάσεις οι μισοί τουλάχιστον νέοι αντιδρούν αντανακλαστικά, μεταναστεύοντας εντέλει σαν άλλοι Γαβριήλ Σακελλαρίδηδες στις χώρες που δίνουν μάχη να μη μοιάσουμε;