Βαραββάν και παραβάν

Μέρες που είναι θυμήθηκα την εξής ιστορία: μια οικογένεια μελλοντικής εποχής αποφασίζει για τις διακοπές του Πάσχα να κάνει ένα ταξίδι στο χρόνο. Επιλέγουν να πάνε στην Παλαιστίνη τις ημέρες του θείου δράματος.  Αφού λοιπόν υποδέχονται τον Ιησού την Κυριακή των Βαΐων, τον ακολουθούν στους δρόμους των  Ιεροσολύμων και καταλήγουν στην πλατεία, όπου κρίνεται η τύχη η δική του και του Βαραββά.

Ψηφίζουν υπέρ Βαραββά και φωνάζουν «άρον άρον σταύρωσον αυτόν» για τον Ιησού, προκειμένου να μην αλλοιώσουν την εξέλιξη της ιστορίας και εκείνη τη στιγμή ξαφνικά διαπιστώνουν, ότι η πλατεία είναι γεμάτη από ταξιδιώτες του χρόνου ντυμένους με ρούχα εποχής. Όλοι τους ζητούν να δοθεί χάρη στον Βαραββά και συνεπώς να σταυρωθεί ο Ιησούς και επιστρέφουν στην εποχή τους, ενώ  ο Πόντιος Πιλάτος νίπτει τας χείρας του.

Δεν θυμάμαι αν τη διάβασα αυτή την ιστορία ή αν μου τη διηγήθηκαν και φυσικά δεν θυμάμαι τον συγγραφέα της και αν ήθελε να περάσει κάποιο μήνυμα μέσω αυτής. Εμένα μου έρχεται στο μυαλό κάθε φορά που βλέπω κάποιον να «σταυρώνεται» στα ελληνόφωνα social media.

Στην αρχή ήταν οι πολιτικοί που υφίσταντο έντονες επιθέσεις από τους χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύσωσης. Πέραν των πολιτικών που αποτελούν διαχρονικό στόχο, τα τελευταία χρόνια έχουν προστεθεί και καλλιτέχνες  που εξέφρασαν πολιτικές απόψεις, όπως η Χαρούλα Αλεξίου, ο Κωστής Μαραβέγιας, ο Σάκης Ρουβάς ή εσχάτως ο Νότης Σφακιανάκης, που βρέθηκαν στο μάτι του κυκλώνα. Μικρή σημασία έχει για τους χρήστες, όμως, αν οι «σταυρωθέντες» είναι πολιτικοί ή καλλιτέχνες, ούτε καν το εύρος της διασημότητας τους. Σημασία έχει να είναι κανείς το «πρόσωπο της ημέρας» στα social media με αφορμή μια πράξη ή δήλωσή του. Πολλές φορές η ίδια η είδηση ή η ακριβής δήλωση που προκάλεσε την αντίδραση χάνεται. Χρήστες με επιρροή ξεκινούν τον κανονιοβολισμό για να ακολουθήσουν χιλιάδες άλλοι, οι οποίοι συμπεριφέρονται σαν να μην θέλουν να αλλοιώσουν την ιστορία, για να ακολουθήσουν τα ΜΜΕ που παρουσιάζουν στα ρεπορτάζ τους την «κατακραυγή».

Τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης έχουν αποκτήσει πολύ μεγάλη επιρροή, αξιοποιώντας τα παραδοσιακά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Βλέπουμε ενημερωτικές τηλεοπτικές εκπομπές να ενθαρρύνουν και να μεταφέρουν αυτούσια τα ερωτήματα των χρηστών, ενώ τα δελτία ειδήσεων συχνά αναπαράγουν ευφυολογήματα- tweets χρηστών ως αντιδράσεις της ελληνικής κοινωνίας.  Στην πραγματικότητα οι ενεργοί χρήστες των social media αποτελούν μέρος και όχι αντιπροσωπευτικό δείγμα της ελληνικής κοινωνίας, πόσο μάλλον του εκλογικού σώματος. Αρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι ελάχιστοι συμπολίτες μας της τρίτης και τέταρτης ηλικίας συμμετέχουν σε αυτά τα μέσα, ενώ τα ποσοστά της εκλογικής τους συμμετοχής είναι υψηλά ή ότι στον αντίποδα πολλοί Έλληνες που ζουν στο εξωτερικό συμμετέχουν ενεργά στα social media, ενώ δεν ψηφίζουν στις εκλογές.

Τι γίνεται όμως όταν η κατακραυγή οδηγεί σε πολιτική απόφαση ή έστω γίνεται υποστηρικτική βάση για τη δικαιολόγηση πολιτικής απόφασης; Μια τέτοια περίπτωση ήταν η αποπομπή του Δημήτρη Καμμένου από τη θέση του Υφυπουργού Εργασίας, ο οποίος κατά τραγική ειρωνεία υπέστη κατακραυγή για προγενέστερες αναρτήσεις του στα social media. Σε τέτοια περίπτωση πιθανώς να εξελισσόταν και ο Βέλγος καλλιτέχνης Γιαν Φαμπρ αν δεν δήλωνε ο ίδιος παραίτηση από τη θέση του Καλλιτεχνικού Διευθυντή του Φεστιβάλ Αθηνών.

Είναι πολύ νωρίς για να μελετήσει κανείς τη δυναμική που δημιουργείται μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Ο σύγχρονος πολιτικός οφείλει σίγουρα να τα παρακολουθεί, αλλά όχι απαραίτητα να υπακούει στα εφήμερα κελεύσματά τους. Όπως λέει, άλλωστε, μια ελληνική παροιμία: «Κάθε θαύμα και τρεις μέρες, το μεγάλο τέσσερις». Πολύ συχνά η κατακραυγή στα social media διαρκεί ακόμη λιγότερο ή όσο περίπου το ταξίδι στο χρόνο που έκαναν οι ήρωες της ιστορίας που παρέθεσα.

Το ζητούμενο είναι ο πολιτικός που παίρνει την απόφαση να μην κρύβεται, πίσω από τις φωνές τους νίπτοντας τας χείρας του, αλλά έχει το σθένος να τις αγνοήσει. Άλλωστε οι πολίτες δεν αποφασίζουν ούτε στις πλατείες, ούτε στα πληκτρολόγια, ούτε όταν ερωτώνται από τους δημοσκόπους, αλλά στο παραβάν και μάλιστα σε πολύ συγκεκριμένες ημερομηνίες.