Η Αλέκα είναι μια καλή φίλη, ανθρωπολόγος. Σπουδαγμένη στα καλύτερα πανεπιστήμια, με πτυχία και μεταπτυχιακά, προς το τέλος του διδακτορικού της έπρεπε και αυτή όπως όλοι να βγάλει τα προς το ζην.

Έκανε λοιπόν αυτό που κάνουν οι περισσότεροι ανθρωπολόγοι: έναρξη επαγγέλματος προκειμένου να μπορεί να αναλαμβάνει εργασίες/έρευνες «με το μπλοκάκι». Γράφτηκε και στον ΟΑΕΕ ως όφειλε. Τον πρώτο χρόνο της «επιχειρηματικής» της σταδιοδρομίας τα πράγματα πήγαν σχετικά καλά. Πλήρωσε τις εισφορές και έβγαλε και ένα μικρό εισόδημα που χρηματοδότησε τις μάλλον λιτές της συνήθειες. Κάτι ανάλογο έγινε και το δεύτερο χρόνο.

Μετά όμως ήρθε η κρίση. Πάνε και τα κοτσιφόπουλα, πάνε και ευρωπαϊκά προγράμματα, πάνε και οι έρευνες. Μεικτό εισόδημα του 2010 όχι μεγαλύτερο των 4.000€. Φυσική συνέπεια ήταν η δημιουργία οφειλής στον ΟΑΕΕ. Πήγε να κάνει ρύθμιση για να διαπιστώσει ότι η νομοθεσία προβλέπει μεν ρύθμιση οφειλών αλλά η καταβολή των δόσεων ξεκινά αμέσως! «Εγώ δεν μπορούσα να πληρώσω τα 250€ το μήνα και δημιουργήθηκε η οφειλή, πως θα μπορέσω να πληρώνω 280€;» ήταν η εύλογη απορία της και έφυγε απογοητευμένη. Σήμερα είναι κάπου στην Αφρική και κάνει επιτόπια έρευνα. Τα προβλήματα εκεί είναι σημαντικότερα και την βοηθούν να ξεχάσει τα δικά της.

Τέτοια περιστατικά είναι πολλά, όλοι μας έχουμε κάποια υπόψη και δυστυχώς δεν αφορούν μόνο τους ανθρωπολόγους. Είναι χιλιάδες οι νέοι εργαζόμενοι με μπλοκάκι, οι μικροί έμποροι και καταστηματάρχες, διάφοροι που είδαν τα εισοδήματά τους να καταρρέουν λόγω της παρατεταμένης ύφεσης και δημιούργησαν ως εκ τούτου οφειλές στον ΟΑΕΕ. Το πρόβλημα στην προκειμένη δεν είναι μόνο ότι χρωστάνε, αλλά οι συγκεκριμένες συνέπειες αυτής της οφειλής. Δεν μπορούν να θεωρήσουν το βιβλιάριο υγείας και χάνουν κάθε πρόσβαση στην ιατροφαρμακευτική τους περίθαλψη αυτοί και τα προστατευόμενα μέλη.

Επιπρόσθετα, λόγω της ποινικοποίησης της οφειλής βρίσκονται αντιμέτωποι με μια μόνιμη απειλή σύλληψης η οποία θα καταλήξει σε μια μικρή ποινή φυλάκισης που συνεπάγεται μεγάλο κόστος εξαγοράς. Δεν αναφέρομαι στους κατά συρροή μπαταχτσήδες, ούτε σε αυτούς που δεν κατέβαλαν ούτε ένα ευρώ επί 15 χρόνια. Αναφέρομαι σε αυτούς που χρωστάνε εξαιτίας αποκλειστικά της ύφεσης. Σε εκείνους που πάνω στη στιγμή της μεγαλύτερης ανάγκης βρίσκονται ακάλυπτοι όσο ποτέ. 

Η κατάσταση αυτή αναδεικνύει ένα διαρθρωτικό πρόβλημα του ΟΑΕΕ. Η κλιμάκωση των ασφαλιστικών εισφορών με αποκλειστικό κριτήριο τα χρόνια ασφάλισης ενέχει την άρρητη παραδοχή ότι μια επιχείρηση όσο πιο πολλά χρόνια λειτουργεί τόσο περισσότερο κέρδος βγάζει. Γνωρίζουμε όμως όλοι ότι τα πράγματα δεν είναι έτσι, ποτέ δεν ήταν. Με άλλα λόγια, σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει στις ασφαλιστικές εισφορές των μισθωτών, οι εισφορές των ασφαλισμένων στον ΟΑΕΕ δεν λαμβάνουν υπόψη τις συνέπειες του οικονομικού κύκλου, πόσο μάλλον της ύφεσης. Ένας μισθωτός του οποίου ο μισθός θα μειωθεί αποδίδει λιγότερα χρήματα ως εισφορά στο ΙΚΑ και αντιστρόφως. Ένας ασφαλισμένος στον ΟΑΕΕ δεν μπορεί να το κάνει αυτό.

Έχω την εντύπωση ότι η λύση του προβλήματος απαιτεί σημαντική μεταρρύθμιση. Κατ’ αρχήν θα ήταν περισσότερο δόκιμο η κλιμάκωση των εισφορών να σχετίζεται με τον κύκλο εργασιών (αν όχι με το κέρδος αλλά ένεκα η φοροδιαφυγή…). Τις καλές χρονιές πληρώνεις περισσότερα, τις κακές λιγότερα. Κατά δεύτερο λόγο, καλό θα ήταν τα ασφαλιστικά ταμεία εν γένει, να μην παρακρατούν εισφορές για τον κλάδο Υγείας. Η πρόσβαση στην Υγεία είναι καθολικό δικαίωμα και δεν επιτρέπεται η ποιότητα των δημόσιων υπηρεσιών υγείας που απολαμβάνει έκαστος να εξαρτάται από το Ταμείο στο οποίο είναι ενταγμένος.

Η θέση επομένως είναι η εξής: Κατάργηση του κλάδου Υγείας των Ταμείων και χρηματοδότηση του συστήματος υγείας μέσω της φορολογίας, δηλαδή του προϋπολογισμού. Κάτι τέτοιο θα επέτρεπε επίσης τη σημαντική μείωση των ασφαλιστικών εισφορών που στην Ελλάδα είναι από τις υψηλότερες στην Ευρώπη, άρα ενίσχυση της απασχόλησης, άρα ενίσχυση της κατανάλωσης, άρα ενίσχυση της οικονομίας γενικότερα.

Προτού όμως λύσουμε αυτά τα βασικά, τα καίρια διαρθρωτικά προβλήματα του ασφαλιστικού συστήματος και έως ότου καταφέρουμε να παράξουμε την πολυπόθητη συναίνεση για την κατεύθυνση των αναγκαίων αλλαγών, πρέπει να αντιμετωπίσουμε το άμεσο πρόβλημα που έχουμε σήμερα. Έστω και πρόσκαιρα, αλλά με έναν τρόπο ορθολογικό και ρεαλιστικό.

Με αυτή την σκέψη, η Δημοκρατική Αριστερά ανέλαβε μια πρωτοβουλία. Θα καταθέσει πρόταση νόμου αναφορικά με την ρύθμιση των οφελών προς τον ΟΑΕΕ με έμφαση σε εκείνους-ες που χρωστούν λίγα (σύμφωνα με εκτιμήσεις του Οργανισμού αποτελούν πάνω από το 80% των οφειλετών). Η πρόθεση είναι η πρόταση να ψηφιστεί, με αλλά λόγια «να περάσει», όχι να απορριφθεί μετ’ επαίνων.

Για αυτό το λόγο, πολυμελής αντιπροσωπία της ΔΗΜΑΡ από τρεις βουλευτές συναντήθηκε τις προάλλες με την Διοικητή του ΟΑΕΕ, για αυτό θα υπάρξει συνάντηση και με τους προέδρους της ΓΣΕΒΕΕ και της ΕΣΕΕ και με τους Υπουργούς Απασχόλησης και Οικονομικών, αλλά κυρίως για αυτό το λόγο το προσχέδιο της πρότασης θα αναρτηθεί την ερχόμενη εβδομάδα στο διαδίκτυο προκειμένου να υπάρξει δημόσια διαβούλευση. Για αυτό το λόγο, η πρόθεσή μας είναι την πρόταση όπως τελικά διαμορφωθεί να την υπογράψουν και άλλοι βουλευτές από άλλα κόμματα εξαιρουμένης φυσικά για λόγους αρχής της Χρυσής Αυγής.

Η ιδέα είναι απλή. Κατ’ αρχήν καταργείται η ποινικοποίηση της οφειλής προς τον ΟΑΕΕ και αποσυνδέεται η θεώρηση του βιβλιαρίου Υγείας από την ύπαρξη ενδεχόμενων οφειλών. Τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ένας επιχειρηματίας στη δουλειά του εάν έχει τέτοιες οφειλές είναι ήδη πολλά και δεν χρειάζεται η απειλή της σύλληψης πόσο μάλλον το απάνθρωπο μέτρο της στέρησης ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης.
Κατά δεύτερο λόγο, αποσυνδέεται η δυνατότητα ρύθμισης των οφειλών στον ΟΑΕΕ με την υποχρέωση ρύθμισης ενδεχόμενων χρεών προς την εφορία κάτι το οποίο έχει ουσιαστικά ακυρώσει και τις υφιστάμενες δυνατότητες που δίνει ο νόμος.

Τρίτον, οι δόσεις της ρύθμισης θα ξεκινήσουν να «τρέχουν» σε δύο έτη από σήμερα, όταν ευελπιστούμε ότι τα πράγματα θα είναι καλύτερα. Η βασική σκέψη είναι οι δικαιούχοι να είναι όσοι έχουν αρχική οφειλή που δεν υπερβαίνει τα 5.000€ προσαυξημένο κατά 1.000€ για κάθε προστατευόμενο μέλος και οικογενειακό εισόδημα που δεν υπερβαίνει τα 20.000€ προσαυξημένο κατά 2.000€ για κάθε προστατευόμενο μέλος.

Τέλος, η έγκριση της αίτησης θα είναι αυτόματη, δηλαδή οι υπηρεσίες του Οργανισμού θα προβαίνουν σε έλεγχο νομιμότητας και όχι σκοπιμότητας. Η αξιοπρέπεια των ανθρώπων είναι σημαντική και δεν επιτρέπεται να δημιουργούμε νόμους που υποχρεώνουν τους πολίτες να παρακαλάνε κάποιον τοπικό διευθυντή για την ικανοποίηση ενός εύλογου αιτήματος.

Είναι σίγουρο ότι υπάρχουν πολλά ακόμα που μπορούν να προστεθούν και ελπίζω έτσι να γίνει. Με αίσθηση μέτρου μεν προκειμένου να μην βουλιάξει ο ΟΑΕΕ, αλλά και με πραγματική αίσθηση κοινωνικής αλληλεγγύης. Έπεται συνέχεια.

Facebook Comments