Σύμφωνα με την επιχειρηματολογία όσων επισπεύδουν μία νέα ρύθμιση το πολυετές πάγωμα των πλειστηριασμών για οφειλές μέχρι 200.000 ευρώ έχει προκαλέσει σοβαρό πρόβλημα στρέβλωσης στην αγορά ακινήτων, καθώς αρκετοί φερέγγυοι δανειολήπτες απλώς παύουν να εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους, επειδή καλύπτονται και αυτοί από την απαγόρευση πλειστηριασμών.

Το αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης είναι η περαιτέρω καταβύθιση των αξιών στην αγορά, τη στιγμή που η παρατεινόμενη ύφεση και η απώλεια εισοδήματος που αυτή συνεπάγεται φέρνουν διαρκή αύξηση των κόκκινων (δηλαδή των μη εξυπηρετούμενων) στεγαστικών δανείων.

Από την άλλη μεριά έχει σχηματιστεί ένα διακομματικό μέτωπο βουλευτών που αρνούνται να ψηφίσουν την άρση της απαγόρευσης πλειστηριασμών, εφόσον είναι σίγουρο ότι αυτή θα φέρει έξωση πολλών χιλιάδων οικογενειών που βρίσκονται σε οικονομική αδυναμία κατά τη χειρότερη δυνατή συγκυρία για τη χώρα, κάτι που ασφαλώς προοιωνίζεται μείζονες κοινωνικές αναταραχές.

Σε παρόμοια κατάσταση βρέθηκαν οι ΗΠΑ κατά τη διάρκεια τη Μεγάλης Σύνθλιψης (Great Depression) της δεκαετίας του 1930. Όταν ανέλαβε την εξουσία το 1932 ο πρόεδρος Franklin Delano Roosevelt (κοινώς αποκαλούμενος FDR), ανέλαβε δυναμική δράση. Από τα πρώτα πράγματα που έκανε μαζί με την κατάργηση της ρήτρας χρυσού στα συμβόλαια ήταν η ανακούφιση των οικονομικά κατεστραμμένων από το Κραχ πολιτών, παγώνοντας τις κατασχέσεις ακινήτων για χρέη από ενυπόθηκα δάνεια (mortgage debt relief) που είχαν χορηγηθεί αλόγιστα κατά τη μεγάλη ευφορία της δεκαετίας του 1920. Το τραπεζικό σύστημα είχε χρησιμοποιήσει τα χρήματα που του έδωσε ο προηγούμενος πρόεδρος Hoover, για να αποκαταστήσει τους πληγέντες τραπεζικούς ισολογισμούς, χωρίς να βοηθήσει όσους οφειλέτες βρίσκονταν σε δεινή θέση.

Ο FDR κατάλαβε λοιπόν ότι καμία λύση που να περνά από τους ίδιους τους δανειστές δεν θα ήταν αποτελεσματική και ότι έπρεπε να υπάρξει μία αδιαμεσολάβητη ανακούφιση των δανειοληπτών παρακάμπτοντας τις τράπεζες.
Έτσι ιδρύθηκε με νόμο ένας μεταβατικός δημόσιος οργανισμός, ο Home Owners’ Loan Corporation (HOLC), ο οποίος λειτούργησε από το 1933 ώς το 1936.

Ο HOLC προέβη σε μαζική αναδιάρθρωση και επιμήκυνση του ιδιωτικού στεγαστικού χρέους. Εξαγόρασε κόκκινα βραχυπρόθεσμα στεγαστικά δάνεια κάνοντας πολύ ευνοϊκές προσφορές προς τις τράπεζες, οι οποίες αλλιώς θα έπρεπε να μπουν σε δικαστικά έξοδα και να χάσουν αρκετό χρόνο, προκειμένου να εισπράξουν τα οφειλόμενα, αλλά και να διαγράψουν σημαντικό μέρος των χρεών λόγω αδυναμίας των ενυπόθηκων δανειοληπτών.

Κατόπιν ο HOLC αναχρηματοδότησε αυτά τα δάνεια για μία δεκαπενταετία με καλούς όρους και με προσωποποιημένα σχέδια για την υποστήριξη εκείνων των δανειοληπτών που απέδειξαν ότι θα κατέβαλαν προσπάθεια, για να κρατήσουν το σπίτι τους.

Επισήμως ο οργανισμός εκκαθαρίστηκε και διαλύθηκε το 1951, αλλά στην ουσία συνεχίστηκε με άλλη μορφή, την ομοσπονδιακή αρχή εγγύησης της λαϊκής στεγαστικής πίστης Federal Housing Administration. Ο HOLC υπήρξε ακόμη ένα δείγμα ομοσπονδιοποίησης της Αμερικής μέσω του New Deal.

Ο FDR προέβη σε αυτήν την ανορθόδοξη λύση, επειδή αντιλήφθηκε με μοναδική οξυδέρκεια πως, κάθε φορά που ένα νοικοκυριό χάνει την κατοικία του λόγω χρέους, παρατηρείται ευρύτερη απώλεια εισοδήματος για τα λαϊκά και μεσαία στρώματα, καθώς πέφτουν οι τιμές και στα παρακείμενα ακίνητα, ενώ οι γειτονιές που ερημοποιούνται προσελκύουν εγκληματικότητα και είναι επιρρεπείς σε καταστροφές από πυρκαγιά και βανδαλισμούς. Το αποτέλεσμα αυτού του σπιράλ και της προϊούσας γκετοποίησης είναι η διάρρηξη της κοινωνικής συνοχής.

Έπρεπε λοιπόν να τεθεί ένας φραγμός και να αναχαιτιστεί δυναμικά η στεγαστική ανασφάλεια της εργατικής και της μεσαίας τάξης. Άλλος τρόπος να αντιστραφεί η απαισιοδοξία και να ανακάμψει η χώρα δεν υπήρχε. Η επιτυχία με την οποία στέφθηκε αυτή η γιγαντιαία επιχείρηση διάσωσης δικαίωσε την τόλμη αυτού του μεγάλου πολιτικού.

Facebook Comments