Οι επιλογές για την Ελλάδα μετά τον Αύγουστο του 2018 είναι δύο: α) έξοδος στις αγορές με την στήριξη μίας προληπτικής πιστωτικής γραμμής ή β) νέο μνημόνιο.

 «Δεσμευόμαστε να προσφέρουμε επαρκή υποστήριξη στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια του προγράμματος και πέραν αυτού, έως ότου επανακτήσει την πρόσβαση στις αγορές, υπό την προϋπόθεση ότι η Ελλάδα συμμορφώνεται πλήρως με τις απαιτήσεις και τους στόχους του προγράμματος  προσαρμογής». Αυτή δεν είναι φράση από την ανακοίνωση του Eurogroup της 15ης Ιουνίου, αλλά από το Eurogroup του Νοεμβρίου του 2012 όπου η τότε κυβέρνηση Σαμαρά είχε επίσης λάβει την δέσμευση των Ευρωπαίων για περαιτέρω μέτρα ελάφρυνσης του χρέους αν και εφόσον χρειαστεί.

Με λίγα λόγια το Eurogroup επανέφερε τώρα στο τραπέζι τα λόγια… συμπαράστασης που είχε προσφέρει τότε, με αποτέλεσμα δύο χρόνια μετά η κυβέρνηση Σαμαρά να ζητά την έξοδο της τρόικας από την Ελλάδα και να μπαίνει σε συζήτηση με τους δανειστές για μία  προληπτική πιστωτική γραμμή, που θα βοηθούσε στην βιώσιμη και πλήρη έξοδο στις αγορές, μετά το διπλό τεστ του Απριλίου και του Ιουλίου του 2014.

Κάτι ανάλογο έχουμε και σήμερα, με μία μεγάλη ωστόσο παγίδα να κρύβεται ανάμεσα στις γραμμές της ανακοίνωσης του Eurogroup. Και συγκεκριμένα, στην τελευταία παράγραφο:

«Ενόψει της λήξης του τρέχοντος προγράμματος τον Αύγουστο του 2018, το Eurogroup δεσμεύεται να παράσχει στήριξη στην επιστροφή της Ελλάδας στην αγορά: το Eurogroup συμφωνεί ότι οι μελλοντικές εκταμιεύσεις θα πρέπει να καλύπτουν όχι μόνο την ανάγκη εκκαθάρισης των ληξιπρόθεσμων οφειλών αλλά και την περαιτέρω δημιουργία ταμειακών αποθεμάτων για την υποστήριξη της εμπιστοσύνης των επενδυτών και τη διευκόλυνση της πρόσβασης στην αγορά».

Με λίγα λόγια, η προληπτική πιστωτική γραμμή ως βοήθεια για την έξοδο στις αγορές, είναι αυτό που συζητείται και τώρα όπως και το 2014, ενώ αυτή η στήριξη για την έξοδο, θα δοθεί με το… αζημίωτο αφού οι δανειστές δεσμεύονται με τις επόμενες εκταμιεύσεις να δημιουργήσουν ένα μαξιλαράκι μετρητών, ένα αποθεματικό, που θα στηρίξει αυτή την διαδικασία. Kαι για να έχει η Ελλάδα πρόσβαση σε αυτό το μαξιλαράκι, προφανώς θα πρέπει να τηρήσει κάποιους όρους και να προχωρήσει σε νέες δεσμεύσεις.

Αυτό που γνωρίζουμε είναι πως οι δανειστές ήταν απόλυτα λεπτομερείς με τους στόχους των πλεονασμάτων ενώ εντελώς ασαφείς σε ότι αφορά τα μέτρα για το χρέος, τα οποία ούτε good ήταν ούτε true. Ήταν, όπως πολύ εύστοχα παρατήρησε και η Citigroup, μία ρέπλικα των μέτρων που ήδη συμφωνήθηκαν τον Μάιο του 2016. 

Η κατάργηση του αυξημένου περιθωρίου στα επιτόκια των δανείων το 2018, η μεταφορά των κερδών από ANFA και SMP, η επέκταση των μεσοσταθμικών ωριμάνσεων των ελληνικών ομολόγων και μια περαιτέρω αναβολή του επιτοκίου του EFSF από 0 έως 15 έτη, ήταν όλα στη συμφωνία του Μαΐου του 2016. Η μόνη διαφορά είναι η αναφορά στην πιθανότητα σύνδεσης των μέτρων για το χρέος με την πορεία της ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, η οποία ωστόσο είναι αβέβαιη αφού οι λεπτομέρειες αλλά και ο ίδιος ο μηχανισμός δεν έχουν καν συζητηθεί και συμφωνηθεί ακόμη. Και να εφαρμοστεί μπορεί να αποδειχτεί παγίδα αφού εάν η Ελλάδα πετύχει υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης πολύ πιθανόν να της ζητηθεί να «ανεβάσει» προκαταβολικά τις πληρωμές για το χρέος έτσι ώστε να υπάρξει ένα μαξιλάρι σε περίπτωση ύφεσης αργότερα. Με λίγα λόγια σημαντικό κομμάτι της ανάπτυξης απλά θα πηγαίνει στο χρέος… 

Αυτό που επίσης γνωρίζουμε είναι πως η ελληνική κυβέρνηση δεν κατάφερε να πάρει τίποτα από τις προσδοκίες που είχε καλλιεργήσει, παρά μόνο μία υπόσχεση για το χρέος και για στήριξη της εξόδου στις αγορές… όταν και εφόσον. Αντίθετα, έχει ήδη βάλει πλώρη για την επόμενη μέρα του τρίτου μνημονίου που δεν είναι άλλη από ένα… νέο μνημόνιο.

Είναι ξεκάθαρο. Ο Ντάισελμπλουμ δήλωσε στο Eurogroup: «αρχίζουμε πια να συζητάμε τι θα γίνει μετά τη λήξη του προγράμματος σε ένα χρόνο από σήμερα».

Και εδώ είναι που ξεκινά το story της πιστωτικής γραμμής. Οι επιλογές για την Ελλάδα μετά τον Αύγουστο του 2018 είναι δύο: α) ή έξοδος στις αγορές με την στήριξη μίας πιστωτικής γραμμής ή β) νέο μνημόνιο

Μετά το καλοκαίρι του 2018 πρέπει να θεωρείται σίγουρη η ένταξη της Ελλάδας σε ένα μνημόνιο ( ήπιο ή σκληρό, θα δείξει) ως το 2020 τουλάχιστον, που θα πρέπει να εφαρμοστούν τα μέτρα που έχουν ήδη νομοθετηθεί (για το 2019-2020) καθώς και η επίτευξη πλεονάσματος στο 3,5%.

Από εκεί και πέρα η (όποια) κυβέρνηση θα είναι «δεμένη» με υψηλά πλεονάσματα του 3,5% έως το 2022, και στην συνέχει του 2% έως το 2060. 

Με λίγα λόγια, η Ελλάδα είτε θα μπει σε προληπτική πιστωτική γραμμή είτε σε ένα νέο μνημόνιο. Ωστόσο, και η πιστωτική γραμμή ΕΙΝΑΙ ένα νέο μνημόνιο. Όπως ανέφερε και η ανακοίνωση του ESM το 2014 όταν το Eurogroup άρχισε να δρομολογεί μία τέτοια στήριξη για την Ελλάδα:

«…η ασφαλής και βιώσιμη επάνοδος της Ελλάδας στις αγορές προϋποθέτει τη λήψη προληπτικής χρηματοπιστωτικής συνδρομής από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης (ESM) που θα έχει τη μορφή πιστωτικού ορίου με ενισχυμένους όρους (Enhanced Conditions Credit Line -ECCL).

Ανεξάρτητα από το εάν η χώρα θα κάνει χρήση των χρημάτων που θα περιλαμβάνει η προληπτική αυτή γραμμή, θα πρέπει να συνομολογήσει ένα νέο Μνημόνιο, με αυστηρά καθορισμένους όρους και προαπαιτούμενα. Στη βάση αυτή για τον έναν περίπου χρόνο που θα είναι ενεργή η γραμμήECCL, τα κλιμάκια των ΕΕ, ΕΚΤ, αλλά και του ΔΝΤ θα ελέγχουν στενά την πρόοδο της ελληνικής οικονομίας.

Το άρθρο 12 της Συνθήκης του ESM ξεκαθαρίζει πως για τη διασφάλιση της χρηματοοικονομικής σταθερότητας της ζώνης του ευρώ ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Στήριξης δύναται να παρέχει στήριξη σταθερότητας σε μέλος του, κάτω από αυστηρούς όρους, κατάλληλους για το επιλεγμένο μέσο χρηματοπιστωτικής συνδρομής.  Οι εν λόγω όροι μπορούν να καλύπτουν το φάσμα από ένα πρόγραμμα μακροοικονομικής προσαρμογής έως τη συνεχή τήρηση προκαθορισμένων όρων επιλεξιμότητας.».

Αυτό ανακοίνωνε τότε ο ESM. Με την διαφορά ότι αυτή τη φορά η “γραμμή” αυτή θα έχει διάρκεια όχι ένα άλλα δύο χρόνια.

Η πιστοληπτική γραμμή είναι το καλό σενάριο. Και δεν θα υπάρξει καν στο τραπέζι εάν οι συνθήκες δείξουν στους δανειστές πως η Ελλάδα θα χρειαστεί απαραίτητα νέο δάνειο.  Τότε θα μιλάμε για πλήρες μνημόνιο και όχι για πιστωτική γραμμή.

Η ελληνική κυβέρνηση που πανηγυρίζει από τώρα το τέλος των μνημονίων, θα αναγκαστεί να υπογράψει ένα νέο μνημόνιο έτσι κι αλλιώς, εκτός εάν επιλέξει την διαφυγή μέσω εκλογών…

Facebook Comments