Φιλελεύθερος κι αριστερός δεν υπάρχει, κ. Καμίνη!

Ο Γιώργος Καμίνης δεν είναι του γούστου μου. Για δύο λόγους. Ο πρώτος έχει να κάνει ότι ενώ εδώ κι 7 ολόκληρα χρόνια είναι εκλεγμένος δήμαρχος Αθηναίων, η θητεία του κρίνω ότι είναι λίαν αποτυχημένη. Η Αθήνα στα χρόνια Καμίνη έχει γίνει μια πολύ χειρότερη πόλη. Ο δεύτερος είναι ότι εκτιμώ ότι ο λόγος του είναι πολύ στρογγυλός, αόριστος, γενικόλογος, προσπαθεί να ικανοποιήσει τους πάντες και να τα βρει με όλους. Μου δίνει την εντύπωση ότι είναι μια νεότερη εκδοχή του Φώτη Κουβέλη. Δηλαδή μια φούσκα χωρίς περιεχόμενο. Αλλά αυτή είναι μόνο η προσωπική μου άποψη. Και στο κάτω κάτω της γραφής αφού δεν ανήκω στον χώρο της κεντροαριστεράς και δεν πρόκειται να ψηφίσω στην διαδικασία για την εκλογή του αρχηγού του νέου κεντροαριστερού φορέα, το ενδιαφέρον μου εκ των πραγμάτων για το πολιτικό μέλλον του κ. Καμίνη είναι λίαν περιορισμένο. Πολλώ μάλλον, που εκτιμώ μετά βεβαιότητας ότι δεν πρόκειται να επανεκλεγεί δήμαρχος Αθηναίων κι εμείς οι Αθηναίοι θα γλιτώσουμε τρίτη θητεία του. Ευτυχώς.

Θέλω μόνο να μείνω σε μια φράση του δημάρχου κι υποψηφίου αρχηγού της κεντροαριστεράς: «Είμαι βαθιά αριστερός. Είμαι και βαθιά φιλελεύθερος», ισχυρίστηκε. Είναι μια παραδοξολογία, αυτονόητα αντιφατική, που όμως υπήρξαν ορισμένοι, που προσπάθησαν να την δικαιολογήσουν. Διάβασα αναλύσεις ότι δήθεν οι φιλελεύθεροι κι οι αριστεροί μοιράζονται τις ίδιες αξίες στο πολιτικό επίπεδο. Φαντασθείτε να λέγατε στον Ελευθέριο Βενιζέλο, στον Γεώργιο Παπανδρέου η στον Κων. Μητσοτάκη ότι έχουν παρόμοιες αξίες με τους αριστερούς. Θα πάθαιναν εγκεφαλικό.

Για μας τους φιλελεύθερους, τους γνήσιους κι όχι αυτούς, που είναι ελληνικό «φρούτο» κι αποκαλούνται χαριτωμένα φιλελεφτ, η ελευθερία δεν έχει διάκριση μεταξύ οικονομικής και πολιτικής. Θεωρούμε ότι υπάρχει ελευθερία και στο οικονομικό και στο πολιτικό επίπεδο. Και το άτομο είναι το κύτταρο της κοινωνίας. Κι όχι η μάζα και το δήθεν «συλλογικό καλό», που επικαλούνται οι αριστεροί για να δικαιολογήσουν την μαζοποίηση και τελικά τον ολοκληρωτικό έλεγχο της κοινωνίας.

Πράγματι, οι φιλελεύθεροι έχουν διαφορές με τους συντηρητικούς. Κυρίως διότι διαπιστώνουν ότι οι συντηρητικοί δεν δείχνουν μεγάλη ανοχή σε ορισμένες ατομικές ελευθερίες. Κυρίως στη διαφορετικότητα. Αυτός ήταν κι ο βασικός λόγος, που ο Φρήντριχ Χάϋεκ, ο κορυφαίος φιλελεύθερος φιλόσοφος του 20^ου αιώνα δεν ήταν συντηρητικός. Η ( μη) ανοχή προς την διαφορετικότητα είναι η βασική διαφορά μεταξύ συντηρητικών και φιλελευθέρων. Όμως επειδή σε οικονομικό επίπεδο τόσο οι συντηρητικοί (με την εξαίρεση κάποιων κρατιστών της Δεξιάς, που δεν είναι συντηρητικοί αλλά ακραίοι και λαϊκιστές) όσο κι οι φιλελεύθεροι είναι υποστηρικτές της ιδιωτικής πρωτοβουλίας και της ελεύθερης αγοράς, οι διαφορές τους είναι συχνά πολύ περιορισμένες. Ιδίως στην εποχή μας, που οι συνταγματικές ελευθερίες και τα ατομικά δικαιώματα, στην Ευρώπη και τις δυτικές χώρες κυρίως, είναι θεσμικά κι ουσιαστικά κατοχυρωμένες.

Αντίθετα, με τους αριστερούς, οι διαφορές των φιλελευθέρων είναι πολύ πιο βαθιές. Διότι, όπως έχει πει ένας από τους μεγαλύτερους φιλελεύθερους διανοητές κι οικονομολόγους, ο Μίλτον Φρίντμαν, όπου υπάρχει οικονομική ελευθερία αργά η γρήγορα θα επιβληθεί κι η πολιτική ελευθερία. Αντίθετα, όπου οι οικονομικές ελευθερίες περιορίζονται, όπως συμβαίνει στις χώρες με αριστερές κυβερνήσεις, αργά η γρήγορα περιορίζονται κι οι πολιτικές ελευθερίες. Γι’ αυτό, παρά το γεγονός ότι τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα της Ευρώπης, έχουν μετακινηθεί από τις αριστερές θέσεις του παρελθόντος προς πιο φιλελεύθερες οικονομικές πρακτικές, οι διαφορές μεταξύ αριστερών και φιλελευθέρων είναι πολύ μεγαλύτερες απ’ ότι μεταξύ συντηρητικών και φιλελευθέρων. Μπορεί θεωρητικά οι αριστεροί να επιδεικνύουν ανοχή προς τη διαφορετικότητα και σεβασμό στις ατομικές ελευθερίες. Αλλά εμπράκτως, όπου η Αριστερά επιβάλλεται, αργά η γρήγορα αυτή η ανοχή περιορίζεται, όπως κι οι ατομικές ελευθερίες, στο όνομα του «συλλογικού καλού» και του «κοινωνικού κράτους». Η περίπτωση της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ στην σημερινή Ελλάδα είναι η καλύτερη απόδειξη αυτής της πραγματικότητας. Και φαντασθείτε τι θα συνέβαινε αν δεν τους εμπόδιζαν οι δανειστές σε κάποιες ακραίες επιλογές τους, όπως το εργασιακό νομοσχέδιο, που συζητείται αυτές τις μέρες καταδεικνύει.