Στο προσκήνιο και πάλι οι ευρωπαϊκές πολιτικές ανησυχίες. Μετά τις γερμανικές εκλογές, τις συνεχιζόμενες συνομιλίες για το Brexit και την πρόσφατη καταλανική κρίση, ο μεγαλύτερος πολιτικός κίνδυνος “ακούει” στο όνομα Ιταλία και ιταλικές εκλογές το επόμενο έτος.  Αυτό επισημαίνει η Citigroup σε νέα της έκθεση.

Σε ότι αφορά την Καταλονία, οι εντάσεις παραμένουν αυξημένες μετά το δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της και η Citi εκτιμά ότι οι τοπικές εκλογές στην περιοχή θα είναι αποτέλεσμα της τρέχουσας κρίσης, που θα κηρυχθούν είτε από την περιφερειακή κυβέρνηση είτε από την κεντρική κυβέρνηση της Μαδρίτης. Είτε έτσι είτε αλλιώς, η επόμενη καταλανική κυβέρνηση αναμένεται να οδηγηθεί από δυνάμεις υπέρ της ανεξαρτησίας με αποσχιστική ατζέντα. Οι προσπάθειες διεξαγωγής νέου δημοψηφίσματος είναι πιθανό να ακολουθήσουν.

Οι Αυστριακοί ψηφίζουν για το νέο του κοινοβούλιο στις 15 Οκτωβρίου. Το δεξιό FPÖ θα μπορούσε να ενταχθεί στην κυβέρνηση, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει αρνητικές επιπτώσεις στις αγορές. Ωστόσο, το FPÖ θα είναι πιθανώς ο junior εταίρος και έχει αποσύρει τις απαιτήσεις του για δημοψήφισμα για το ευρώ και την ΕΕ. Επίσης, οι περιφερειακές εκλογές στην Γερμανία την ίδια ημέρα είναι ένα σημαντικό ορόσημο προς την εθνική κυβέρνηση συνασπισμού.

Ο πολιτικός κίνδυνος αποτέλεσε βασική πηγή ανησυχίας για τους επενδυτές τα τελευταία χρόνια, όπως σημειώνει η Citi. Οι ανησυχίες γύρω από τα πιθανά αποσταθεροποιητικά αποτελέσματα στον εκλογικό κύκλο της Ευρώπης το 2017 ήταν υψηλές στην αρχή του έτους μετά το αποτέλεσμα του Brexit του 2016 και την έκπληξη του Donald Trump. Ωστόσο, τα θετικά αποτελέσματα προκάλεσαν προσωρινή ανακούφιση μετά τη νίκη του πρώην πρωθυπουργού Mark Rutte στις ολλανδικές εκλογές τον Μάρτιο και κυρίως την εκλογή του Emmanuel Macron στη Γαλλία τον Μάιο.

Η αισιοδοξία το φετινό καλοκαίρι μεταξύ των επενδυτών για την προοπτική της βαθύτερης ολοκλήρωσης της Ευρωζώνης, ήταν εντυπωσιακή, αλλά δεν υπάρχει πλέον, τονίζει η αμερικάνικη τράπεζα. Τα πρόσφατα γεγονότα επανέφεραν τις ευρωπαϊκές πολιτικές ανησυχίες στο προσκήνιο. Οι Γερμανοί ψηφοφόροι έστειλαν μια απροσδόκητα σοβαρή προειδοποίηση για τα κυριότερα παραδοσιακά τους κόμματα στις εκλογές του Σεπτεμβρίου, γεγονός που πιθανόν να οδηγήσει σε μια πιο ασταθή και λιγότερο φιλική προς τον Macron κυβέρνηση συνασπισμού τύπου Τζαμάικα, αντί σε έναν μεγάλο συνασπισμό μεταξύ του CDU της καγκελαρίου Μέρκελ και του SPD. Η άκρα δεξιά Alternative für Deutschland (AfD) μπήκε στην Βουλή για πρώτη φορά, με το κόμμα να λαμβάνει το τρίτο μεγαλύτερο ποσοστό (12,6%, + 7,9% από το 2013).

Εν τω μεταξύ, οι διαπραγματεύσεις για το Brexit κινούνται με πολύ αργούς ρυθμούς, ο εσωτερικός πολιτικός κίνδυνος του Ηνωμένου Βασιλείου παραμένει υψηλός, τα πρόσφατα γεγονότα στην Καταλονία πυροδότησαν νέες ανησυχίες, ενώ οι ιταλικές γενικές εκλογές – ενδεχομένως ο μεγαλύτερος πολιτικός κίνδυνος της Ευρώπης – δεν έχουν ακόμη έρθει, σημειώνει η Citi, με την στήριξη προς το κίνημα των Πέντε Αστέρων να αγγίζει ιστορικά υψηλά.

Αυτό σημαίνει ότι το βελτιωμένο οικονομικό σκηνικό, το οποίο ενδέχεται να συνεχιστεί και πιθανώς να διευρυνθεί σε μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού κατά τα επόμενα δύο χρόνια, ίσως να μην είναι αρκετό για την εξάλειψη του κινδύνου αποσταθεροποίησης των εκλογικών αποτελεσμάτων στην Ευρώπη.

Πολλοί παράγοντες εκτός από την οικονομική κατάσταση είναι σημαντικοί καθοριστικοί παράγοντες των προθέσεων ψήφου για τα λαϊκίστικα κόμματα. Η εισροή προσφύγων και μεταναστών θεωρείται συχνά ως βασική αιτία της αύξησης της υποστήριξης των εθνικιστικών κομμάτων στην Ευρώπη. Είναι ενδιαφέρον, ωστόσο, ότι στις γερμανικές εκλογές πολλές περιοχές με σχετικά χαμηλότερα ποσοστά ξένων κατοίκων εμφανίζουν σχετικά υψηλότερη υποστήριξη για το AfD.

Ομοίως, στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι περιφέρειες με χαμηλότερη μετανάστευση είχαν περισσότερες πιθανότητες να ψηφίσουν για έξοδο από την ΕΕ.

Η εκπαίδευση μπορεί επίσης να διαδραματίσει κάποιο ρόλο. Ωστόσο, η Βαυαρία και η Σαξονία, οι δύο πιο επιτυχημένες περιοχές στο μέτωπο της  εκπαίδευση, εμφάνισαν από τα υψηλότερα επίπεδα υποστήριξης για το AfD.

Ορισμένοι πολιτικοί αναλυτές σημειώνουν ότι ο εφησυχασμός μπορεί να παίζει ρόλο, με ένα αυξανόμενο ποσοστό των εκλογέων που γεννήθηκαν σε μια περίοδο (σχετικά) υψηλής ευημερίας και με λίγη μνήμη των κρίσεων και των πολέμων του παρελθόντος, καθιστώντας τους πιο πιθανό να φλερτάρουν με εξτρεμιστές ψηφοφόρους – αν και μερικές φορές οι γηραιότεροι είναι αυτοί που δίνουν τις πιο αποσταθεροποιητικές ψήφους (όπως στο Brexit).

Η επικέντρωση στον ευρωπαϊκό πολιτικό κίνδυνο είναι πιθανό να ενταθεί τους επόμενους μήνες λόγω της κατάστασης στην Καταλονία, των αυστριακών εκλογών, της συνόδου κορυφής της ΕΕ για το Brexit (19-20 Οκτωβρίου), των περιφερειακών δημοψηφισμάτων στην Ιταλία (22 Οκτωβρίου), τις περιφερειακές εκλογές της Σικελίας σ (5 Νοεμβρίου) και κυρίως στις ιταλικές γενικές εκλογές (πιθανώς την άνοιξη του 2018).

Η Citi τονίζει ότι, αν και υπάρχουν πολλοί κίνδυνοι, δεν αναμένει ότι τα γεγονότα αυτά θα οδηγήσουν σε ακραία αποτελέσματα που θα έβλαπταν σοβαρά το έργο της ΕΕ βραχυπρόθεσμα, όπως ένα άλλο δημοψήφισμα για την ΕΕ ή το ευρώ. Βοηθάει ότι, από τη στιγμή του Brexit, μερικοί λαϊκιστές έχουν περιορίσει τον ευρωσκεπτικισμό τους.

Ωστόσο, αυτά τα κόμματα έχουν αντίκτυπο με άλλους τρόπους, με ορισμένα mainstream κόμματα να υιοθετούν ορισμένες πολιτικές για την αποτροπή των λαϊκιστών. Επιπλέον, οι επενδυτές ανησυχούσαν για τον ευρωσκεπτικισμό, αλλά ο λαϊκισμός έχει πολλές μορφές. Αυτό περιλαμβάνει τον οικονομικό λαϊκισμό, για παράδειγμα, τα κόμματα υπόσχονται να αντιστρέψουν τα μέτρα λιτότητας και σημαντικές μεταρρυθμίσεις. Η Citi τονίζει ότι ανησυχεί περισσότερο για το κύμα εκλογών στις αρχές της δεκαετίας του 2020, εάν η απογοήτευση και οι φόβοι μεταξύ των εκλογέων δεν υποχωρήσουν.

Ελευθερία Κούρταλη

 

Facebook Comments