Κύπρος: Απειλή για την οικονομία τα κόκκινα δάνεια

H Κύπρος βρίσκεται σε προεκλογική περίοδο, γι’ αυτό και κανένα πολιτικό κόμμα δεν έχει τη διάθεση να ασκήσει πίεση στις εγχώριες τράπεζες να διευθετήσουν τα εκκρεμή δάνειά τους. Αυτό θα σήμαινε ότι έπρεπε να προβούν σε κατασχέσεις και πλειστηριασμούς κατοικιών. Η διαδικασία δεν προχωρεί, αρκετοί δανειολήπτες στεγαστικών δανείων καθυστερούν τις δόσεις τους, οπότε και η κερδοφορία των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων κινδυνεύει, όπως και η οικονομική ανάπτυξη.

Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά το Bloomberg, τον Σεπτέμβριο η Ελληνική Τράπεζα έθεσε σε δημοπρασία κατασχεμένη πολυτελή κατοικία στη Λευκωσία, και στη διαδικασία ήταν παρόντες πολιτικοί από όλες τις παρατάξεις. Επρόκειτο για πράξη διαμαρτυρίας, με αποτέλεσμα να μη βρεθεί τελικά αγοραστής.

Εκλογές

Σύμφωνα με τον Σωφρόνη Κληρίδη, καθηγητή Οικονομικών του Οικονομικού Πανεπιστημίου, «αυτή τη στιγμή δεν φαίνεται να υπάρχει η πολιτική βούληση να πιεστούν οι τράπεζες, ενόψει και των προεδρικών εκλογών του Ιανουαρίου του 2018». Ο κ. Κληρίδης έσπευσε να επισημάνει ότι «η νομοθεσία για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (ΜΕΔ) δεν έχει στην πραγματικότητα δοκιμαστεί. Πολλοί Κύπριοι κατηγορούν τις τράπεζες, επειδή παρότρυναν ανθρώπους να πάρουν τέτοια δάνεια, τα οποία δεν μπορούν να αποπληρώσουν, και τώρα θεωρούν ότι νομιμοποιούνται να μην καταβάλλουν τις δόσεις». Πάντως, η κυπριακή οικονομία αναπτύσσεται με ρυθμούς ταχύτερους από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης. Παρά ταύτα, oι τράπεζες της νησιωτικής χώρας θα πρέπει να επιταχύνουν τη διαδικασία μείωσης των επισφαλειών τους, στο πλαίσιο των προσπαθειών για να διατηρηθεί μεσοπρόθεσμα ο ρυθμός ανάπτυξης.

Τα σχετικά επισημαίνουν το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Η Τράπεζα Κύπρου εξετάζει το ενδεχόμενο πώλησης χαρτοφυλακίων με μη εξυπηρετούμενα δάνεια αλλά και το ενδεχόμενο ανάθεσης σε κοινοπραξίες συγκεκριμένων τμημάτων της εξυπηρέτησης δανείων. Μέχρι στιγμής, τα κυπριακά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα έχουν από το 2014 μειώσει την έκθεσή τους σε επισφάλειες κατά σχεδόν 5 δισ. ευρώ, ποσοστό 17%. Αυτό, όμως, όπως επισημαίνει η οικονομολόγος Φιόνα Μιούλεν, έγινε επειδή τα δάνεια αφορούσαν μεγάλες εταιρείες και αυτές μπορούσαν να εξοφλήσουν, πληρώνοντας με άλλα περιουσιακά τους στοιχεία.

Προς το παρόν, η οικονομία δεν έχει πληγεί. Η ανάπτυξή της υπερβαίνει τις προσδοκίες και διαμορφώθηκε στο 2% το 2015 και στο 3% τo 2016 από την αρχική εκτίμηση του 2,8%. Αυτή η εξέλιξη συνδέεται με το ότι «οι Κύπριοι σταμάτησαν την αποπληρωμή των δανείων, ώστε να διατηρήσουν το βιοτικό τους επίπεδο», παρατηρεί ο κ. Κληρίδης. «Αν αυτοί οι άνθρωποι πιεστούν από τις τράπεζες, η ανάπτυξη θα ανασχεθεί χωρίς να υπάρξει συρρίκνωση».

Σημειώνεται ότι η Τράπεζα Κύπρου μείωσε το ποσοστό των με εξυπηρετούμενων δανείων από 55% το 2016 σε 50% φέτος, η Κυπριακή Συνεταιριστική από 60,13% σε 60,07% και η Ελληνική Τράπεζα στο 56% από το 58%. Τέλος, η Eλληνική Τράπεζα πούλησε τον Ιούλιο τον βραχίονα διαχείρισης επισφαλειών και ακινήτων στην APS Debt Servicing Cyprus, στην οποία συμμετέχει κατά 49%. Ο βραχίονας αυτό έχει ΜΕΔ σχεδόν 2,3 δισ. ευρώ και ακίνητα 150 εκατ. ευρώ.

Νουί: Πάρτε μέτρα άμεσα για τις επισφάλειες

Την ανάγκη οι κυπριακές τράπεζες να λάβουν επιπλέον μέτρα και να εντείνουν τις προσπάθειές τους για να περιορίσουν το επαχθές φορτίο των κόκκινων δανείων υπογράμμισε η Ντανιέλ Νουί, πρόεδρος του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού της ΕΚΤ. Σε συνέντευξή της στο Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων, επισημαίνει ότι υπάρχει ανομοιογενής πρόοδος στις τράπεζες όσον αφορά τη διαχείριση του συγκεκριμένου προβλήματος. Πέραν τούτου, «τα υψηλά επίπεδα μη εξυπηρετούμενων δανείων αποτελούν το αδύνατο σημείο της κυπριακής οικονομίας, υποχρεώνοντας τις τράπεζες να λαμβάνουν επιπλέον μέτρα προστασίας ή να διαγράφουν περιουσιακά στοιχεία, και έτσι να διοχετεύουν λιγότερα δάνεια στην πραγματική οικονομία». Οπότε είναι σημαν   τικό για τη μετέπειτα πορεία της οικονομίας να επιταχυνθεί η διευθέτηση των επισφαλειών.

Τα εν λόγω δάνεια αντιστοιχούν στο 40% και πλέον του συνολικού χαρτοφυλακίου χορηγήσεων κυπριακού τραπεζικού κλάδου. Το ποσοστό αυτό είναι από τα υψηλότερα μεταξύ των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Κατά την Ντανιέλ Νουί, η Κύπρος χρειάζεται ένα αποδοτικό σύστημα κατασχέσεων, ώστε να αποτρέπονται από το να μην εξοφλούν τις δόσεις τους οι κατ’ επιλογήν κακοπληρωτές, καθώς και να δίνεται κίνητρο σε δανειολήπτες να κάνουν εθελοντική αναδιάρθρωση χρέους με τις τράπεζες. Επίσης, ενδεδειγμένο θα ήταν να γίνει μεταρρύθμιση του συστήματος απονομής δικαιοσύνης και να μειωθεί ο χρόνος διεκπεραίωσης των ενστάσεων.