Οι δρόμοι «Χέλμουτ Κολ» διχάζουν

Η μικρή πόλη Ζέεμπαντ Λόντιν στο γερμανικό νησί Ούζεντομ έχει κάτι που δεν έχουν άλλες γερμανικές πόλεις: μια οδό με το όνομα «Δρ. Χέλμουτ Κολ». Ο δρόμος αυτός είναι μόλις 200 μέτρα και η απόφαση του ανεξάρτητου δημάρχου Ούλριχ Χαν είχε να κάνει με τη συμβολή του γερμανού καγκελαρίου στην Επανένωση των δύο Γερμανιών. Η απόφαση του δημοτικού συμβουλίου για τη μετονομασία του μικρού αυτού δρόμου ελήφθη χωρίς σημαντικές δυσκολίες στην εν λόγω περιοχή. Ωστόσο αυτό αποτελεί -προς το παρόν τουλάχιστον- μάλλον εξαίρεση. Για πολλούς γερμανικούς δήμους η συναίνεση για μια τέτοια κίνηση φαντάζει αδύνατη. Τόσο στην γενέτειρα του Κολ, το Λουντβιχσχάφεν, όσο και στη γειτονική πόλη Φράνκενταλ τα δημοτικά συμβούλια (στα οποία πλειοψηφία έχει η CDU) αναγκάστηκαν να ανακαλέσουν τις αποφάσεις περί μετονομασίας δρόμων μετά από διαμαρτυρίες πολιτών.

Ειδικότερα στο Λουντβιχσχάφεν μήλον της έριδος ήταν η μετονομία της Rheinallee σε Helmut-Kohl-Allee. Σύμφωνα με εμπόρους που διατηρούν καταστήματα στην περιοχή μια τέτοια κίνηση θα συνεπαγόταν έξοδα για τις επιχειρήσεις τους. Στο Φράνκενταλ από την άλλη, εκατοντάδες πολίτες κινητοποιήθηκαν μαζεύοντας υπογραφές κατά της μετονομασίας της ιστορικής πλατείας του δημαρχείου σε Helmut-Kohl-Platz (πλατεία Χέλμουτ Κολ).

Η ψυχολογική προσέγγιση…

Πώς όμως εξηγείται αυτή η αντίδραση πολλών πολιτών; Γιατί πολλοί εναντιώνονται σε μια τέτοια μετονομασία δρόμων, ενώ ο Χέλμουτ Κολ έχει συνδέσει το όνομά του με τη Γερμανική Επανένωση και την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση; «Καταρχήν είναι πολύ δύσκολο για τους ανθρώπους να αποδεχθούν ριζικές αλλαγές», ανέφερε στο γερμανικό πρακτορείο η ψυχοθεραπεύτρια Σουζάνε Σουλτς, διευθύντρια ενός κέντρου που ειδικεύεται στην «ψυχολογία του χώρου». Ιδιαίτερα επιβαρυντικές ενδέχεται να είναι συνεπώς αλλαγές που έχουν να κάνουν με ποικίλες εκφάνσεις του χώρου, όπως το όνομα ενός δρόμου, το οποίο στην ουσία αποτελεί μια ταύτιση του χώρου με ένα όνομα, εξηγεί η ίδια. Όπως αναφέρει, ο άνθρωπος έχει την τάση να ταυτίζεται έντονα με έναν χώρο, κι έτσι όταν π.χ. αλλάξει το όνομα ενός δρόμου, τότε αλλάζει και η ταύτιση του ανθρώπου με αυτόν. Για την ίδια το όλο πρόβλημα έγκειται στη διαδικασία της μετονομασίας, κι όχι εν τέλει αν ο εκάστοτε δρόμος θα μετονομαστεί σε «Χέλμουτ Κολ ή Χέλμουτ Σμιτ».

…Και η πολιτική

Από την πλευρά του ο πολιτικός επιστήμονας Τίμο Βέρνερ βλέπει σε αυτές τις διαμαρτυρίες των πολιτών ένα βαθύτερο, πολιτικό υπόβαθρο. Διακρίνει έναν αυθόρμητο σκεπτικισμό απέναντι στις πολιτικές ελίτ αλλά και απέναντι στις αποφάσεις ενός κλειστού σώματος, όπως είναι το δημοτικό συμβούλιο. «Δεν αποδέχονται συλλήβδην ό,τι αποφασίζει το δημοτικό συμβούλιο», σημειώνει ο Τ. Βέρνερ, διευθυντής του Ινστιτούτου Φρανκ Λεμπ του Πανεπιστημίου του Κόμπλεντς-Λάνταου.

Βέβαια υπάρχει και η άποψη που υποστηρίζει ότι για όλα τελικά φταίει το όνομα Χέλμουτ Κολ, κι ότι δεν θα είχε την ίδια τύχη η μετονομασία μιας οδού σε Χέλμουτ Σμιτ ή Ρίχαρντ φον Βάιτσεκερ (πρώην ομοσπονδιακός Πρόεδρος). Όπως αναφέρει ο Τίμο Βέρνερ, τίθεται εν αμφιβόλω ακόμη και η συμβολή του Κολ ως πολιτικού ανδρός. Η εμπλοκή του σε σκάνδαλα αλλά και η αδιαφορία του για την τύχη των συνοδοιπόρων του στην CDU μετά την αποχώρησή του από την κεντρική πολιτική σκηνή είναι στοιχεία που παραμένουν ακόμη ζωντανά σε πολλούς πολίτες. Όπως αναφέρει, τέλος, ο Τ. Βέρνερ, «τα ονόματα δρόμων έρχονται και παρέρχονται». Ίσως η Ερφούρτη να ονομάσει στο μέλλον κάποιον δρόμο ή πλατεία Χέλμουτ Κολ, για να τιμήσει σε κάθε περίπτωση έναν καγκελάριο. Ωστόσο καλό θα ήταν, εκτιμά ο ίδιος, να παραδειγματιστεί η Ερφούρτη από το Λουντβιχσχάφεν και το Φράνκενταλ και να ρωτήσει ο δήμος και τους ίδιους τους πολίτες πριν πάρει οποιαδήποτε απόφαση.