Η Ελλάδα έκανε την επιστροφή στις διεθνείς αγορές με ταχύτητα που λίγοι πίστευαν ότι είναι εφικτή. Πριν από τέσσερα χρόνια, αυτόκλητοι εμπειρογνώμονες (όπως και οι αγορές) πρόβλεπαν ότι η φορτωμένη χρέη οικονομία θα εκσφενδονιστεί από την ευρωζώνη. Δύο χρόνια πριν, η Αθήνα ανέλαβε τη μεγαλύτερη αναδιοργάνωση κρατικού χρέους στην Ιστορία.

Σήμερα, καταφέρνει με επιτυχία να αντλήσει κεφάλαια μόνη της με πολύ ευνοϊκούς όρους. Το ότι οι αγορές συγχώρεσαν την Ελλάδα και αγόρασαν 3 δισ. ευρώ σε 5ετή ομόλογα οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στον διοικητή της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Mario Draghi. Η υπόσχεσή του να κάνει ό,τι χρειαστεί έχει αποδώσει. Το yield στα 10ετή ελληνικά ομόλογα έχει πέσει κάτω από το 5% από 30% το 2012.

Ωθούμενοι από τα χαμηλά επιτόκια και τις ελπίδες για ανάκαμψη στην ευρωζώνη, οι επενδυτές που έστρεφαν τα βλέμματα μακριά από τα ελληνικά ομόλογα όταν πλήρωναν 10% τώρα πέφτουν ο ένας πάνω στον άλλο για να επενδύσουν με τη μισή απόδοση.

Τα κίνητρα της Ελλάδας είναι εμφανή. Η κυβέρνηση θέλει πάση θυσία να αποφύγει τρίτο πρόγραμμα διάσωσης. Έχοντας περάσει επίπονη και απεχθή λιτότητα για να πετύχει πρωτογενές πλεόνασμα, η χώρα είναι πιο εύκολο να διαχειριστεί τις δανειακές της ανάγκες. Καθώς επίκεινται οι ευρωεκλογές, η κυβέρνηση συνασπισμού θα παρουσιάσει την πώληση ως το πρώτο βήμα για την αποκατάσταση της αξιοπρέπειας και της ανεξαρτησίας της Ελλάδας.

Οι Έλληνες πολίτες νιώθουν βασανισμένοι από την αποκαλούμενη τρόικα, την ΕΚΤ, το ΔΝΤ και την Κομισιόν, που έχει επιβάλει αυστηρές προϋποθέσεις στα πακέτα διάσωσης ύψους 170 δισ. ευρώ μέχρι σήμερα. Αυτά τα μέτρα έχουν προκαλέσει κοινωνική αναταραχή, απώλεια του ενός τετάρτου και πλέον του ΑΕΠ και ποσοστό ανεργίας 27%.

Τα ποσοστά αυτοκτονιών διπλασιάστηκαν μέσα σε τρία χρόνια.

Ωστόσο η ανάκαμψη της Ελλάδας παραμένει σε μεγάλο βαθμό υπό εξέλιξη. Η Αθήνα αξίζει εύσημα για την επιβολή των περισσότερων από τις απαιτούμενες αλλαγές, όπως τους νέους φόρους ακινήτων και τη συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση. Έτσι κατάφερε να πετύχει πρωτογενές πλεόνασμα το 2013 νωρίτερα απ όσο θεωρείτο δυνατόν.

Η πρόοδος στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις δεν είναι εξίσου εντυπωσιακή. Η τρόικα διαμαρτύρεται για ολιγωρία. Λίγα έγιναν για να συρρικνωθεί ο υπέρογκος δημόσιος τομέας. Η συμφωνία περαιτέρω μείωσης του αριθμού των δημοσίων υπαλλήλων είναι υπό αμφισβήτηση.

Τα συντεχνιακά συμφέροντα έχουν πολύ μεγάλη δύναμη να παραμορφώνουν την αγορά. Το ότι δεν μπορείς να αγοράσεις βιταμίνες από το σούπερ μάρκετ, για παράδειγμα, δείχνει την απελπισμένη ανάγκη για βαθιές μεταρρυθμίσεις.

Οπότε και οι προοπτικές για την ελληνική οικονομία είναι συγκρατημένες. Τα καλά νέα θα έλθουν, όταν η οικονομία συρρικνωθεί λιγότερο απ όσο αναμένεται. Το 2013 συρρικνώθηκε 3,9%. Το ΔΝΤ περιμένει μετριοπαθή επιστροφή στην ανάπτυξη, με 0,6% το 2014, που ανεβαίνει στο 2,9% το 2015.

Εξίσου αβέβαιη είναι η αντοχή της Ελλάδας στο διογκούμενο πιστωτικό βάρος. Για να μειωθεί χρειάζεται να υπάρχει σημαντικό πρωτογενές πλεόνασμα για πολλά χρόνια στο μέλλον. Η ανάγκη για το τρίτο πακέτο δεν έχει εκλείψει.

Η Ελλάδα σήμερα πληρώνει επιτόκιο λίγο κάτω από 2% για τα δάνεια από τον επίσημο τομέα. Μια οπτική γωνία για τη χθεσινή έκδοση του ομολόγου είναι ότι η Αθήνα επέλεξε να πληρώσει premium 3% ώστε να ανακτήσει τμήμα της ανεξαρτησίας της από την τρόικα. Ένα μεγάλο ερώτημα για τους ομολογιούχους, κατά συνέπεια, αφορά το ποιο είναι το κίνητρο γι αυτό το πρόσθετο κόστος.

Μια αισιόδοξη εξήγηση είναι ότι η κυβέρνηση απλώς θέλει να χρησιμοποιήσει τη σφραγίδα των αγορών για να εξασφαλίσει την κοινωνική στήριξη στην ολοκλήρωση των απαραίτητων σκληρών μέτρων. Έχει κανονιστεί να πάρει ο ασθενής το φάρμακο, με τρόικα ή χωρίς τρόικα.

Η πιο ρεαλιστική εξήγηση είναι ότι η κυβέρνηση πληρώνει για να χαλαρώσει τη μέγκενη. Μολονότι θα εξασφαλίσει κάποια βραχυπρόθεσμη πολιτική ανακούφιση, αν είναι έτσι, οι μακροπρόθεσμες συνέπειες θα μπορούσαν να είναι σοβαρές.

Η Ιστορία δείχνει ότι οι κυβερνήσεις που λαμβάνουν διεθνή βοήθεια γίνονται πολύ λιγότερο συνεργάσιμες όταν αρχίσουν να μπορούν να πληρώνουν τους λογαριασμούς. Οι αγορές έδωσαν στην Ελλάδα μια ευκαιρία. Έχει ζωτική σημασία η κυβέρνηση να παραμείνει στην πορεία των μεταρρυθμίσεων.

Facebook Comments