Τι είναι το Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας – Αναγκαιότητα ή πυροτέχνημα;

O Διεθνολόγος, διδάσκων στη Σχολή Ασφαλείας και συγγραφέας σχετικών βιβλίων Τριαντάφυλλος Καρατράντος μετά την ολοκλήρωση της συνάντησης Τσίπρα-Θεοδωράκη για την πρότασή του επικεφαλής του Ποταμιού για τη δημιουργία Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας εξηγεί στο MarketNews.gr τι είναι και πως λειτουργεί.

Τι είναι το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας; Ναι ή όχι στη δημιουργία του; 

Το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας είναι ένας θεσμός απαραίτητος για κάθε Σύγχρονο Κράτος Εθνικής Ασφάλειας (Modern National Security State) και ιδιαίτερα για την Ελλάδα, μία χώρα που έχει έντονη την αίσθηση και της εξωτερικής απειλής. Πρέπει όμως να ξεκαθαριστεί πως δεν πρέπει να λαμβάνονται τόσο σοβαρές αποφάσεις, όπως η διαφαινόμενη ίδρυση του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας, υπό καθεστώς πίεσης διαχείρισης κρίσης και με επικοινωνιακό χαρακτήρα. Επομένως, ναι στο Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας, όχι στα μικροπολιτικά και επικοινωνιακά παιχνίδια που μπορούν  να υποσκάψουν έναν θεσμό απαραίτητο για τη χώρα μας.

Εγκυμονεί κινδύνους η δημιουργία του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας;

Δεν πρόκειται για μία ελληνική καινοτομία, είναι ένας θεσμός που υπάρχει σε πολλές χώρες, τόσο στην Ευρώπη, όσο και αλλού, με χαρακτηριστικότερες περιπτώσεις το Ισραήλ και τις Η.Π.Α., από όπου και πρωτοξεκίνησε ο θεσμός το μακρινό 1947. Οπότε το πρόβλημα δεν εντοπίζεται στο ενδεχόμενο μίας ελληνικής θεσμικής εφεύρεσης, αλλά στον κίνδυνο δημιουργίας ενός ελληνικού κακεκτύπου, κάτι στο οποίο προσιδιάζουν οι προτάσεις που έχουν κατατεθεί ως τώρα. Ελπίζω να επιβεβαιωθούν οι πηγές που αναφέρουν πως το Υπουργείο Εξωτερικών ετοιμάζει ένα σχέδιο για τη συγκρότηση επιχειρησιακής δομής- στα πρότυπα άλλων χωρών, αυτό είναι το σημείο κλειδί- η επιχειρησιακή λειτουργία.

Αρκεί το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας για την αντιμετώπιση της κρίσης με την Τουρκία; 

Πρέπει να ξεκαθαρίσουμε πως η δημιουργία Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας πρέπει να διαχωριστεί από την ανάγκη άμεσης διαχείρισης της κρίσης με την Τουρκία. Βρισκόμαστε στο μέσο μίας μακρόσυρτης κρίσης χαμηλής έντασης, η οποία απαιτεί καθημερινή διαχείριση και δη σε επιχειρησιακό- χαμηλό επίπεδο και για αυτό το λόγο χρειαζόμαστε άμεσα τη δημιουργία μίας ειδικής ομάδας- task force- διαχείρισης κρίσεων στον Αιγαίο, ώστε να αποφύγουμε την κλιμάκωση και το σοβαρό επεισόδιο. Το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας διαχειρίζεται κρίσης, αλλά δεν κάνει μόνο αυτό και η παρέμβαση του είναι κυρίως σε μακροπρόθεσμο επίπεδο για την πρόληψη των κρίσεων.

Πώς ακριβώς λειτουργεί το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας; Ποιες είναι οι αρμοδιότητές του; 

Εντάσσεται στην Κεντρική δομή μίας κυβέρνησης, τελεί υπό τον έλεγχο του Προέδρου ή του Πρωθυπουργού και συνιστά επιτελικό του όργανο σε θέματα εθνικής ασφάλειας. Πρόκειται για ένα όργανο που πρέπει να απολαμβάνει τη διακομματική υποστήριξη και φυσικά την ανεξαρτησία. Για αυτό το λόγο άλλωστε, σε όλες τις επιτυχημένες περιπτώσεις, το Συμβούλιο συντονίζει ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας, ο οποίος συνήθως έχει μεγάλη επιχειρησιακή εμπειρία στον τομέα της εθνικής ασφάλειας ή/ και των πληροφοριών. Ο Σύμβουλος πρέπει να συμμετέχει στο ΚΥΣΕΑ και να υποστηρίζεται από μία τεχνοκρατικά έμπειρη και λογική σε αριθμό γραμματεία- επιτελείο, ώστε να λειτουργεί κυριολεκτικά γνωμοδοτικά και με βεβαρυμμένη επιχειρησιακή παρέμβαση.

Ποια η σχέση του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας με τις υπάρχουσες δομές;

Δεν αντικαθιστά ή καταργεί σε καμία περίπτωση το ΚΥΣΕΑ. Σε ένα παιχνίδι με καθαρούς όρους, τα δύο όργανα μπορούν να λειτουργήσουν συμπληρωματικά και λειτουργικά. Επίσης, δεν αποτελεί ούτε τη σύνθεση διαφόρων υπαρχόντων δομών, όπως το Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής, ούτε το Συμβούλιο Πολιτικών Αρχηγών, γιατί έχουμε δει και υπερβολικές προτάσεις για τη στελέχωση του από Πολιτικούς Αρχηγούς, πρώην Πρωθυπουργούς και Υπουργούς, υπάρχουν τα fora για να συμμετάσχουν και να καταθέσουν την εμπειρία τους οι συγκεκριμένοι άνθρωποι, το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας δεν μπορεί να είναι μία σύναξη πολιτικών, ούτε και να στοιχειώνεται από διαδικασίες ομοφωνίας, πρέπει να υπάρχουν ευέλικτες δομές λήψης αποφάσεων.

Ποιες είναι οι προϋποθέσεις για τη δημιουργία του;

Πρέπει να προηγηθεί η προετοιμασία και η έγκριση Στρατηγικής Εθνικής Ασφάλειας, την υλοποίηση της οποίας πρέπει να αναλάβει το Συμβούλιο. Δεν μπορεί να δημιουργηθεί σε ένα θεσμικό και πολιτικό κενό, αυτό θα το καταστήσει προβληματικό και όχι πλήρως λειτουργικό. Άλλωστε δεν πρέπει να ξεχνάμε πως στην Ελλάδα δεν υπάρχει η κουλτούρα της Εθνικής Ασφάλειας, αλλά αντίθετα, υπάρχουν έντονες διαχωριστικές γραμμές μεταξύ εθνικής άμυνας, εξωτερικής πολιτικής και δημόσιας τάξης. Αν δεν πετύχουμε την όσμωση σε μία λογική εθνικής ασφάλειας και τη συνεργασία όλων των φορέων σε αυτή, η προσπάθεια για το Συμβούλιο θα τορπιλισθεί από πολλές πλευρές που θα νιώσουν πως χάνουν κομμάτι της εξουσίας τους.