Εκτός συγκλονιστικού απροόπτου, η Ομοσπονδιακή Tράπεζα των ΗΠΑ (Fed) θα ολοκληρώσει το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων στα τέλη Οκτωβρίου. Μέχρι τότε θα έχει διοχετεύσει 3,5 τρισ. δολάρια από το 2008, συμβάλλοντας στην αναζωογόνηση των αγορών και τη σταθεροποίηση της οικονομίας. Το δύσκολο κομμάτι είναι ότι η Fed έχει ως επόμενο καθήκον να αποφασίσει πότε θα αυξήσει τα επιτόκια από τα χαμηλότατα επίπεδά τους, στα οποία βρίσκονται επί μακρό διάστημα.

Τεχνικά μιλώντας, η απόφαση δεν χρήζει επιφυλάξεων. Είναι εποικοδομητικό να αυξάνει κανείς τα επιτόκια, όταν η οικονομία φέρει σημάδια υπερθέρμανσης, όπως αυτή υπολογίζεται με τον πληθωρισμό στους μισθούς και τις τιμές των αγαθών. Οι μισθοί, όμως, παραμένουν στάσιμοι επί μακρόν ακόμα και για τους έχοντες πανεπιστημιακή μόρφωση. Ο δε πληθωρισμός σε ετήσια βάση έφθανε το 1,5% έναντι του στόχου της Fed για 2%.

Από πολιτικής σκοπιάς, ωστόσο, υπάρχουν ανησυχίες για την απόφαση που αφορά τα επιτόκια. Βέβαια, η Fed υποτίθεται πως δεν επηρεάζεται από εκλεγμένους αντιπροσώπους ή συγκεκριμένα συμφέροντα. Ωστόσο οι ομολογιούχοι, ένα πανίσχυρο πολιτικό μόρφωμα, το οποίο συμπεριλαμβάνει χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, επενδυτικούς οίκους και πλουσίους, σε μία γενικευμένη προσέγγιση επιθυμούν η Fed να αυξήσει τα επιτόκια άμεσα παρά αργότερα. Επίσης, έχουν πάμπολλες ευκαιρίες να κυριαρχήσουν στη δημόσια συζήτηση. Ο δικός τους στόχος είναι να επιτεθούν προληπτικά στον πληθωρισμό, ο οποίος επηρεάζει τα χαρτοφυλάκιά τους, περιορίζοντας την αξία των ομολόγων τους.

Εντούτοις, δεν είναι καθήκον της Fed να προστατεύει τα χαρτοφυλάκια των ομολογιούχων. Καθήκον της είναι να στηρίξει τόσο τον σταθερό πληθωρισμό όσο και την πλήρη απασχόληση. Καθώς η αμερικανική οικονομία εξακολουθεί να λειτουργεί με ρυθμούς βραδύτερους απ’ όσο μπορεί, τα χαμηλά επιτόκια θα λειτουργήσουν ως απειλή πληθωρισμού μόνον, αφότου έχουν κατορθώσει να ενισχύσουν τις πιστώσεις, να δημιουργήσουν δυναμική ζήτηση και ρωμαλέα απασχόληση.

Εφόσον τέτοια αποτελέσματα δεν έχουν υπάρξει ακόμα, δεν υπάρχουν πληθωριστικές πιέσεις ούτε και λόγοι να αυξηθούν προσεχώς τα επιτόκια. Στην πραγματικότητα ο πληθωρισμός είναι τόσο χαμηλός για τόσο μεγάλο διάστημα, ώστε η οικονομία να μην τίθεται σε κίνδυνο υπερθέρμανσης, ακόμα κι αν εμφανισθεί περίοδος με πληθωρισμό άνω του στόχου του 2%.

Ο στόχος αυτός αποτελεί έναν μέσο όρο, τον οποίο η Ομοσπονδιακή Τράπεζα θα ήθελε να διατηρήσει προϊόντος του χρόνου και όχι σε επίπεδα τα οποία υπαγορεύουν την ανάγκη αύξησης των επιτοκίων. Αντιστοίχως, οι μισθοί μπορούν να αυξηθούν με ρυθμό ταχύτερο του πληθωρισμού χωρίς να ωθήσουν ανοδικά τις τιμές. Κι αυτό μπορεί να συμβαίνει γιατί οι αυξήσεις μισθών δεν διαμορφώνουν πληθωριστική απειλή, παρά μόνον όταν υπερβούν τον πληθωρισμό συν τον ρυθμό αύξησης της παραγωγικότητας, σχεδόν 3,5% με τα σημερινά δεδομένα.

Οι αξιωματούχοι της Fed άφησαν να εννοηθεί ότι σχεδιάζουν να αρχίσουν τις αυξήσεις στα μέσα του 2015. Εχουν προσκολληθεί σε αυτό το χρονοδιάγραμμα, ανεξαρτήτως του ότι οι αυξήσεις μισθών και τιμών δεν έχουν παρουσιασθεί. Αυτή η συνέπεια στην πολιτική τους μπορεί σε ένα επίπεδο να γίνει κατανοητή. Καθώς έχουν μπροστά τους πολλούς μήνες προτού αυξήσουν τα επιτόκια ή παραδεχθούν πως η οικονομία είναι πολύ αδύναμη για να επωμισθεί μία αύξηση, ορθώς και θέλουν να προβλέπουν με αισιοδοξία.

Πάντως είναι ζωτικής σημασίας για τη Fed να διατηρήσει σε χαμηλά επίπεδα τα επιτόκια όσο καιρό ο πληθωρισμός τελεί υπό έλεγχο. Εάν αυξήσει πρώιμα τα επιτόκια, η ανάπτυξη θα επιβραδυνθεί προτού αρχίσουν οι αυξήσεις των μισθών και ο δανεισμός θα αποκατασταθεί για εργαζόμενους και καταναλωτές. Σε μία τέτοια προοπτική, οι προσπάθειες της Ομοσπονδιακής Τράπεζας να διασώσει την αμερικανική οικονομία θα καταλήξουν στο να εδραιώσουν έτι περαιτέρω την ανισότητα.

Facebook Comments