3 μαθήματα και 1 ρεπορτάζ από το Eurogroup

Η σημερινή συνεδρίαση του Eurogroup, κυρίως οι δηλώσεις των επικεφαλής των Ευρωπαϊκών θεσμών μετά το πέρας της συνεδρίασης προσέφεραν πολλά χρήσιμα μαθήματα:

1. Enhanced surveillance= Ενισχυμένη εποπτεία. Για όσους δεν γνωρίζουν την αγγλική ή για όσους αρνούνται σκοπίμως να κατανοήσουν τη μετάφραση του όρου ο Πρόεδρος του Eurogroup Μάριο Σεντένο ήταν σαφής. Το μεταμνημονιακό πλαίσιο μη εκτροχιασμού της Ελλάδας από το δρόμο των μεταρρυθμίσεων θα γίνει με βάση την Ενισχυμένη εποπτεία. Στη βάση αυτή συζήτησαν οι υπουργοί Οικονομικών και αυτή ήταν η πρόταση της Κομισιόν. Η ενισχυμένη εποπτεία, όπως περιγράφεται στους κανονισμούς της Κομισιόν προβλέπει 4 τριμηνιαίες επισκέψεις ελέγχου στη χώρα, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν υπάρχουν παρεκκλίσεις ή πισωγυρίσματα σε μεταρρυθμίσεις που έχουν συμφωνηθεί στη βάση του προγράμματος, που ολοκληρώθηκε. Πρόκειται, ουσιαστικά, για ένα μνημόνιο χωρίς λεφτά, τα οποία θα πρέπει να αντλούνται με υψηλότερο κόστος από τις αγορές. Την περιγραφή έκανε πρώτος ο Ευκλείδης Τσακαλώτος στους Financial Times.
2. If needed= Εάν χρειαστεί. Αυτή ήταν η φράση, που τόνισε εμφατικά ο επικεφαλής του Eurogroup αναφερόμενος στα πιθανά μέτρα για το χρέος. Οι Ευρωπαίοι δεν μπήκαν σήμερα στη συζήτηση, αυτό θα γίνει, όπως τονίστηκε σε μεταγενέστερο χρόνο και εφόσον υλοποιηθεί το τρέχον πρόγραμμα στο σύνολό του. Οι αποφάσεις, όμως, δεν πρόκειται να ληφθούν πριν από το τέλος του Μνημονίου τον Αύγουστο. Η μελλοντική ενεργοποίηση των όποιων μέτρων αποφασιστούν θα γίνεται στη βάση όρων και προϋποθέσεων, που θα πρέπει να εκπληρώνει η Ελλάδα.
3. Αναπτυξιακό σχέδιο: στη σωστή βάση, αλλά μένει ακόμη να γίνει δουλειά, ώστε να το εγκρίνουν οι Ευρωπαίοι. Αυτή τη φορά, οι προτάσεις του Ευκλείδη Τσακαλώτου δεν επεστράφησαν πίσω, ωστόσο, ζητήθηκαν διορθώσεις και εξειδικεύσεις σε πολλές προτάσεις που εξακολουθούν να κρίνονται ως γενικόλογες από τους θεσμούς.

Αυτά ήταν τα μηνύματα, που εξέπεμψαν δημοσίως οι εταίροι. Ωστόσο, στο παρασκήνιο φαίνεται πως οι περισσότερες αποφάσεις έχουν ήδη ληφθεί και αυτό που απομένει είναι να μορφοποιηθούν.

Πηγές των θεσμών με άμεση γνώση των διαπραγματεύσεων υποστηρίζουν πως όλα θα έχουν συμφωνηθεί έως το Eurogroup της 21^ης Ιουνίου. Φυσικά και δεν θα έχουν ολοκληρωθεί όλα τα προαπαιτούμενα (88), ωστόσο, η εκτίμησή τους είναι πως μπορούμε να μιλάμε για υλοποίηση περίπου 40 δράσεων έως τον Ιούνιο, αριθμός που θα αυξηθεί στις 60 έως τον Αύγουστο και τα υπόλοιπα προαπαιτούμενα να συνδεθούν με τη μεταμνημονιακή εποπτεία. Οι ίδιες πηγές περιγράφουν τη συμφωνία ως άλλο ένα «πασάλειμμα» και «κρύψιμο των προβλημάτων κάτω από το χαλί». Κάπως έτσι, όπως υποστηρίζουν, «οι Ευρωπαίοι δεν θα ασχοληθούν με την Ελλάδα για τα επόμενα 4-5 χρόνια», ωστόσο, προσθέτουν πως «θα κληθούν μετά από αυτό το διάστημα να αντιμετωπίσουν τα ίδια προβλήματα».

Το ΔΝΤ θα υπάρχει στο πρόγραμμα και στη μεταμνημονιακή εποχή, καθώς οι Ευρωπαίοι δεν καταλήγουν σε συμφωνία για τη μετατροπή του ESM σε Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο. Το Ταμείο θέλει να διατηρήσει την εμπλοκή του στην Ευρώπη, για το λόγο αυτό, όπως αναφέρουν οι πηγές «δεν θα επιμείνει μέχρι τέλους στην επίσπευση της μείωσης του αφορολόγητου από το 2019», εφόσον πάρει ισχυρές δεσμεύσεις για τη μεταμνημονιακή εποπτεία. Άλλωστε, με το τέλος του προγράμματος, θα αποπληρωθεί στο μεγαλύτερο μέρος των δανείων, που έχει δώσει στην Ελλάδα. Ωστόσο, θα επιμείνει μέχρι τέλους στη μείωση των συντάξεων από την 1^η Ιανουαρίου του 2019 και δεν θα δεχθεί καμία συζήτηση για μετάθεση των περικοπών τον Ιούλιο του 2019. «Οι μειώσεις στις συντάξεις από την 1/1/2019 είναι ακρογωνιαίος λίθος του προγράμματος. Είναι γραμμένες σε πέτρα» αναφέρουν Ευρωπαϊκές πηγές, που υποστηρίζουν πως η ελληνική κυβέρνηση, παρά τις αναφορές σε ΜΜΕ, στις συζητήσεις με τους θεσμούς δεν έχει θέσει ποτέ ζήτημα αναβολής του μέτρου. Θα αντιμετωπίσει ακόμη με «εποικοδομητικό τρόπο», όπως αναφέρουν τα stress tests των τραπεζών και θα αποσύρει την εκτίμησή του για κεφάλαια 10δις. ευρώ, που πρέπει να διακρατηθούν για ενδεχόμενες μελλοντικές ανάγκες του τραπεζικού τομέα.

Το πώς θα ονομαστεί το μεταμνημονιακό πλαίσιο ελέγχου, μικρή σημασία έχει για τους θεσμούς. Αυτό που τους ενδιαφέρει είναι η εποπτεία να είναι ισχυρή και τα κράτη-μέλη να μην αναγκαστούν να ζητήσουν επιπλέον χρήματα για την Ελλάδα στα κοινοβούλιά τους. «Ο Αλέξης Τσίπρας τους έχει αποδείξει ότι μπορεί να περάσει τα πιο σκληρά μέτρα χωρίς να ανοίξει ρουθούνι», αναφέρουν εμφατικά οι πηγές των θεσμών. «Οι Ευρωπαίοι, λοιπόν, θα τον αφήσουν να το πάει μέχρι τέλους», συμπληρώνουν. Κάπως έτσι, η κυβέρνηση θα προσπαθήσει να πανηγυρίσει για την έξοδο από τα Μνημόνια και να αποκομίσει το όποιο πολιτικό όφελος. Άλλωστε, όπως είπε και σήμερα με νόημα ο ισχυρός άνδρας της ΕΚΤ, Μπενουά Κερέ, «αν θέλετε καθαρή έξοδο, τότε αυτό που μέχρι τώρα ήταν συζήτηση με τους θεσμούς, θα γίνει συζήτηση με τις αγορές. Και αυτό είναι πολύ διαφορετικό»…