Τελευταία ευκαιρία για την Ελλάδα;

Η ευρωπαϊκή κρίση συνεχίζεται. Για άλλη μια φορά συνέρχεται Σύνοδος Κορυφής. Για ακόμη μια φορά το ελληνικό δράμα μονοπωλεί το ενδιαφέρον. Για ακόμη μια φορά κανείς δεν γνωρίζει εάν θα έχουμε σήμερα την τελική έκβαση μια κρίσης που διαρκεί ήδη πέντε χρόνια ή το αποτέλεσμα του παιχνιδιού θα κριθεί – όπως τόσες φορές στο παρελθόν – σε άλλη μια παράταση. Πρέπει η Ελλάδα να βγει από τη ζώνη του ευρώ;

Έρχεται η ώρα του πολυσυζητημένου Grexit ή θα έχει η χώρα μια ακόμη τελευταία ευκαιρία συνεχίζοντας να ανήκει στη νομισματική ένωση; Λίγο πριν τη Σύνοδο Κορυφής ένα είναι σίγουρο: Τα νεύρα όλων είναι τεντωμένα. Η υπομονή όλων, τόσο στην Ελλάδα όσο και στα υπόλοιπα 18 κράτη – μέλη της ευρωζώνης έχει εξαντληθεί.

Σχεδόν παντού – όπως και στη Γερμανία – παραμένει αναπάντητο το ερώτημα μήπως η Ελλάδα μπλοφάρει, μήπως δεν είναι αποφασισμένη να βάλει μια τελεία σε αυτήν την τραγωδία. Σε αυτή την περίπτωση πολλοί ευρωσκεπτικιστές δεν θα ήθελαν να βοηθήσουν την Ελλάδα. Σε αυτήν την περίπτωση μόνη λύση φαντάζει η χρεοκοπία και η έξοδος από το ευρώ. Ακόμη κι αν αυτό θα οδηγούσε σε ανθρωπιστική καταστροφή.

Η άλλη όψη του νομίσματος

Η κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα βλέπει φυσικά τα πράγματα αλλιώς. Επιζητά αλληλεγγύη, βλέπει τις διαπραγματεύσεις να οδεύουν προς το τέλος και θεωρεί ότι η ίδια μπορεί να σώσει την Ελλάδα. Με απλά λόγια αυτή η επιλογή σημαίνει: κούρεμα του χρέους και επιλεκτικές μεταρρυθμίσεις κατά την κρίση της ελληνικής κυβέρνησης. Ωστόσο αυτό το σχέδιο δε βρίσκει σύμφωνους τους δανειστές, οι οποίου συνδέουν την χρηματοδότηση της χώρας με τη λήψη σκληρών μέτρων.

Αλλά το αληθινό πρόβλημα έγκειται κάπου αλλού. Η ευρωπαϊκή πολιτική διάσωσης – η οποία υποστηρίχθηκε κυρίως από τη Γερμανία – ως μέσο για την αντιμετώπιση της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης δείχνει να έχει βοηθήσει το μεταξύ την Πορτογαλία, την Ισπανία, την Κύπρο, τη Λεττονία, την Ιρλανδία. Η Ιταλία μεταρρυθμίζεται, το ίδιο και η Γαλλία, παρά τους αργούς ρυθμούς. Μόνο την Ελλάδα δεν βοήθησε το οικονομικό «φάρμακο». Σύμφωνα με την Αθήνα η πολιτική περικοπών είναι το λάθος φάρμακο. Αυτό το γνωρίζουν καλά και οι δανειστές, οι οποίοι επίσης είναι δέσμιοι αυτού του χρέους.

Αναβίωση παλιών κακών εικόνων

Αυτά τα πέντε τελευταία χρόνια της ταραχώδους και καταθλιπτικής κρίσης η Ελλάδα βιώνει κάτι παραπάνω από μια παροδική κρίση, βιώνει μια κρίση του κράτους που τείνει να γίνει μόνιμη. Το κράτος δεν λειτουργεί. Πρόκειται για ένα πελατειακό σύστημα χωρίς λειτουργική διοίκηση. Ακόμη και η νέα αριστερή κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ μέσα στους πρώτους πέντε μήνες διακυβέρνησης δεν κατάφερε να σταματήσει τη φοροδιαφυγή των πλουσίων, ούτε να εντοπίσει το μαύρο χρήμα σε κρυφούς λογαριασμούς στο εξωτερικό. Αντ´ αυτού, στο εσωπολιτικό πεδίο η Αθήνα επέλεξε την οδό της δημαγωγικής ρητορείας κατά του ΔΝΤ, της ΕΕ και της Γερμανίας, φλέρταρε με τη Ρωσία και παρουσιαζόταν σε κάθε γύρο διαπραγματεύσεων χωρίς να κομίζει προτάσεις. Το αποτέλεσμα: όλοι είναι εκνευρισμένοι, ακόμη και ευρωπαίοι πολιτικοί που αρχικά έβλεπαν με συμπάθεια τον ΣΥΡΙΖΑ, όπως ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ ή ο Μάρτιν Σουλτς.

Το χειρότερο όλων όμως είναι ότι το ευρώ, το οποίο αρχικά θεωρούνταν σύμβολο της ενοποιημένης Ευρώπης, σήμερα είναι αυτό που τη διχάζει. Αναβιώνουν έτσι παλιές εχθρικές εικόνες. Σε πολλές χώρες της ΕΕ η άνοδος της ακροδεξιάς ολοένα ενισχύεται. Και ένα μεγάλο μέρος των ευρωπαίων πολιτών διερωτάται: μήπως τελικά το κόστος όλης αυτής της ευρωπαϊκής πολιτικής έναντι της Ελλάδας είναι πολύ υψηλό;

Μήπως τελικά η αποτροπή της υπέρβασης των ευρωπαϊκών κανόνων και διαδικασιών έχει μεγαλύτερη σημασία από τις προσπάθειες να διατηρήσει η Ελλάδα το ευρώ; Η Σύνοδος Κορυφής της Δευτέρας θα μπορούσε να είναι μια τελευταία ευκαιρία για την Ελλάδα προκειμένου να διατηρήσει το ευρώ. Αλλά οι πληγές των τελευταίων μηνών και χρόνων είναι βαθιές, βαθύτερες από την επίτευξη μια προσωρινής συμφωνίας. Η ΕΕ στηριζόταν πάντα στη θεμελιώδη αρχή του συμβιβασμού. Από αυτόν όμως τον συμβιβασμό θα υπάρξουν και πάλι νικητές, ηττημένοι και θύματα. Και ψυχικά τραύματα.