Χρήματα από το… ελικόπτερο;

Η ιδέα εκκινεί από την κοινή διαπίστωση ότι η ευρωζώνη χρειάζεται επειγόντως ανάπτυξη και ότι οι κεντρικές τράπεζες μπορούν να προμηθευτούν χρήματα από το τίποτα. Αρκεί να πατήσουν ένα κουμπί, όπως υποστηρίζει ο Τζον Μυλμπάουερ, καθηγητής Οικονομίας στην Οξφόρδη.

«Τόνωση της ανάπτυξης»

«Εάν ο καθένας από τα 275 εκατομ. εργαζομένων και συνταξιούχων της ΕΕ έπαιρνε από ένα τσεκ των 500 ευρώ, τότε η ζήτηση θα ανέβαινε στα 34 δισ. ευρώ, που αντιπροσωπεύει το 1,4% του ΑΕΠ», εκτιμά ο βρετανός καθηγητής, που στους υπολογισμούς του λαμβάνει υπόψη ότι δεν πρόκειται να ξοδέψουν όλοι ολόκληρο το ποσό. «Οι χώρες της ευρωζώνης θα εισέπρατταν περισσότερους φόρους και θα μπορούσαν να μειώσουν το δημόσιο χρέος, ενώ θα δινόταν αποφασιστική ώθηση στην ανάπτυξη», συμπληρώνει ο Μυλμπάουερ.

Για την ιστορία θα πρέπει να αναφέρουμε ότι ήταν ο πρώην επικεφαλής της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ Μπεν Μπερνάνκι που το 2002 έβγαλε από το «ψυγείο» την εικόνα «χρήματα από το ελικόπτερο», που είχε χρησιμοποιήσει ο φημισμένος μονεταριστής Μίλτον Φρίντμαν. Πίσω της βρίσκεται η ιδέα ότι μια κεντρική τράπεζα σε περίοδο αποπληθωρισμού θα πρέπει -μεταφορικά ιδωμένο-να ρίξει δολάρια με το «ελικόπτερο» στους καταναλωτές σε ολόκληρη τη χώρα. Οι εθνικές τράπεζες έχουν τη δυνατότητα να κόψουν και να ρίξουν στην αγορά όσα χρήματα θέλουν. Όμως αυτό το μέτρο θεωρείται το τελευταίο όπλο κατά του αποπληθωρισμού, σε μια οικονομία που λόγω της συνεχούς μείωσης των τιμών οδηγείται στην καταστροφή. Η Ιαπωνία το βιώνει αυτό πάνω από μια δεκαετία.

«Ακαδημαϊκής σημασίας»

Αλλά και στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα γίνονται σκέψεις για την περίπτωση που κανένα μέτρο -από όσα έχει λάβει μέχρι τώρα και θα λάβει προσεχώς- δεν επιφέρει τόνωση της ανάπτυξης. Μεμονωμένα και ανεπίσημα γίνονται συζητήσεις στους διαδρόμους του Eurotower της Φραγκφούρτης και στη διάρκεια του μεσημεριανού γεύματος για την λύση του «ελικοπτέρου με χρήματα», αλλά σε καμιά περίπτωση σε επίπεδο διευθυντηρίου της ΕΚΤ. Επίσημα η «Ευρωτράπεζα» αποκαλεί το μέτρο αυτό ως ένα «συμπαθητικό ακαδημαϊκής φύσεως θέμα», που όμως δεν πρόκειται η «επίσημη μηχανή της ΕΚΤ» να το εφαρμόσει.

Η συγκρατημένη στάση είναι απόλυτα κατανοητή αφού υπάρχουν καταρχήν νομικοί ενδοιασμοί για το κατά πόσο η ΕΚΤ επιτρέπεται καταστατικά να δωρίσει χρήματα στους πολίτες. Το μήνυμα θα ήταν καταστροφικό: η ΕΚΤ δίνει χρήματα, άρα προς τι η εργασία; Και γιατί αντί για 500 να μην δώσει 1000 ευρώ; Το άρθρο υπενθυμίζει πάντως τα τρισεκατομμύρια που έδωσε η ΕΚΤ κυρίως στις τράπεζες. Και διαπιστώνει ότι παρά το φτηνό χρήμα με το βασικό επιτόκιο δανεισμού στο σχεδόν οριακό 0,05% οι ευρωπαϊκές τράπεζες δανείζουν ελάχιστα για να προκαλέσουν ένα νέο «μπουμ». Με ελάχιστες επενδύσεις και μικρή ζήτηση, η οικονομία της ευρωζώνης διακατέχεται από «φλεγματισμό»…