Προτάσεις για αλλαγές στο φορολογικό σύστημα

Τα τελευταία 40 χρόνια στην Ελλάδα έχουν εφαρμοστεί περισσότερα από 110 φορολογικά συστήματα. Πρόκειται για μια πανευρωπαϊκή (πιθανόν παγκόσμια) πρωτοτυπία. Όλα τα φορολογικά συστήματα που εφαρμόστηκαν έχουν ως κοινό χαρακτηριστικό τα κενά τις παραλείψεις και τα λάθη που έχουν ως αποτέλεσμα τις επιπτώσεις στα έσοδα του κράτους, στην ανάπτυξη, στις επενδύσεις και φυσικά στην διόγκωση της γραφειοκρατίας.

Οι αλλαγές που εφαρμόστηκαν τα τελευταία 4 χρόνια, της κρίσης, έχουν το ελαφρυντικό των συγκυριών όμως και πάλι δεν υπάρχει η επιθυμητή αποτελεσματικότητα. Παρατηρούμε δε τη διαχρονική πολιτική κριτική των φορολογικών συστημάτων της χώρας, που αν μη τι άλλο δεν είχε ποτέ σχέση με την πραγματικότητα. Οι φιλελεύθεροι κατηγορούσαν τις κυβερνήσεις για κρατισμό (κριτική μερικώς μόνο σωστή), ενώ η παραδοσιακή και μη αριστερά σε όλο της το φάσμα κατηγορούσε τις κυβερνήσεις για φιλελεύθερες ή νεοφιλελεύθερες τακτικές (εκ θεμελίων λάθος).

Η αλήθεια είναι ότι δημιουργήθηκε ένα τεράστιο κράτος που για να συντηρηθεί χρειάζεται μια υψηλή φορολογία, ενώ  ταυτόχρονα ο ιδιωτικός τομέας, που είναι μεγαλύτερος σε δυναμικό από το δημόσιο, γονατίζει για να επιβιώσει το δημόσιο. Η συνολική οικονομική πολιτική σε συνδυασμό με το φορολογικό σύστημα θα έπρεπε να επιβάλλουν μια μετριοπάθεια που δεν θα επιτρέπει τις ανισότητες μεταξύ δημοσίου και ιδιωτικού τομέα και να απαλείφει τις κοινωνικές ανισότητες.

Πρέπει να γίνουν αποκρατικοποιήσεις και να κλείσουν επιχειρήσεις, υπηρεσίες και οργανισμοί που δεν έχουν λόγο ύπαρξης, ώστε να είναι εφικτή  η μείωση στην φορολογία, ενώ ταυτοχρόνως να θεσπιστεί ένα φορολογικό σύστημα κοινά αποδεκτό από την ευρύτερη πλειοψηφία της βουλής κι όχι μόνο από την κυβέρνηση, σταθερό και χωρίς τη δυνατότητα αλλαγής από τις επόμενες 3-4 κυβερνήσεις ή για κάποιο ορισμένο χρονικό διάστημα. Ο κύριος λόγος που η Ελλάδα είναι αφιλόξενος επενδυτικός προορισμός είναι το ασταθές φορολογικό περιβάλλον. Μια τέτοια, βέβαια, αλλαγή προϋποθέτει μια εθνική διακομματική συνεννόηση, κάτι που δεν θεωρώ ότι προς το παρόν είναι εφικτό κρίνοντας από την ποιότητα του κοινοβουλίου μας. Ιδανικά όμως αυτό πρέπει να συμβεί.

Από εκεί και ύστερα θεωρώ πως είναι απαραίτητο να γίνουν 4 αλλαγές επί του φορολογικού στα πρότυπα των σύγχρονων δυτικοευρωπαϊκών χωρών (έχοντας πάντα ως δεδομένο ότι θα υλοποιηθούν τα παραπάνω).

1^ον) Σε όλες τις σύγχρονες χώρες ο τρόπος καταβολής φόρων όπως όπως ο ΦΠΑ, ο φόρος καυσίμων, ο φόρος κερδών κλπ. γίνεται μέσω ηλεκτρονικών εντύπων. Στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια οι φορολογικές δηλώσεις γίνονται μέσω taxis όμως εντοπίζονται λάθη καθυστερήσεις κλπ.. Άρα θα πρέπει να βελτιστοποιήσουμε το πληροφοριακό μας σύστημα ή να φτιάξουμε καινούριο μέσω του οποίου θα μπορούμε να καταβάλουμε όλη μας τη φορολογία. Αυτό διευκολύνει τους πολίτες, εξαλείφει σχεδόν τη γραφειοκρατία και επιβάλλει σε ένα βαθμό τη διαφάνεια.

2^ον) Μείωση του ΦΠΑ στον μέσο όρο της Ευρωζώνης (20%) ή ιδανικότερα στο 18%. Έχω ξαναπεί πως οι απώλειες από τη μείωση του ΦΠΑ θα είναι προσωρινές και πολύ σύντομα θα καλυφθούν μέσω της αύξησης στην κατανάλωση.

3^ον) Βελτιστοποίηση του ΕΝΦΙΑ. Η λογική αυτού του φόρου, η ύπαρξη δηλαδή ενός υπεφόρου που υποκαθιστά τις πολλές και διαφορετικές φορολογίες στα ακίνητα, είναι σωστή όμως υπάρχουν κενά και λάθη  που υφίστανται ακόμη και μετά τις τροποποιήσεις του. Στην ιδανικότερη εκδοχή του, κατά την άποψή μου, θα έπρεπε να διακρίνει τα ακίνητα σε 4 κατηγορίες και ανάλογα με την κατηγορία να διαμορφώνει το ποσό του φόρου.

Πρώτη κατηγορία οι επαγγελματικοί χώροι για του οποίους θα έπρεπε να είναι χαμηλός ο φόρος και να διαμορφώνεται το ύψος του με βάση το μέγεθος της επιχείρησης.

Δεύτερη κατηγορία ιδιόκτητα σπίτια, οικόπεδα και χωράφια. Επίσης χαμηλότερος φόρος ο οποίος θα διαμορφώνεται κλιμακωτά ανάλογα με το πλήθος και την αντικειμενική αξία των ακινήτων.

Τρίτη κατηγορία ακίνητα που δεν χρησιμοποιούνται, μη ηλεκτροδοτούμενα, υπό κατασκευή, ή δεν αξιοποιούνται με κάποιο τρόπο. Η φορολογία σε αυτή την κατηγορία θα είναι ενιαία για όλα τα ακίνητα ανεξαρτήτου τύπου ή αξίας και πολύ χαμηλή.

Τέταρτη κατηγορία τα ακίνητα που αποφέρουν έσοδα (π.χ. από ενοίκιο). Σε αυτή την κατηγορία θα ισχύει το σύστημα της δεύτερης και θα εξετάζεται αν το ύψος του εισοδήματος του ιδιοκτήτη από τα ακίνητά του ξεπερνά ή όχι το αφορολόγητο όριο. Αν δεν το ξεπερνά τότε ο φόρος που θα αποδίδει για τα ακίνητα θα είναι ελαφρώς πιο αυξημένος από την δεύτερη κατηγορία ενώ αν το ξεπερνά θα πληρώνει όσο στην δεύτερη κατηγορία  κι επιπλέον φόρο κερδών. Επιπρόσθετα, ιδανικό θα ήταν αν την ευθύνη είσπραξης του ΕΝΦΙΑ πάρουν οι δήμοι. Αυτή η εκδοχή είσπραξης προσφέρει διττό όφελος καθώς τα κρατικά ταμεία απαλλάσσονται από 3,5 περίπου δις ευρώ με τα οποία χρηματοδοτούνται οι δήμοι κι επίσης μ’ αυτόν τον τρόπο καθίσταται πιο εύκολη η επίτευξη η χαμηλότερη κι αντικειμενική φορολογία.

4^ον) Μείωση σε ειδικούς φόρους όπως συμβολαίων, μεταβίβασης, παροχής, κληρονομιάς, τελών κυκλοφορίας,  μείωση ή και κατάργηση σε φόρους εισοδημάτων από τόκους κάτω του αφορολόγητου ορίου κλπ..

Επαναλαμβάνω όμως πως βασική προϋπόθεση όλων είναι οι αποκρατικοποιήσεις και η θέσπιση σταθερού φορολογικού συστήματος μακράς διάρκειας. Η φιλοσοφία του νέου φορολογικού συστήματος, και ο γενικότερος σχεδιασμός του, θα πρέπει να στοχεύει στην αποδοτικότητά του αλλά και στην αντικειμενική φορολογία ώστε να μην αδικούνται τα αδύναμα κοινωνικά στρώματα όπως και στην απαλλαγή από την υπάρχουσα νοοτροπία πως ο ιδιωτικός τομέας πρέπει να συντηρεί το δημόσιο.