Μια προσεκτική ματιά στο πρόβλημα θα έδειχνε ότι αυτό δεν έγκειται στον «αλυτρωτισμό», που υποκρύπτεται στο όνομα που έριξε στο τραπέζει ο Zoran Zaef.

Σύμφωνα με τα λεξικά, «αλυτρωτισμός» είναι η πολιτικο-κοινωνική κίνηση για την απελευθέρωση υπόδουλων ομοεθνών.
Την εποχή που έγινε η εξέγερση του Ilinden (1903) υπήρχε πράγματι ζήτημα αλυτρωτισμού για τους λαούς των βαλκανίων που στέναζαν υπό τον οθωμανικό ζυγό, ενώ η ίδια η Μακεδονία (ακόμα και το σήμερα αμιγώς ελληνικό τμήμα της) είχε τότε ανάμικτο πληθυσμό με σημαντικές βουλγαρικές και λοιπές σλαβικές μειονότητες, κάτι που καθιστούσε δικαιολογημένη έως ένα σημείο την επέκταση του «αλυτρωτισμού» και προς τα δικά μας εδάφη.
Στην παρούσα φάση και σύγχρονη εποχή είναι αστείο να μιλάμε σοβαρά για «αλυτρωτισμό» οποιουδήποτε τύπου και ουσίας.

Το πραγματικό πρόβλημα βρίσκεται αλλού και έχει δύο όψεις:

Α) Η μία όψη έγκειται στην απέλπιδα προσπάθεια των ηγετών του γειτονικού κράτους να αποκτήσουν «εθνική υπόσταση» με όχημα την ψευδολόγο και γελοία προπαγάνδα των Σκοπιανών σε ό,τι αφορά κυρίως την δήθεν καταγωγή τους από τους αρχαίους Μακεδόνες και δευτερευόντως στον όποιο «αλυτρωτισμό». Υπό τις συνθήκες αυτές θα ήταν αδύνατο για οποιαδήποτε υπεύθυνη ελληνική πολιτική ηγεσία να αποδεχτεί μια τέτοια κατάσταση, ει μη τι άλλο γιατί απουσιάζουν οι προϋποθέσεις τόσο για «καλή γειτονία και οικοδόμηση εμπιστοσύνης», όσο και για συνύπαρξη στα πλαίσια διεθνών συμμαχιών και οργανισμών.
Ως προς αυτή την άποψη, η αναφορά στο Ilinden, μολονότι γελοιωδέστατη καθ’ εαυτήν (έχουμε δει όμως και χειρότερα, π.χ. «Σαουδική Αραβία»… ), θα έβαζε οριστικό τέλος στις αρχαιομακεδονικές αθλιότητες των γειτόνων και αυτό είναι το μόνο καλό της προτεινόμενης λύσης.

Β) Η άλλη και ίσως σημαντικότερη πτυχή του προβλήματος έγκειται στο ίδιο το όνομα της χώρας αυτής.
Το όνομα γενικά, είτε πρόκειται για όνομα προσώπου, ή χώρας πρέπει να έχει ορισμένα χαρακτηριστικά:
– Να είναι (αν όχι αποκλειστικό, τουλάχιστον) επαρκώς διαχωριστικό. Να ξεχωρίζει δηλαδή σαφώς άτομα και χώρες μεταξύ τους: Δεν μπορεί και δε νοείται δύο διαφορετικές χώρες ή περιοχές να έχουν το ίδιο όνομα, πόσο μάλλον όταν είναι γειτονικές και έχουν κοινά σύνορα. Το «διαφοροποιό στοιχείο» είναι απαραίτητο, έστω με τη μορφή «προσδιορισμού» οιουδήποτε είδους.
– Αν το όνομα έχει κάποιο «νόημα» ή ιστορικό βάρος, αυτό θα πρέπει να ανταποκρίνεται σ’ αυτό, αν όχι εξ ολοκλήρου (όπως συμβαίνει με την ελληνική Μακεδονία), τουλάχιστον σε κάποιο βαθμό (πχ. «Μακεδονία» με «γεωγραφικό προσδιορισμό»)
– Το όνομα να είναι εύχρηστο. Όταν μάλιστα μιλούμε για ονομασία κράτους, θα πρέπει να μπορεί να δώσει παράγωγα, όπως επίθετα που αναφέρονται στη χώρα ή όνομα για τον (ή την) κάτοικο της χώρας αυτής. (Π.χ. Ελλάδα, ελληνικός, Έλληνας)
Η τελευταία παρατήρηση είναι σημαντική χωρίς να της έχει δοθεί η δέουσα προσοχή. Φανταστείτε λοιπόν πώς θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν το όνομα της χώρας και τα παράγωγά της στην περίπτωση που θα είχαμε αποδεχτεί το ανεκδιήγητο «Ilindenska Makedonija»:

– Αύριο ταξιδεύω για την Ilindenska Makedonija (ή Μακεδονία του Ίλιντεν, το ίδιο δύσχρηστο είναι)
– Κάποια ιλιντενμακεδονικά προϊόντα είναι καλής ποιότητας.
– Αύριο έρχονται στο ξενοδοχείο Ιλιντενμακεδόνες τουρίστες.
– Ο Έλληνας υπουργός εξωτερικών συναντάται με τον Ιλιντενμακεδόνα ομόλογό του…

Είναι προφανές ότι κανείς δεν πρόκειται να χρησιμοποιεί αυτές τις λέξεις, έστω και αν έχουν επισήμως αναγνωριστεί ως “erga omnes”, γιατί η καθημερινή ζωή έχει τις δικές τις απαιτήσεις και δεν προσαρμόζεται πάντα στις διεθνείς συμφωνίες και στα πρωτόκολλα.
Έτσι, είναι σχεδόν βέβαιο ότι όλοι οι ξένοι θα τους λένε «Μακεδόνες» για ευκολία, ενώ εμείς θα εξακολουθήσουμε να τους αποκαλούμε «Σκοπιανούς». Δηλαδή θα έχουμε κάνει μια τρύπα στο νερό.
Εκείνοι όμως θα έχουν κάνει τη δουλειά τους μια χαρά, θα έχουν πάρει πρόσκληση για το ΝΑΤΟ και ημερομηνία έναρξης διαπραγματεύσεων για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση και μάλιστα χωρίς να μπορούμε πλέον να πούμε τίποτα όταν στους διεθνείς αυτούς οργανισμούς τους αποκαλούν «για ευκολία και συντομία» Μακεδόνες.
Ίσως μάλιστα αυτός να είναι ο κρυφός και ανομολόγητος στόχος τους μιας και έχουν αντιληφθεί με τι τεράστια «διπλωματικά ταλέντα» (όπως οι κκ. Κοτζιάς και Τσίπρας) έχουν να κάνουν.

Η καλύτερη λύση

Η εμμονή των γειτόνων να χρησιμοποιήσουν ντε και καλά τον όρο «Μακεδονία» στο όνομα της χώρας τους είναι μεν κατανοητή για ιστορικούς (η περιοχή ονομαζόταν έτσι από τους Ρωμαίους κατακτητές πολύ πριν καταφθάσουν σ’ αυτήν σλαβικά φύλα) και συναισθηματικούς (για τους ίδιους) λόγους, ωστόσο ΔΕΝ αποτελεί την καλύτερη επιλογή ονόματος για τη χώρα αυτή.
Η περιοχή αυτή αντιστοιχεί ιστορικά στην αρχαία Παιονία (που κατοικείτο από ελληνόφωνο πληθυσμό), την οποία όμως – για … κακή μας τύχη – κατέκτησε ο Φίλιππος Β και την ενσωμάτωσε στο βασίλειό του ως «Μακεδονική Παιονία» (σχετικές λεπτομέρεις μπορούμε να βρούμε στη Wikipedia και αλλού).
Η επιλογή ενός τέτοιου ονόματος (Παιονία) θα κάλυπτε όλες τις προϋποθέσεις που πρέπει να έχει ένα όνομα χώρας και επιπλέον θα προσέφερε πολύ καλύτερη λύση στο πρόβλημα που έχουν για «εθνική ταυτότητα». Οι γείτονές τους Κοσοβάροι, Σέρβοι και Μαυροβούνιοι δεν έχουν τέτοιο πρόβλημα και ένας λόγος είναι ότι διαθέτουν «αποκλειστικό» όνομα για τις χώρες τους.

Η λιγότερο κακή λύση

Αφού όμως επιμένουν στον όρο «Μακεδονία» για τον οποίο θα πρέπει να βρεθεί «σύνθετη ονομασία», αυτή θα πρέπει να απαιτήσουμε να προσφέρεται για ευχερή χρήση και να παρέχει επίσης εύχρηστα παράγωγα και μάλιστα σε μία λέξη με ένα πρόθεμα το πολύ δισύλλαβο:
Υπ’ αυτή την έννοια τα ονόματα Νέα Μακεδονία ή Βόρεια Μακεδονία (με παράγωγα το «Νεομακεδόνας – νεομακεδονικός» ή «Βορειομακεδόνας – βορειομακεδονικός») προσφέρονται πολύ περισσότερο από το «βαρύ» Άνω Μακεδονία ή Gornamakedoniya.
Το προτεινόμενο Ilindenska Makedonija δεν καλύπτει τις παραπάνω περιγραφόμενες προϋποθέσεις και θα έπρεπε να απορριφθεί για πρακτικούς λόγους.
Αν έπρεπε να κάνουμε κάποια υποχώρηση εν όψει της προοπτικής να γίνει αποδεκτό από τους εθνικιστές της αντιπολίτευσης στη FYROM ως «συνταγματική ονομασία» που απαιτεί και συνταγματική αλλαγή, θα έπρεπε να απαιτήσουμε να καθιερωθούν και να μπορούν να χρησιμοποιούνται παράλληλα και οι «σύντομοι» και πρακτικοί όροι Ilimakedonija και τα παράγωγά της Ιλιμακεδόνας, ιλιμακεδονικός κλπ (ή, εναλλακτικά Il-Μakedonija και τα παράγωγά της Ιλ-μακεδόνας, ιλ-μακεδονικός…)

Αν θέλουμε φυσικά να έχουμε μια «βιώσιμη λύση που θα αντέξει στο χρόνο», όπως είπε και ο κ. Τσίπρας μετά τις συνομιλίες με τον κ. Zaev και όχι μια τρύπα στο νερό, που θα λύσει κάποια από τα πολλά προβλήματα των γειτόνων μας πολλαπλασιάζοντας όμως τα δικά μας.

Facebook Comments