H Ελλάδα ήταν έως τώρα τυχερή που έχει γλιτώσει από την οργή της ΕΚΤ

Ο Μάριο Ντράγκι δεν έχει την πολυτέλεια να παίξει με τους ίδιους κανόνες της κρίσης όπως έκανε η ΕΚΤ στο παρελθόν. Τόσο η Ιρλανδία το 2010 όσο και η Κύπρος το 2013 αναγκάστηκαν να συναινέσουν στα πακέτα διάσωσής τους υπό την απειλή να μην εκταμιεύσουν οι πιστωτές τους τη βοήθεια.

Αυτή τη φορά, όμως, οι παρακινδυνευμένοι ελιγμοί της Ελλάδας αναγκάζουν τον πρόεδρο της ΕΚΤ να εναποθέτει στους Ευρωπαίους το καθήκον να στείλουν τελεσίγραφα στην ελληνική πλευρά, ενώ η Τράπεζα χορηγεί απρόθυμα ρευστότητα στις ελληνικές τράπεζες.

Χορηγώντας μία φορά την εβδομάδα και τις τελευταίες ημέρες σχεδόν καθημερινά ρευστότητα στις ελληνικές τράπεζες, η ΕΚΤ έχει δώσει στην ελληνική κυβέρνηση τα περιθώρια να διαπραγματεύεται τους όρους διάσωσής της με τους πιστωτές της μέχρι την ενδεκάτη ώρα χωρίς να καταφύγει σε ελέγχους στις κινήσεις κεφαλαίων.

Η τακτική αυτή δεν συνάδει με τους κανόνες της ΕΚΤ, αλλά είναι το τίμημα που αναγκάζεται να καταβάλει ο Ντράγκι για να διατηρήσει αλώβητο το ευρώ. «Αυτό που με εκπλήττει είναι η υπομονή που έχει επιδείξει η ΕΚΤ σε όλη αυτήν την ιστορία», σχολιάζει ο Χόλγκερ Σμίντινγκ, οικονομολόγος της επενδυτικής Berenberg, που υπογραμμίζει ότι «πρόκειται για καθαρά πολιτική απόφαση της ΕΚΤ. Η Ιρλανδία δεν κινδύνευε να βγει από το ευρώ, ενώ η Κύπρος ήταν πολύ πιο περιθωριακή, αλλά κάποιες φορές ανακαλύπτει κανείς μιαν ευελιξία που δεν ήξερε πως διέθετε».

Ο μηχανισμός χορήγησης έκτακτης ρευστότητας (ELA) δεν είχε σχεδιασθεί για να προστατεύσει χώρες όπως κάνει τώρα. Μέσω της Τράπεζας της Ελλάδας, η ΕΚΤ αναπληρώνει τα κεφάλαια που έχουν αποσύρει οι καταθέτες φοβούμενοι πως η κυβέρνηση δεν θα καταλήξει σε συμφωνία με τους πιστωτές της.

Τώρα ο Ντράγκι δηλώνει πως συνολικά η ρευστότητα που έχει δώσει στην Ελλάδα ανέρχεται σε 118 δισ. ευρώ ή περίπου στο 66% του ΑΕΠ, και είναι η μεγαλύτερη που έχει δοθεί σε οποιαδήποτε χώρα του ευρώ. Ο πρώην επικεφαλής της ΕΚΤ, Ζαν-Κλοντ Τρισέ, έθεσε την Ιρλανδία ενώπιον του διλήμματος ή να δεχθεί το πακέτο στήριξης το 2010 ή να διακοπεί η ρευστότητα και κάτι ανάλογο έγινε και με την Κύπρο το 2013. Δεν έχει προβεί, όμως, σε ανάλογα ευθεία απειλή προς την Ελλάδα. «Δεν νομίζω πως η ΕΚΤ θα είναι αυτή που θα τραβήξει την πρίζα σε αυτήν την περίπτωση γιατί διακυβεύονται πολύ περισσότερα», σχολιάζει η Τζούλιετ Τένεντ, οικονομολόγος της Goodbody Stockbrokers στην Ιρλανδία, που προβλέπει πως «θα εξακολουθήσουν να στηρίζουν τις τράπεζες όσο διαρκεί η πολιτική διαπραγμάτευση». Η προθυμία του Ντράγκι να δώσει στον Τσίπρα το περιθώριο να διαπραγματεύεται επί μήνες έχει εξοργίσει όσους είχαν πιο σκληρή αντιμετώπιση. Ο υπουργός Οικονομικών της Ιρλανδίας, Μάικλ Νούναν, δήλωσε πως η Ελλάδα δεν πρέπει να στηριχθεί από τον ELA εάν δεν έχει συμφωνήσει έως σήμερα.

Οι κανόνες του ELA δημοσιεύονται περιληπτικά στην ιστοσελίδα της ΕΚΤ, όπου διευκρινίζεται ότι η Τράπεζα μπορεί να σταματήσει τη στήριξη εάν «εκτιμήσει ότι αντιβαίνει στους στόχους του ευρωσυστήματος».

Αυτός ο κανονισμός αρκεί για να διακόψει η ΕΚΤ τη στήριξη στις ελληνικές τράπεζες εάν στο τέλος του μήνα δεν αποπληρώσει η Ελλάδα τα δάνειά της στο ΔΝΤ. Στην περίπτωση αυτή, όμως, θα έχουν όλοι να χάσουν εκτιμούν αναλυτές, προσθέτοντας: «Ο,τι κι αν κάνει η ΕΚΤ θα φανεί ως απροκάλυπτα πολιτική επιλογή, αν διακόψει τον ELA θα φανεί πως διώχνει την Ελλάδα από την Ευρωζώνη, αν τον επεκτείνει θα φανεί πως την κρατά στην Ευρωζώνη παραβαίνοντας την εντολή της. Ισως προτιμούν να παραμείνει η Ελλάδα στο ευρώ, αλλά όχι με κάθε κόστος».

Στην Αθήνα δεν φαίνεται να έχει εκτιμηθεί το δίλημμα της ΕΚΤ, καθώς ο Αλέξης Τσίπρας έχει χαρακτηρίσει «ασφυξία» τον αυστηρό έλεγχο που έχει επιβάλει στην παροχή ρευστότητας. Ως ένα βαθμό, η Ελλάδα ήταν έως τώρα τυχερή που έχει γλιτώσει από την οργή της ΕΚΤ, ιδιαίτερα μετά τη δήλωση του υπουργού Οικονομικών ότι η χώρα έχει πτωχεύσει και οι εταίροι της «γνώριζαν πως είμαστε σε κατάσταση που πραγματικά απειλούσε τη συνοχή της Ευρωζώνης και επέδειξαν αυτοσυγκράτηση».