Οι τιμές του πετρελαίου υποχώρησαν κάτω από τα 50 δολάρια το βαρέλι, στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2009 και οι προοπτικές τους παραμένουν ζοφερές, με την Goldman Sachs να ψαλιδίζει τις προβλέψεις της για το Brent  εκτιμώντας πλέον ότι στους 3 μήνες στο 6μηνο θα βρεθεί στα 42 και στα 43 δολάρια ανά βαρέλι αντιστοίχως, από 80 και 85 δολ. ανά βαρέλι, που ήταν η προηγούμενη εκτίμησή της. Αυτό, αδιαμφισβήτητα δημιουργεί μία νέα τάξη πραγμάτων στην αγορά του μαύρου χρυσού.

Τι προκαλεί την βουτιά των τιμών;

Η τρέχουσα βουτιά της τιμής του πετρελαίου έχει περισσότερο να κάνει με τον κορεσμό της προσφοράς παρά την κατάρρευση της ζήτησης. Οι νέες τεχνολογίες επιτρέπουν στις ΗΠΑ να αυξήσουν την παραγωγή τους, με τη νέα παραγωγή να υπερκερνά τις ζημιές στο Ιράν και τη Συρία.

Εν τω μεταξύ, η Ευρώπη συνεχίζει να φλερτάρει με τον αποπληθωρισμό και την ύφεση, με την ανάπτυξη στις μεγάλες χώρες κατανάλωσης πετρελαίου, όπως η Κίνα, να επιβραδύνεται.

Και οι δύο από αυτές τις τάσεις είναι γνωστές. Η βασική αλλαγή κατά τους τελευταίους έξι μήνες, είναι η πολιτική στάση από τον ΟΠΕΚ. Ο Ali al-Naimi, ο υπουργός πετρελαίου του μεγαλύτερου εξαγωγέα του ΟΠΕΚ, της Σαουδικής Αραβίας, δήλωσε ότι η κυβέρνησή του προσπαθεί να διατηρήσει το μερίδιο αγοράς, διαμηνύοντας ξεκάθαρα πως δεν έχει σκοπό να μειώσει την παραγωγή μαύρου χρυσού, παρά την πρωτοφανή βουτιά της τιμής του.

Πόσο καιρό θα διαρκέσει αυτή η βουτιά;

Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, κατά πάσα πιθανότητα, οι τιμές του πετρελαίου θα επιμείνουν στο τρέχον έτος και, ενδεχομένως, το επόμενο έτος.

Υπάρχουν δύο τάσεις οι οποίες θα διατηρήσουν την πίεση στις τιμές. Κατ αρχήν, οι ανησυχίες σχετικά με την ανθεκτικότητα της παγκόσμιας οικονομίας και την αδύναμη ανάπτυξη, δεν πρόκειται να διαλυθούν σύντομα. Η ανάπτυξη στην Ευρώπη αναμένεται να παραμείνει υποτονική για χρόνια, και οι προοπτικές για την Κίνα είναι η συνέχιση των μέτριων ρυθμών ανάπτυξης.

Δεύτερον, οι αγορές γνωρίζουν ότι ακόμα και αν υπάρξει κάποια διακοπή της προσφοράς, μεγάλο μέρος της θα επιστρέψει σε χρόνο… dt ανά πάσα στιγμή, αφού τα αποθέματα είναι τεράστια.

Πόσο χαμηλά θα πέσουν οι τιμές;

Τώρα που οι τιμές έχουν πλέον υποχωρήσει κάτω από 50 δολάρια το βαρέλι, αρκετοί αναλυτές βλέπουν άνετα τα 40 δολάρια. Όπως έχουμε ξαναγράψει σε αυτήν εδώ την στήλη, ο υπουργός πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας έχει δηλώσει ότι ο ΟΠΕΚ δεν θα μειώσει την παραγωγή, ακόμη και αν οι τιμές του πετρελαίου πέσουν στα 20 δολάρια το βαρέλι. Μπορεί η αντίδραση της αγοράς να ήταν υπερβολική, ωστόσο η σημαντική περαιτέρω πτώση φαίνεται ολοένα και περισσότερο… μονόδρομος.

Τι δείχνει η ιστορία για το «σήμερα»;

Κατά τα τελευταία 30 χρόνια, έχουν υπάρξει πέντε μειώσεις των τιμών του πετρελαίου κατά 30% ή περισσότερο σε μια περίοδο έξι μηνών. Αξίζει να σημειώσουμε πως σήμερα, οι τιμές έχουν μειωθεί περισσότερο από 50% από τα μέσα του περασμένου έτους.

Υπάρχουν ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες ομοιότητες μεταξύ του πρόσφατου… επεισοδίου και της κατάρρευσης των τιμών την περίοδο 1985-86. Τότε, η Σαουδική Αραβία κινήθηκε προς την αύξηση του μεριδίου αγοράς της, καθώς η τεχνολογία βοήθησε στην τόνωση της offshore παραγωγής, συμπεριλαμβανομένης αυτής στη Βόρεια Θάλασσα και την Αλάσκα. Οι τιμές μειώθηκαν κατά 61% το πρώτο εξάμηνο του 1986 και παρέμειναν σε σχετικά χαμηλά επίπεδα για 15 χρόνια.

Ποιες είναι οι συνέπειες για την παγκόσμια οικονομία;

… καλές αλλά παράλληλα και κακές. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας, η παγκόσμια ανάπτυξη θα κερδίσει από αυτήν την πτώση. Ιστορικά, μια πτώση 30% στις τιμές του πετρελαίου οδηγούμενη από ένα σοκ στην προσφορά, ενισχύει το παγκόσμια ΑΕΠ κατά μισή ποσοστιαία μονάδα σε μεσοπρόθεσμη βάση. (Το ΔΝΤ τον Οκτώβριο προέβλεψε παγκόσμια ανάπτυξη στο 3,8% για το τρέχον έτος). Αλλά αυτό θα μπορούσε να επιδεινώσει τα προβλήματα της ανάπτυξης στην Ευρώπη και την Ιαπωνία, γεγονός το οποίο θα αποτελέσει τροχοπέδη για την παγκόσμια ανάπτυξη.

Χειρότερα τα πράγματα για Ευρώπη και Ιαπωνία; Μα αυτές οι χώρες δεν είναι εισαγωγείς πετρελαίου;

Το σημαντικά χαμηλότερο κόστος εισαγωγής, σίγουρα θα δώσει στους καταναλωτές περισσότερα χρήματα για να δαπανήσουν για την οικονομία. Όμως, η πτώση των τιμών θα μπορούσε να επιδεινώσει τις αποπληθωριστικές πιέσεις που απειλούν να στείλουν αυτές τις οικονομίες στην ύφεση. Ο αποπληθωρισμός θα μπορούσε να προκαλέσει στους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις να μειώσουν τις δαπάνες τους εάν οι τιμές υποχωρήσουν περαιτέρω, και θα κάνει τα προβλήματα δημόσιου χρέους ακόμη χειρότερα, ωθώντας υψηλότερα το κόστος δανεισμού. Η πτώση των προσδοκιών για τον πληθωρισμό θα αναγκάσει τόσο την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα όσο και την Τράπεζα της Ιαπωνίας σε πιο επιθετικά νομισματικά μέτρα τόνωσης. Και ο αποπληθωρισμός θα μπορούσε να υπονομεύσει τις προσπάθειες των κεντρικών τραπεζών.

Ποιος ωφελείται;

Το ποιοι θα είναι οι νικητές και ποιοι οι χαμένοι από την πτώση της τιμής του πετρελαίου εξαρτάται από το ποιες χώρες πληρώνουν για τις εισαγωγές ενέργειας και ποιες αντλούν εισόδημα από τις εξαγωγές αργού. Οι περισσότεροι μεγάλοι παραγωγοί πετρελαίου, οι προϋπολογισμοί των οποίων βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στα έσοδα από το πετρέλαιο, χρειάζονται τις τιμές πολύ υψηλότερα. Όμως, ορισμένες από αυτές τις χώρες διαθέτουν τεράστια αποθέματα τα οποία μπορεί να αξιοποιήσουν για να ανακόψουν τον πόνο.

Για χώρες όπως η Τουρκία και η Ινδία, οι οποίες έχουν σχετικά υψηλό πληθωρισμό, μεγάλα εμπορικά ελλείμματα και μεγάλους λογαριασμούς εισαγωγών πετρελαίου, η βουτιά των τιμών είναι «μεγάλη είδηση». Θα δώσουν ανάσα στον πληθωρισμό και το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, και θα υποστηρίξουν την ανάπτυξη.

Υπάρχουν άλλα οφέλη;

Η πτώση των τιμών παρέχει μια καλή ευκαιρία για πολλές χώρες να μειώσουν τις ακριβές επιδοτήσεις καυσίμων που εδώ και καιρό επιβαρύνουν τις οικονομίες τους. Ορισμένες χώρες, όπως η Αίγυπτος, το Ιράν, η Ινδία, η Μαλαισία και η Ινδονησία, έχουν ήδη ξεκινήσει την εξάλειψη των επιδοτήσεων, αλλά δεν είναι ξεκάθαρο ακόμα πόσο θα βοηθήσουν τις οικονομίες τους.

Το πετρέλαιο θεωρείται το… λιπαντικό της μηχανής της παγκόσμιας οικονομίας. Είναι η σημαντικότερη πρώτη ύλη. Η τιμή του έχει τη δύναμη να ενισχύσει την οικονομία αλλά παράλληλα και να την… στραγγαλίσει… Eντωμεταξύ, ο πόλεμος…«τιμής» συνεχίζεται…

Facebook Comments