Λόγια του αέρα

–       Έχω μια ιδέα!

–       Τι σκέφτηκες πάλι;

–       Θα φτιάξω ένα εστιατόριο που θα κρέμεται από γερανό στον αέρα. 50 μέτρα ψηλά!

–       Δεν πας καλά! Πού θα βρεθεί γερανός να σηκώσει ολόκληρο μαγαζί;

–       Δεν θα είναι μαγαζί. Ένα τραπέζι μόνο. Και όσοι τρώνε θα είναι δεμένοι στις θέσεις τους.

–       Είσαι τρελός; Και ποιος θα ευχαριστηθεί φαγητό και να τρέμει το κακαρδάκι του;

–       Γιατί να τρέμει; Θα το φτιάξω ασφαλές. Ε, δεν θα είναι για υψοφοβικούς…

–       Κάνε μια γυάλινη κλούβα!

–       Όχι. Όλα εκτεθειμένα. Να αισθάνεσαι ότι πετάς.

–       Άντε καλά! Κι άμα φυσάει; Κι άμα κάνει κρύο; Κι άμα βρέχει; Κι άμα θέλει κάποιος να πάει στην τουαλέτα; Και πόσο θα το πληρώνουν το φαγητό για να βγει το κόστος; Και ποιοι θα τους σερβίρουν; Και τι άδειες θα χρειαστείς αφού δεν το έχει κάνει κανένας μέχρι τώρα;

–       Θα το κάνω εγώ. Και θα πετύχει, θα δεις.

Πάνω κάτω, αυτή θα ήταν η συζήτηση του τύπου που εμπνεύστηκε το dinner in the sky με την γυναίκα του ή τον κολλητό του. Μπορεί να είχε και άλλες ιδέες στο παρελθόν. Μπορεί να απέτυχε ή να πέτυχε, δεν ξέρω. Ξέρω ότι ένας τρελός έτρεξε σε μηχανολόγους, σε κατασκευαστές, βρήκε γερανούς, πήρε άδειες, έλυσε όλα τα πρακτικά θέματα, έριξε σε όλο αυτό έναν σκασμό λεφτά, έφτιαξε ένα site που μπαίνεις και κλείνεις θέση, και περίμενε τον πρώτο πελάτη. Θα μπορούσαν να τον πάρουν στο ψιλό και να έμενε αμανάτι με τους γερανούς και τα ιπτάμενα τραπέζια. Δεν τον πήραν. Δεν ξέρω αν η ανταπόκριση ήταν από την αρχή ενθουσιώδης ή μουδιασμένη. Ξέρω πως αυτή τη στιγμή, αυτή η παραξενιά κάνει θραύση σε 45 χώρες. Γιατί οι άνθρωποι ζητούν το περίεργο, το πρωτότυπο, την εμπειρία. Και είναι πρόθυμοι να πληρώσουν γι’ αυτή.  120 ευρώ το άτομο κάνει το αιωρούμενο δείπνο και κρατάει 2 ώρες. Προφανώς, για να επεκτείνεται η ιδέα, αφήνει κέρδος. Λογικό είναι ο τρελός επιχειρηματίας να βγάλει λεφτά. Μπορεί να έχει βγάλει και πολλά λεφτά, να είναι προνομιούχος πια, πλούσιος, έχων και κατέχων, όπως λέμε εδώ στη σοβιετική Ελλάδα. Εκπρόσωπος του κεφαλαίου, εκμεταλλευτής της εργατικής δύναμης.

Μπορεί, λοιπόν, κάποιος μαρξιστής οικονομολόγος να μας πει πώς επιμερίζονται τα 120 ευρώ σε συντελεστές κόστους; Ποιος εκμεταλλεύεται την υπεραξία ποιου; Είναι ο επιχειρηματίας που εκμεταλλεύεται τη δουλειά του μάγειρα, του σερβιτόρου, του χειριστή του γερανού, ή είναι όλοι αυτοί που βρήκαν δουλειά επειδή κάποιος δεν άκουσε το «είσαι τρελός;» και είπε «θα το κάνω και θα πετύχω!» Πόσο, σύμφωνα με τον Μαρξ, πρέπει να αμειφθεί το ρίσκο, η ιδέα, η καινοτομία, η πιθανότητα να χάσεις όλη σου την επένδυση και να καταστραφείς;

Προσπαθούμε ακόμα, σ΄ αυτή τη χώρα, να κατανοήσουμε την οικονομία του 21^ου αιώνα χρησιμοποιώντας θεωρητικά εργαλεία του 19^ου, που ήταν ήδη ξεπερασμένα και για την εποχή τους. Δεν γίνεται. Σήμερα ένας προλετάριος (ή ο γιος του) μπορεί να γίνει εκατομμυριούχος σε μερικούς μόλις μήνες αν έχει μια καλή ιδέα και την κάνει πράξη. Μπορεί, μάλιστα, να αλλάξει την πορεία του κόσμου, πολύ περισσότερο απ’ όσο ο Τζένγκις Χαν ή ο Ναπολέων. Όπως οι στρατηγοί της πληροφορικής. Και μια που το αναφέραμε, είναι ο Μπιλ Γκέητς που εκμεταλλεύεται την εργασία των 100.000 εργαζόμενων στη Microsoft ή οι 100.000 εργαζόμενοι που ζουν πλουσιοπάροχα τις οικογένειές τους επειδή κάποιος, κάποια στιγμή είπε θα παρατήσω το Πανεπιστήμιο (τι είναι αυτό που πας να κάνεις γιέ μου, θα του είπε σίγουρα ο πατέρας του…) και θα κλειστώ σε ένα γκαράζ να φτιάξω κάτι που δεν έχει ξαναγίνει μέχρι σήμερα;

Δεν διαφημίζω το dinner in the sky. Διαφημίζω, με μανία, την καινοτομία. Και την ελευθερία που πρέπει να σου παρέχει ένα σύγχρονο κράτος για κάνεις τις ιδέες σου πράξη. Διαφημίζω τη μοναδική διέξοδο από την κρίση και την ύφεση, την μοναδική πιθανότητα, άνεργε, να βρεις δουλειά. Που δεν θα σου την προσφέρουν οι πολιτικοί, παρά μόνοι κάποιοι τρελοί που επιχειρούν. Ή, εσύ στον εαυτό σου. Θυμάσαι εκείνη την ιδέα που σκεφτόσουν κάποτε;