Απαγόρευση εισόδου σε κέντρο διασκέδασης (“πόρτα”) – Είναι νόμιμη;

Ένα φαινόμενο, κατά μία έννοια κοινωνικό, αποτελεί η πρακτική κάποιων κέντρων διασκέδασης ή clubs να απαγορεύουν, με αυθαίρετα κριτήρια, την είσοδο σε κάποιους που επιθυμούν την είσοδο σε αυτά προκειμένου να διασκεδάσουν. Έτσι, ενώ οι υπεύθυνοι υποδοχής των κέντρων αυτών επιτρέπουν σε κάποιους θαμώνες να εισέλθουν στο κέντρο, δεν επιτρέπουν την είσοδο, κατά το δοκούν και χωρίς αιτία ή με προσχηματικές αιτιολογίες, σε ορισμένα άτομα.

Το εν λόγω φαινόμενο εκτός από κοινωνικές, έχει και νομικές διαστάσεις; Σε κάποιες περιπτώσεις, σαφέστατα. Έτσι, σύμφωνα με το άρθρο 57 του Αστικού Κώδικα, όποιος προσβάλλεται παράνομα στην προσωπικότητα, έχει δικαίωμα να απαιτήσει να αρθεί η προσβολή και να μην επαναληφθεί στο μέλλον. Επίσης, σύμφωνα με το άρθρο 59 του Αστικού Κώδικα, σε περίπτωση προσβολής της προσωπικότητας, ο υπαίτιος μπορεί να καταδικαστεί σε ικανοποίηση της προκληθείσας ηθικής βλάβης είτε με καταβολή χρηματικού ποσού, είτε με δημοσίευμα είτε με οποιονδήποτε τρόπο επιβάλλεται από τις περιστάσεις.

Επίσης, σύμφωνα με το άρθρο 914 περί αδικοπραξίας, όποιος ζημιώσει άλλον παράνομα και υπαίτια έχει υποχρέωση να τον αποζημιώσει και, επίσης, σύμφωνα με το άρθρο 932 του ίδιου νομοθετήματος, σε περίπτωση αδικοπραξίας, ανεξάρτητα από την περιουσιακή ζημία, μπορεί να επιδικαστεί και χρηματική ικανοποίηση για ηθική βλάβη.

Ωστόσο, κατά την εφαρμογή των ως άνω άρθρων στο υπό εξέταση ζήτημα πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί και να εξετάζονται ορισμένες παράμετροι που θα πρέπει να πληρούνται προκειμένου να υφίσταται η προσβολή της προσωπικότητας, αναπόσπαστο τμήμα της οποίας είναι και η τιμή και η αξιοπρέπεια κάθε ανθρώπου, η οποία διαχέεται στην αντίληψη και την εκτίμηση που ο κοινωνικός του περίγυρος τρέφει γι’ αυτόν.

Ιδιαίτερα σημαντική προς αυτή την κατεύθυνση είναι η νομολογία. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την 23238/2006 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης, «Η απαγόρευση εισόδου σε δημόσιο κατάστημα (καφέ-μπαρ) χωρίς εύλογη αιτία, εφόσον δεν πραγματοποιείται κάποια ιδιωτική εκδήλωση και δεν δικαιολογείται από λόγους ασφαλείας, αποτελεί μειωτική διάκριση, πρόκειται για αδικοπραξία που προσβάλλει παράνομα την προσωπικότητα και παρέχει στον προσβληθέντα αξίωση χρηματικής ικανοποίησης της ηθικής βλάβης».

Ωστόσο, θα πρέπει όντως να υφίσταται προσβολή προσωπικότητας, η οποία να είναι παράνομη και να γίνεται άνευ δικαιώματος ή με δικαίωμα το οποίο υφίσταται αλλά ενασκείται καταχρηστικά ή είναι ήσσονος σπουδαιότητας. Επιπλέον, απαιτείται να υπάρχει πταίσμα του υπαιτίου της προσβολής.

Το Δικαστήριο, με την ως άνω απόφαση, έκανε εν μέρει δεκτή την αγωγή, σύμφωνα με την οποία δεν επετράπη η είσοδος σε νυκτερινό κέντρο στον ενάγοντα, παρόλο που η ως άνω συμπεριφορά δεν δικαιολογήθηκε από λόγους ασφαλείας, αλλά ούτε και το κέντρο διασκέδασης ήταν πλήρες αλλά ούτε και «κλεισμένο» για κάποια ιδιωτική εκδήλωση, μιας και η είσοδος επιτρεπόταν σε ορισμένους προσερχόμενους κατά το δοκούν από τον υπεύθυνο υποδοχής του καταστήματος.

Η απόφαση κατέληξε ότι «η πράξη αυτή της εναγόμενης συνιστά αδικοπραξία (άρθρο 914 ΑΚ), προσβάλλει παράνομα την προσωπικότητα του ενάγοντος και παρέχει σ’ αυτόν αξίωση χρηματικής ικανοποιήσεως λόγω της ηθικής βλάβης που υπέστη (άρθρα 57-59 ΑΚ). Για την αποκατάσταση δε αυτής προσήκει, ενόψει του είδους, της βαρύτητας, του τρόπου της προσβολής, ως και της κοινωνικής και οικονομικής κατάστασης των διαδίκων μέτρων, η καταβολή χρηματικής ικανοποίησης ποσού 1.000 ευρώ.», απορρίπτοντας, ωστόσο, την αγωγή κατά τα λοιπά.

Πρόκειται για μία νομολογιακή κατεύθυνση σημαντική, που αφενός θέτει τα κριτήρια στοιχειοθέτησης της εν προκειμένω προσβολής και αφετέρου προβαίνει σε μία ξεκάθαρη και αταλάντευτη δικαστηριακή κρίση περί της ύπαρξης προσβολής του δικαιώματος της προσωπικότητας στη συγκεκριμένη περίπτωση, συντείνοντας στην άποψη ότι όντως υφίσταται.

Πέραν της αστικής, που αναπτύχθηκε παραπάνω, αναφορικά με την ποινική ευθύνη του υπαιτίου της εν λόγω προσβολής, ενδέχεται, υπό προϋποθέσεις, να πληρούται η αντικειμενική υπόσταση του αδικήματος της «έργω» εξύβρισης του άρθρου 361 του Ποινικού Κώδικα, σύμφωνα με το οποίο, θεωρείται αξιόποινη πράξη η προσβολή της τιμής άλλου με λόγο ή με έργο ή με οποιονδήποτε άλλο τρόπο.

Είναι σημαντικό, ωστόσο, εδώ να σημειωθεί ότι προκειμένου να στοιχειοθετηθεί βάσιμη αξίωση για αποζημίωση αφενός ή αξιόποινο της πράξης αφετέρου, πρέπει να πληρούνται τα προαναφερόμενα κριτήρια είτε για τη θεμελίωση αστικής είτε ποινικής ευθύνης για την προσβολή της προσωπικότητας στην παραπάνω περίπτωση.

Το σίγουρο πάντως είναι ότι σε ένα κράτος δικαίου, όλοι οι άνθρωποι γίνονται κοινωνοί προστασίας ορισμένων σημαντικών έννομων αγαθών, όπως η τιμή και η προσωπικότητα.

 Σε περιπτώσεις προσβολής τους, η Πολιτεία οφείλει να δράσει επεμβατικά, αίροντας την όποια προσβολή. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί αυτό που αναπτύχθηκε.