Η τουρκική αντιπολίτευση σε αδιέξοδο

Έχει περάσει ήδη αρκετός καιρός από τις προεδρικές και βουλευτικές της 24ης Ιουνίου στην Τουρκία. Από τις εκλογές και μετά έχει τεθεί σε ισχύ το νέο προεδρικό σύστημα, το οποίο παρέχει ενισχυμένες αρμοδιότητες στον πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν. Από την άλλη πλευρά οι εξουσίες του εκλεγμένου κοινοβουλίου συρρικνώνονται. Ωστόσο πέρα από τη συνταγματική διάσταση του θέματος, τα ίδια τα κόμματα της τουρκικής αντιπολίτευσης μοιάζουν να έχουν βυθιστεί σε εσωτερικές κρίσεις.

Πριν από τις εκλογές η εικόνα που εμφάνιζαν τα τουρκικά κόμματα της αντιπολίτευσης ήταν διαφορετική. Έμοιαζαν συσπειρωμένα ενάντια στον Ερντογάν, σαν να είχαν σχηματίσει έναν συνασπισμό κοσμικών, συντηρητικών ακόμη και εθνικιστικών δυνάμεων. Ακόμη και το φιλοκουρδικό κόμμα HDP, που δεν μετείχε στον παραπάνω συνασπισμό, τασσόταν ευθέως κατά του Ερντογάν. Όλα ανεξαιρέτως τα τουρκικά κόμματα, πλην του AKP, εναντιώνονταν στην εγκαθίδρυση προεδρικού συστήματος διακυβέρνησης στην Τουρκία και στην κατάργηση της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Έτσι όλες οι δημοσκοπήσεις έδειχναν ότι το AKP θα κέρδιζε μεν δύσκολα τις βουλευτικές, ο Ερντογάν ωστόσο φαινόταν να εκλέγεται στον δεύτερο γύρο των προεδρικών. Οι προβλέψεις όμως διαψεύσθηκαν από το εκλογικό αποτέλεσμα. Ο Ερντογάν εξελέγη πρόεδρος από τον πρώτο γύρο με 52,6% και το ΑΚP κατάφερε να σχηματίσει πλειοψηφική κυβέρνηση μαζί με το ακροδεξιό MHP. Έκτοτε η τουρκική αντιπολίτευση αναζητά τον χαμένο ρόλο αλλά και πρόσωπα που μπορούν να φέρουν αέρα ανανέωσης.

Το CHP σε αναζήτηση ηγετικής φυσιογνωμίας

Το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP), το μεγαλύτερο κόμμα της αντιπολίτευσης, αναζητά εδώ και καιρό τον νέο επικεφαλής του. Το κόμμα με αρχηγό τον Κεμάλ Κιλιντζάρογλου έλαβε 22,4% στις βουλευτικές εκλογές και ο υποψήφιός του για την προεδρία Μουχαρέμ Ιντζέ 30%. Στο εσωτερικό του CHP πολλοί είναι λοιπόν αυτοί που ζητούν αντικατάσταση στην ηγεσία του κόμματος. Πολλοί θεωρούν ότι μολονότι ο Ιντζέ δεν κατάφερε να νικήσει στις προεδρικές, παραμένει το μόνο πολιτικό πρόσωπο που μπορεί να κοντράρει ευθέως τον Ερντογάν. «Ο αντίπαλος του Ερντογάν δεν είναι το CHP, αλλά ο Ιντζέ» ανέφερε στη DW ο βουλευτής του κόμματος Γιασάρ Τουζούν. Ανήκει σε εκείνα τα μέλη του κόμματος που υποστηρίζουν τον Ιντζέ έναντι του Κιλιντζάρογλου. Ωστόσο για να γίνει η όποια αλλαγή στην ηγεσία του κόμματος απαιτείται πρώτα κομματικό συνέδριο, για το οποίο ήδη πολλά μέλη έχουν υπογράψει. Ωστόσο οι μέχρι στιγμής 569 υπογραφές δεν αρκούν για να συγκληθεί το συνέδριο, δεδομένου ότι απαιτούνται βάσει καταστατικού τουλάχιστον 630.

Ο Κιλιντζάρογλου από την πλευρά του μοιάζει να θέλει να στρέψει το ενδιαφέρον αλλού, πέρα από το κομματικό συνέδριο και να επικεντρωθεί στην προετοιμασία για τις τοπικές εκλογές του Μαρτίου του 2019. Πάντως, ασχέτως των προθέσεων του Κιλιντζάρογλου, οι βουλευτές του κόμματος δείχνουν αποφασισμένοι για τη διεκδίκηση μιας αλλαγής. «Είτε το θέλει ο Κιλιντζάρογλου είτε όχι. Το δημοκρατικό έλλειμμα εντός του κόμματος αλλά και η εμπιστοσύνη του λαού στις εκλογές στο κόμμα μας έχουν διαφανεί» αναφέρει η Τουζούν.

Το Καλό Κόμμα και το Φιλοκουρδικό Κόμμα σε αναβρασμό

Παρόμοια είναι η κατάσταση και το εθνικιστικό-συντηρητικό Καλό Κόμμα (IYI) της Μεράλ Ακσενέρ, η οποία ενσάρκωνε επίσης για πολλούς την ελπίδα για αλλαγή στην Τουρκία. Το Καλό Κόμμα προέκυψε από πρώην μέλη του MHP και η Ακσενέρ διεκδίκησε έτσι με αξιώσεις την προεδρία. Ωστόσο το εκλογικό αποτέλεσμα ήταν απογοητευτικό. Το κόμμα άγγιξε μετά βίας το 10% και εισήλθε οριακά στην Τουρκική Εθνοσυνέλευση ενώ η Ακσενέρ έλαβε 7% στις προεδρικές. Η ίδια μάλιστα ανέλαβε προσωπικά την ευθύνη για την ήττα και δήλωσε ότι δεν θα βάλει υποψηφιότητα για την ηγεσία του κόμματος στο συνέδριο της 12ης Αυγούστου. Ωστόσο για πολλά μέλη αυτό δεν αρκεί ως διαβεβαίωση για μια ουσιαστική αλλαγή στο εσωτερικό του κι έτσι έχουν αρχίσει ήδη οι αποχωρήσεις. Σχεδόν το μισό προεδρείο του κόμματος, που αποτελείται από ιδρυτικά στελέχη έχει παραιτηθεί.

Από την πλευρά του το φιλοκουρδικό ΗDP δηλώνει έτοιμο να συνεχίσει τον αγώνα του υπέρ των της ελευθερίας και των δικαιωμάτων. Το κόμμα κατάφερε μεν να ξεπεράσει το όριο του 10% και να μπει στη βουλή, ωστόσο ο ηγέτης του και υποψήφιος πρόεδρος Σελαχατίν Ντεμιρτάς βρίσκεται στη φυλακή, όπως και άλλα μέλη του HDP. Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του κόμματος Σαρουχάν Ολούτς υπό τις παρούσες συνθήκες είναι δύσκολη η άσκηση ουσιαστικής αντιπολίτευσης στην Τουρκία ωστόσο δεν πρέπει να καμφεί ο αγώνας για περισσότερη δημοκρατία. Όπως είπε χαρακτηριστικά: «Αγωνιζόμαστε μέσα σε ένα πολιτικό τοπίο που δεν δίνει στην αντιπολίτευση την ελευθερία να προχωρήσει μπροστά. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε επίσης ότι στην Τουρκία δεν υπάρχει πια ένα δημοκρατικό πολιτικό κλίμα»