Ιταλία, η «επόμενη Ελλάδα»;

Η κυβέρνηση συνασπισμού Ντι Μάιο-Σαλβίνι είχε προειδοποιήσει ότι θα αυξήσει το δημόσιο χρέος της χώρας, που ήδη ξεπερνά τα δύο τρισεκατομμύρια ευρώ. Τα νεότερα στοιχεία προκαλούν συναγερμό στις Βρυξέλλες: το σχέδιο προϋπολογισμού που καταθέτει ο υπουργός Οικονομικών, Τζιοβάνι Τρία, προβλέπει έλλειμμα 2,4% για το 2019, ενώ η προηγούμενη κυβέρνηση είχε δεσμευθεί για 0,8%. Όλοι αναρωτιούνται πλέον, εάν η Ιταλία θα γίνει «η επόμενη Ελλάδα» της ευρωζώνης.

Μιλώντας στην Deutsche Welle, ο Τζοβάνι Λα Βία, ευρωβουλευτής του χριστιανοδημοκρατικού κόμματος Alternative Popolare, επισημαίνει: «Εκτός συνόρων είναι δύσκολο να εξηγήσεις πώς έχει η κατάσταση στη σημερινή Ιταλία. Έχουμε μία νέα κυβέρνηση που τηρεί εχθρική στάση απέναντι στην ΕΕ, που προσπαθεί να επιβάλει ένα νέο ευρωπαϊκό δίκαιο και έναν ελλειμματικό προϋπολογισμό. Μεγάλο μέρος των νέων ελλειμμάτων δεν οφείλονται σε δημόσιες επενδύσεις, αλλά σε αυξημένες κοινωνικές δαπάνες».

Η αντίδραση των αγορών

Τον περασμένο Μάιο το σπρεντ για την τρίτη σε μέγεθος οικονομία της ευρωζώνης δεν ξεπερνούσε το 1,8%. Την Παρασκευή έφτασε το 3,26% και συνεχίζει να ανεβαίνει. Παράλληλα υποχωρούν οι μετοχές των μεγαλύτερων ιταλικών τραπεζών. Η πρόβλεψη του Τζοβάνι Λα Βία: «Είναι σαφές ότι οι αγορές θα τιμωρήσουν την ιταλική κυβέρνηση. Το σπρεντ για το δεκαετές ομόλογο του ιταλικού Δημοσίου έφτασε στο 3,44%. Πρόκειται για τα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 10-15 ετών…»

Στη σύνοδο του Ευρωκοινοβουλίου στο Στρασβούργο οι προεδρεύοντες των πολιτικών ομάδων δέχονται το ερώτημα, εάν η Ιταλία γίνεται πλέον η «επόμενη Ελλάδα» της ευρωζώνης. Χαρακτηριστική η απάντηση του Ούντο Μπούλμαν, επικεφαλής των ευρωπαίων σοσιαλιστών: «Γνωρίζετε την κριτική μας για την πολιτική και τη μεθοδολογία της τρόϊκα αλλά η Ελλάδα έχει περάσει από αυτό το στάδιο και ευτυχώς κατάφερε να ολοκληρώσει το πρόγραμμα. Η κατάσταση στην Ιταλία είναι διαφορετική: η  κυβέρνηση κάνει ό,τι μπορεί για να προκαλέσει σύγκρουση, επενδύει στη σύγκρουση με τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα. Όχι λόγω της οικονομίας αλλά γιατί θέλει να επινοήσει ένα αφήγημα που αποκρύπτει την αναποτελεσματική πολιτική της». Το πολιτικό πρόβλημα της Ιταλίας, υποστηρίζει ο Ούντο Μπούλμαν, είναι οι αντιφάσεις στον κυβερνητικό συνασπισμό. Από τη μία πλευρά τα «Πέντε Αστέρια» του Λουίτζι ντι Μάιο θέλουν να αυξήσουν το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, από την άλλη πλευρά η ακροδεξιά Λέγκα του Ματέο Σαλβίνι υπόσχεται να μειώσει δραστικά τους φόρους. Και τα δύο μαζί δεν γίνονται.

«Μία προσφορά που δεν μπορείς να δεχθείς»

Ο Τζοβάνι Λα Βία αποδίδει την πρόταση για ελλειμματικό προϋπολογισμό σε τακτικό ελιγμό της ιταλικής κυβέρνησης, η οποία, όπως υποστηρίζει, θέλει να εξωθήσει τις Βρυξέλλες σε σύγκρουση με τη Ρώμη. «Νομίζω ότι η ιταλική κυβέρνηση επιχειρεί να καταθέσει μία πρόταση που οι Βρυξέλλες δεν θα μπορούν να αποδεχθούν, μόνο και μόνο για να μπορεί μετά να ισχυρίζεται ότι είναι αδύνατη η συνεργασία εντός ΕΕ και ότι η Ευρώπη μπλοκάρει τις πρωτοβουλίες για ενίσχυση των οικονομικά ασθενέστερων. Κατά την άποψή μου δεν μπορούμε να αποδεχθούμε αυτή τη στάση» λέει ο χριστιανοδημοκράτης ευρωβουλευτής.

Τί σημαίνει αυτό επί του πρακτέου; Η αυξανόμενη επιρροή των λαϊκιστών πυροδοτεί ακόμα και σενάρια για σύμπραξη όλων των φιλοευρωπαϊκών δυνάμεων, από τη μετριοπαθή Κεντροδεξιά μέχρι την παραδοσιακή Αριστερά. Αλλά η σύμπραξη δεν είναι αυτονόητη, ούτε αυτοσκοπός, επισημαίνει η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Αριστεράς στο Στρασβούργο, Γκάμπι Τσίμερ, απαντώντας σε σχετική ερώτηση ιταλών δημοσιογράφων. «Ήδη σήμερα συνεργαζόμαστε στις κοινοβουλευτικές επιτροπές, όταν υπάρχουν περιθώρια για ευρύτερες πλειοψηφίες» λέει η γερμανίδα ευρωβουλευτής. «Όμως είναι πολύ απλουστευτικός ο διαχωρισμός ανάμεσα σε φιλοευρωπαϊστές και αντι-ευρωπαϊστές. Φιλοευρωπαϊκή δύναμη είμαστε κι εμείς, αλλά θέλω να ξέρω τί προτείνει κάθε μία από τις φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις: να ενισχύσει την κυριαρχία των αγορών και τον νεοφιλελεύθερο ανταγωνισμό ή να εστιάσει σε αλληλεγγύη, συνοχή, συμμετοχή; Γι αυτό λέω ότι ναι, κατά περίπτωση συνεργασία θα υπάρξει, αλλά ο σχηματικός διαχωρισμός ̔υπέρ ή κατά της Ευρώπηςʼ δεν μπορεί να λειτουργήσει και μάλιστα νομίζω ότι είναι παγίδα…».