Ο «χάρτινος πύργος» της ελληνικής οικονομίας

Η Tagesspiegel  φιλοξενεί άρθρο του Αλέξανδρου Κρητικού, διευθυντή ερευνών του Γερμανικού Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών (DIW) για την σημερινή κατάσταση της ελληνικής οικονομίας. «Πώς επαναλαμβάνονται οι εικόνες: Τέλη του 2014 η καγκελάριος Μέρκελ επισκέφθηκε τον έλληνα ομόλογό της Σαμαρά, τον συνεχάρη για τον τερματισμό της ελληνικής κρίσης και εξήρε τις προσπάθειες του ελληνικού λαού. Αρχές 2019: η Μέρκελ επισκέπτεται τον Τσίπρα, τον συγχαίρει για τον τερματισμό της ελληνικής κρίσης και εξαίρει… Στο ενδιάμεσο βρίσκονται τέσσερα χαμένα χρόνια», σημειώνει ο Αλ. Κρητικός υπενθυμίζοντας την αρχική έντονη αντιπαράθεση με τις Βρυξέλλες και το Βερολίνο, τα capital control και τελικά την συνομολόγηση του τρίτου προγράμματος βοήθειας με την προϋπόθεση η Ελλάδα να προβεί σε σειρά μεταρρυθμίσεων όπως πχ. την περικοπή συντάξεων κ.ά.

Ο «χάρτινος πύργος» της ελληνικής οικονομίας

Ο διευθυντής του DIW εκτιμά ότι η ιδιωτική οικονομία ήταν αυτή που επλήγη περισσότερο στα χρόνια της ελληνικής κρίσης: «Παρόλο που η εξυγίανση του κρατικού προϋπολογισμού επιτεύχθηκε με μεγάλο πόνο, τα βάρη μεταφέρθηκαν απλώς στην ιδιωτική οικονομία. Αυτό είχε ως συνέπειες την υψηλή ανεργία, κυρίως των νέων, την φτώχεια όσων δεν είχαν λάβει καλή εκπαίδευση και τη μετανάστευση των ανθρώπων με υψηλή μόρφωση. Επιπλέον στην Ελλάδα αυξήθηκε μαζικά το ιδιωτικό χρέος. Πάνω από το 40% των δανείων δεν εξυπηρετούνται τακτικά. Στον ίδιο βαθμό ανέρχονται και οι ληξιπρόθεσμες φορολογικές οφειλές, περίπου στα 100 δις ευρώ –γεγονός που δεν θα πρέπει να προκαλεί έκπληξη με τόσο υψηλούς φορολογικούς δείκτες. Και το κράτος όμως χρωστά στα ιδιωτικά νοικοκυριά χρήματα από επιστροφές φόρων και ανοιχτούς λογαριασμούς– έξι δις ευρώ εκκρεμούν».

Ο Αλ. Κρητικός θεωρεί ότι «η διαδικασία των μεταρρυθμίσεων στην Ελλάδα απέτυχε ακόμη και μετά από τρία πακέτα διάσωσης». Αναφορικά μάλιστα με το «μαξιλάρι» των 15 δις ευρώ που χορήγησαν οι πιστωτές στην Ελλάδα για τη μεταβατική περίοδο μετά την ολοκλήρωση του τελευταίου προγράμματος, εκτιμά ότι πρόκειται για ένα «δώρο των Δαναών». Όπως σημειώνει «τέτοιου είδους προσωρινά αποθέματα προορίζονται μόνο για έκτακτη ανάγκη. Η χρήση τους είναι ένα αρνητικό σήμα για τις αγορές», εκτιμά ωστόσο ότι η ελληνική κυβέρνηση θα κάνει χρήση του αποθέματος.

«Η επόμενη κυβέρνηση –πιθανώς του συντηρητικού Μητσοτάκη- θα έχει να επιλέξει μεταξύ Σκύλλας και Χάρυβδης» αναφέρει χαρακτηριστικά διαβλέποντας δύο επιλογές: είτε θα δανειστεί με υψηλά επιτόκια από την αγορά, μια επιλογή που δεν θεωρεί βιώσιμη λόγω του υψηλού δημόσιου χρέους και του χαμηλού ρυθμού ανάπτυξης, είτε θα ζητήσει πιστωτική προστασία υπό την ομπρέλα του ESM. «Κάτι τέτοιο θα φαινόταν στην Ελλάδα σαν τέταρτο πρόγραμμα διάσωσης και σαν μια νέα ‚υποταγή‘- κάτι που θα προκαλούσε πολιτικό σεισμό» αναφέρει ο κορυφαίος οικονομολόγος, ενώ κλείνοντας σημειώνει: «Η οικονομική κατάσταση της Ελλάδας θυμίζει έναν ασταθή χάρτινο πύργο. Αλλά όλα αυτά δεν ενδιαφέρουν την πολιτική.» Από τη μια ο Αλέξης Τσίπρας, σημειώνει ο Αλ. Κρητικός, κάνει λόγο για μια οικονομία σε τροχιά ανάπτυξης και από την άλλη η καγκελάριος Μέρκελ στην πρόσφατη επίσκεψή της στην Ελλάδα φάνηκε να ενδιαφέρεται περισσότερο για την επίλυση του ονοματολογικού παρά για την ασθενή ελληνική οικονομία.