Πόσες φορές δεν το έχετε ακούσει αυτό; Και όποιος έχει ακούσει για το καλύτερο σύστημα παιδείας στον κόσμο γνωρίζει ότι το διαθέτουν τα σχολεία στις Σκανδιναβικές χώρες – όχι τα δικά μας.

Το «σεντόνι» που ακολουθεί περιέχει εκτός από διαπιστώσεις και προτάσεις.

Εξαιτίας του μικρού που πηγαίνει σχολείο, είχα την ευκαιρία να κοιτάξω την διδακτέα ύλη του με διαφορετική σκοπιά. Αυτή την περίοδο κάνει ιστορία για τον Ιουστινιανό και οι λεπτομέρειες που υποχρεώνεται να αποστηθίζει αγγίζουν το όριο του παροξυσμού!

Όμως ας δούμε λίγο τα πράγματα πιο σφαιρικά…

Εμείς οι Έλληνες, μπαίνουμε στον στίβο της ζωής και της μάθησης με handicap (συγχωρέστε μου τον αγγλισμό, αλλά το μειονέκτημα δεν έχει την ίδια έννοια). Και εξηγώ: Οι περισσότεροι λαοί μαθαίνουν μία γλώσσα, ως τη μητρική τους. Εμείς μαθαίνουμε δύο! Και δεν εννοώ την καθομιλουμένη σε σχέση με αυτή της γραφής. Εννοώ ότι σχεδόν για κάθε λέξη στο λεξιλόγιό μας υπάρχουν δύο λέξεις, η νεοελληνική και η αρχαΐζουσα. Σε όλες τις σύνθετες λέξεις χρησιμοποιούμε υποχρεωτικά την αρχαΐζουσα. Παραδείγματα: Λέμε θυροτηλέφωνο, αλλά πάντα λέμε άνοιξε την πόρτα. Λέμε ιχθυοκαλλιέργεια, αλλά θα φάμε ψάρι. Λέμε πυροσβεστική, αλλά το παιδί δεν ξέρει τι είναι το πυρ (φωτιά), ούτε και το ύδωρ (νερό) στο υδραγωγείο. Επίσης, στα ρήματα – όταν κάποιος καθηλώνεται (ήλος=καρφί), ή στο παγοθραυστικό που έσπασε τους πάγους (ενώ η «θραύση» συνυπάρχει και έχει πλέον σχεδόν άλλο νόημα),

Εκεί που τα πράγματα γίνονται πιο δύσκολα είναι όταν οι απίστευτες λέξεις των προγόνων μας «μεταφράζονται» με περισσότερες λέξεις, όπως: κατασταλτικές δυνάμεις, καταστολή = «αποτελεσματικός έλεγχος μιας εκρηκτικής κατάστασης, έτσι ώστε να μην μπορέσει να εξελιχθεί και να επεκταθεί». Και δεν χρειάζεται να αναφερθώ σε επιστημονικές λέξεις όπως οστό (και όχι κόκκαλο), τήξη και (όχι λιώσιμο), οπή (και όχι τρύπα), αιχμηρό και (όχι τρυπητερό)… Τις προάλλες, έπρεπε να γράψω σε επίσημο κείμενο ότι κάτι ήταν κούφιο και δεν μου πήγαινε. Η (σωστή) ορθή έκφραση είναι «κοίλο εσωτερικώς». Ο Εγγλέζος θα έγραφε «hollow», ανερυθρίαστα…

Και προσοχή, ΔΕΝ έχω κάτι με την υπέροχη γλώσσα μας και την ευφυΐα των προγόνων μας, που με το «στερητικό α», κατάφεραν να φτιάξουν αντίθετη λέξη σε κάθε ουσιαστικό, ή με το εφεύρημα των «προ-θέσεων» τροποποιούν την έννοια μιας λέξης σε αδιανόητο βαθμό όπως το περιβάλλω, καταβάλλω, αναβάλλω, διαβάλλω, αποβάλλω, μεταβάλλω, επιβάλλω, προβάλλω, προσβάλλω, συμβάλλω, παραβάλλω, αντιπαραβάλλω, υποβάλλω…

Να θυμίσω εδώ ότι στα ελληνικά έχουμε τρία άρθρα, (οι Άγγλοι μόνον the), έχουμε επίθετα που κλίνονται, μπόλικες πτώσεις…

Επιπλέον, επειδή την όμορφη γλώσσα μας τη μιλάμε (την ομιλούμε) μόνο εμείς (και οι Κύπριοι), πρέπει αναγκαστικά να μάθουμε και «ξένη γλώσσα». Και δεν φτάνει μόνο μία! Δύο είναι οι υποχρεωτικές ξένες γλώσσες σήμερα στα σχολεία: αγγλικά και γερμανικά ή γαλλικά. Και αν ήθελα ως γονιός να μάθει το παιδί μου κάτι άλλο; Αν πχ. η μητέρα του είναι Ιταλίδα; Αντιλαμβάνομαι φυσικά την αναγκαιότητα των αγγλικών, αλλά γιατί υποχρεωτικά γερμανικά ή γαλλικά; Γιατί όχι ισπανικά, ρωσικά, αραβικά ή κινέζικα; Και εδώ έρχεται η πρώτη (1η) ΠΡΟΤΑΣΗ μου: Θα έπρεπε κανονικά το υπουργείο να σε απαλλάσσει από την υποχρεωτικότητα στη δεύτερη ξένη γλώσσα και να το αφήνει στο γονέα και το σχολείο. Αλλά βλέπεται ένα κακό του σοσιαλισμού είναι η εξίσωση – ισοπέδωση προς τα κάτω (Δεν μπορεί το Δημόσιο, ε, τότε να μην μπορεί και το ιδιωτικό σχολείο να προσφέρει άλλες ξένες γλώσσες). Και όσοι προτρέξετε να πείτε ότι μερικά ιδιωτικά προσφέρουν άλλες ξένες γλώσσες, αυτές έρχονται να προστεθούν ως τρίτες ξένες γλώσσες.

Ανακεφαλαιώνοντας λοιπόν σε αυτό το σημείο, το κάθε ελληνόπουλο ξεκινά να μάθει τρεις με τέσσερις γλώσσες ταυτοχρόνως. Πάμε τώρα στα υπόλοιπα..

Είμαστε ένας λαός με τουλάχιστον τεσσεράμισι χιλιάδες χρόνια ιστορία! Ο μέσος αμερικανός μαθαίνει μονάχα 200 χρόνια (και την σειρά των προέδρων). Δε λέω όχι στην ιστορία, αλλά ως μικρός λαός, πρέπει να μαθαίνουμε και την ιστορία των άλλων! Μαθαίνουμε κάτι λίγα για την γαλλική επανάσταση, την Μάγκνα κάρτα, την ανακάλυψη της Αμερικής, αλλά αγνοούμε πλήρως τι γινόταν την ίδια εποχή στην Κίνα, στη νότια Αμερική, την Αφρική κλπ.

Επιπλέον αυτών, έχουμε και ένα τεράστιο κομμάτι μυθολογίας! Και δεν μπορούμε να μη μαθαίνουμε μυθολογία, διότι την μαθαίνουν όλοι οι υπόλοιποι πολιτισμοί! Δεν μπορείς να μη γνωρίζεις για όλους τους ευφάνταστους άθλους του Ηρακλή, την Ευρώπη και τον Δία, τον Σίσυφο, τον Άδη και την Περσεφόνη, τον Προμηθέα που μας έφερε τη φωτιά και τιμωρήθηκε από τους θεούς…

Και γίνεται να μην κάνεις Όμηρο!; Και τους υπόλοιπους αρχαίους συγγραφείς;! Αφού αποτελούν παγκόσμια κληρονομιά! Και ναι, δεν έχω μιλήσει καθόλου για αρχαία ελληνικά – ως μάθημα! Άλλη μία γλώσσα!

Αλλά τα βάσανα του έλληνα μαθητή, δεν τελειώνουν εδώ! Λόγω του συστήματος των πανελλαδικών / πανελληνίων (βλέπετε οι πολιτικοί έκαναν πολιτική με τη γλώσσα!), έχουν φτάσει τα θέματα να ισοδυναμούν με πανεπιστημιακού επιπέδου – και αυτό για λόγους ξεκαθαρίσματος – ξεσκαρταρίσματος των μαθητών. Να θυμίσω ολοκληρώματα, μιγαδικούς, άλγεβρα διανυσμάτων, ακολουθίες, πίνακες (matrix)…

Σε όλα σχεδόν τα μαθήματα, δεν χρειάζεται να σπουδάσεις! Αν είσαι μαθητής του 20, τα έχεις μάθει όλα από το σχολείο! Α, και κάτι ακόμα, άλλοι λαοί δεν κάνουν καν γεωμετρία!

Το πόιντ μου – θα το έχετε καταλάβει όσοι φτάσετε εώς εδώ – είναι ότι έχουμε τεράστια ύλη! Και σε αυτά έρχονται να προστεθούν ηλεκτρονικές εφαρμογές, αθλητισμός, χορός, Καλλιτεχνικά και εκδηλώσεις…

Τις προάλλες, ο μικρός είχε – ως άσκηση για το σχολείο! – Να φτιάξει ένα stop motion βίντεο 15 δευτερολέπτων με φιγούρες από πλαστελίνη. Για να μην αναφερθώ στην κατασκευή ενός ιστορικού κτιρίου μέσα σε έναν κόσμο minecraft (διάλεξε το Κολοσσαίο). Πρέπει δε να αναφέρω σε αυτό το σημείο ότι επανειλημμένως έχουν κάνει σπιτική εργασία αναζητώντας στοιχεία στο internet, έχουν χρησιμοποιήσει e-mail και άλλα μέσα επικοινωνίας και κάνουν παρουσιάσεις σε PowerPoint από την τετάρτη δημοτικού.

Το υπουργείο παιδείας όμως, έχει ακόμη την γραμματική του Τριανταφυλλίδη… Και δεν έχω αντίρρηση με τον φίλτατο επιστήμονα. Έχω αντίρρηση με τον τρόπο με τον οποίο διδάσκονται τα σημερινά παιδιά (που είναι ο ίδιος ακριβώς με εκείνον που διδασκόμασταν εμείς). Να τονίσω σε αυτό το σημείο, ότι έχουμε ήδη ανακαλύψει την τεχνητή νοημοσύνη, η οποία πολύ σύντομα, θα καταστήσει παντελώς άχρηστη την παιδεία της αποστήθισης! Αυτό που θα χρειάζεται στο μέλλον ο άνθρωπος θα είναι κρίση, η γνώση για το πως θα ψάξει να βρει την πληροφορία, η χρήση της πληροφορίας, η ηθική της χρήσης, η σύνθεση, η συνεργασία, η εφεύρεση… Αυτά δηλαδή που δεν μπορεί (ακόμη) να προσφέρει το ρομπότ. Αυτό αποτελεί τη δεύτερη (2η) ΠΡΟΤΑΣΗ μου.

Η τρίτη (3η) ΠΡΟΤΑΣΗ μου αφορά την εξειδίκευση: Να καλύπτουν πρώτα απ’ όλα την ύλη γενικά και μετά να εμβαθύνουν οι μαθητές όσο πρέπει – και κατά βούληση. Δηλαδή αν κάποιος μαθητής / μαθήτρια έχει κλίση στην ιατρική, ας αναλάβει μια εργασία που να παρουσιάζει σε βάθος ένα σχετικό θέμα. Θα αναφέρω μερικά παραδείγματα για να γίνει αυτό πιο κατανοητό: Διδάσκονται παραδείγματος χάριν βιολογία, όπου σε κάποιο σημείο – στο πεπτικό σύστημα – ο συγγραφέας αρχίζει να μιλάει για τα ένζυμα που περιέχει το σάλιο. Αντίστοιχα όμως δεν αναφέρει καθόλου την χλωρίδα του εντέρου – που προσφάτως μάθαμε πόσο σημαντική είναι! Γιατί αρχίζει σε ένα σημείο να εμβαθύνει περαιτέρω και όχι σε άλλα; Να μην εμβαθύνει πουθενά. Στην χημεία, ο συγγραφέας του βιβλίου της Δευτέρας Γυμνασίου, κάνει αναφορά στις φυσικές ιδιότητες των υλικών (καλά ακούσατε το βιβλίο της χημείας στις φυσικές), όπου αναφέρει ιδιότητες όπως το χρώμα, την γεύση, την οσμή, την σκληρότητα, την ελαστικότητα, την ευθραυστότητά, την αγωγιμότητα και την πυκνότητα. Ο συγγραφέας του βιβλίου, χρησιμοποιεί για την πυκνότητα άλλο σύμβολο, από ότι ο συγγραφέας του βιβλίου της φυσικής («ρ» & «D» – και τα δύο σωστά είναι) της ίδιας τάξης!

Αλλά αυτό δεν είναι το χειρότερο. Ο συγγραφέας στο βιβλίο της χημείας κάνει μία σύντομη αναφορά στην μονάδα μέτρησης της σκληρότητας (MOHS) – μία μονάδα μέτρησης, που εγώ ως χημικός μηχανικός ουδέποτε συνάντησα / χρησιμοποίησα….

Ένας άπειρος καθηγητής βάζει τους μαθητές να μάθουν αυτή τη μονάδα μέτρησης αλλά και βλακωδώς να απαριθμήσουν τις φυσικές ιδιότητες. Όμως δεν είναι μόνο αυτές οι φυσικές ιδιότητες. Για παράδειγμα ένα υλικό έχει και συγκεκριμένο ήχο! (Για να μη μιλήσω για συχνότητα) Όταν ένας αξιολογητής πλοίων επισκέπτεται τα ύφαλα, χρησιμοποιεί ένα σφυράκι με το οποίο διαπιστώνει το πάχος της λαμαρίνας. Και άλλο ήχο έχει το γυαλί από το κρύσταλλο, ενώ τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων τα βρίσκουμε με «σεισμικές έρευνες».

Όμως, οι μαθητές καλούνται – στον βωμό του βαθμού – να αποστηθίζουν άκριτα ότι γράφει το βιβλίο. Η επόμενη ΠΡΟΤΑΣΗ μου (4η) αφορά την βιωματική μάθηση και όχι την απαρίθμηση. Δηλαδή καλύτερα να έχεις πραγματικά παραδείγματα από την στείρα απαρίθμηση: 1) σκληρότητα, 2) ελαστικότητα 3)… ούπς ξέχασα.

Συνέχεια της ίδιας σκέψης είναι η χρήση πολυμέσων. Βλέπουμε μια ταινία και τη θυμόμαστε. Ενώ την ίδια ως περιγραφή από κείμενο, πιο δύσκολα. Η πέμτη (5η) ΠΡΟΤΑΣΗ μου: Να φτιάξει κάθε σχολείο ένα βίντεο από ένα πείραμα, όπου οι μαθητές (με τη βοήθεια του καθηγητή τους) θα εξηγούν τι ακριβώς συμβαίνει και να το ανεβάσουν στο Youtube. Σιγά σιγά αυτά θα δημιουργήσουν μια ολοένα μεγαλύτερη ηλεκτρονική βιβλιοθήκη, όπου άλλα σχολεία θα κατεβάζουν και θα δείχνουν τα συγκεκριμένα πειράματα στους μαθητές τους. Το ίδιο μπορεί να γίνει με θεατρικές παραστάσεις, τραγωδίες, δραματοποιημένα λογοτεχνικά κείμενα κλπ.

Η έκτη (6η) ΠΡΟΤΑΣΗ μου αφορά τον όγκο της ύλης. Πώς θα απαλλάξουμε τα παιδιά από ύλη, ενώ θα μαθαίνουν ολοένα και περισσότερα πράγματα (απαραίτητα πλέον στη σύγχρονη ζωή); Να απαλλάξουμε την ύλη από τη βαρετή ορολογία! Παραδείγματα: το «αν» (εάν) είναι σύνδεσμος. Και ακολούθως: «Διστακτικός» ή «Υποθετικός» σύνδεσμος. Wtf! Μία λέξη που χρησιμοποιούμε τρεις άλλους προσδιορισμούς για να τη βαφτίσουμε! Πού μας χρησιμεύει αυτό; Εκτός αν είμαστε φιλόλογοι. Όμως είναι στην ύλη του Δημοτικού. Ή στα μαθηματικά: ποιος θυμάται την «προσεταιριστηκή» ή πχ. τη μεταθετκή ιδιότητα; Προσοχή δεν λέω να μην μάθει ο μαθητής ότι α+(β+γ)=(α+β)+γ αλλά το να ζητά το Υπουργείο(!) να γράψει ο μαθητής την ονομασία της ιδιότητας, είναι εκνευριστικά γελοίο. Και γράφω το «υπουργείο», διότι όπως μου εξήγησε ο μαθηματικός, στην πρώτη γυμνασίου, η θεωρία πρέπει να αποτελεί τους 7 στους 20 βαθμούς των μαθηματικών! Δηλαδή, ένας μαθητής που λύνει όλες τις ασκήσεις ολόσωστα, μπορεί να πάρει …13! Έτσι το βιβλίο τους μοιάζει σα να το ‘χει γράψει φιλόλογος, ενώ τα μαθηματικά και η μαθηματική σκέψη είναι ακριβώς αυτό: να μαθαίνεις να λύνεις!

Η ορολογία λοιπόν σε όλα τα μαθήματα να περιοριστεί στον απολύτως απαραίτητο βαθμό, όπως ακριβώς μαθαίνουμε στις ξένες γλώσσες. Μαθαίνουμε παραδείγματος χάρη τους κανόνες, αλλά δε μαθαίνουμε πως τους λένε τους κανόνες αυτούς. Αυτό είναι η ύλη εξειδικευμένων πανεπιστημιακών και χρησιμεύει σχεδόν αποκλειστικά στην μεταξύ τους συνεννόηση.

Έγραφε επίσης το βιβλίο των μαθηματικών τον εξής ορισμό που έπεσε σε διαγώνισμα: «τι αποκαλούμε μαθηματική παράσταση;» Λες και δεν είχε πώς να γεμίσει το βιβλίο! Αυτό είναι κάτι που το μαθαίνει ο μαθητής βιωματικά. Ο δάσκαλος γράφει κάτι στον πίνακα και ταυτόχρονα λέει «ας γράψουμε την τάδε μαθηματική παράσταση»… Το επαναλαμβάνει τόσες πολλές φορές που σου γίνεται κτήμα. (Για την ιστορία η απάντηση στην ερώτηση είναι «κάθε παράσταση που αποτελείται από μαθηματικά σύμβολα και αριθμούς»). Μη γελάτε! Είναι πιθανό, ένας μαθητής να ξεχάσει μία λέξη από αυτόν τον ορισμό – αφού τον μαθαίνει στείρα, στεγνά, χωρίς να καταλαβαίνει πάντα τι λέει. Σημαίνει αυτό ότι δεν ξέρει μαθηματικά;

Η έβδομη (7η) ΠΡΟΤΑΣΗ μου αφορά το επίπεδο της ύλης. Η δυσκολία αφορά το ξεκαθάρισμα και μόνο. Δηλαδή αν είχαμε λιγότερη ύλη, θα έπαιρναν όλοι «20» στις πανελλήνιες; Ας αφήσουμε λίγη δουλειά στις ανώτερες και ανώτατες σχολές… Με την υπογεννητικότητα και το ανόητο σύστημα επιλογών άνευ πραγματικού επαγγελματικού προσανατολισμού (8η ΠΡΟΤΑΣΗ), αναγκάζονται να ρίξουν τις βάσεις για να πληρωθούν οι θέσεις!!!

Και γιατί είναι σημαντικό να ΜΗΝ διαβάζει το παιδί 6 ώρες στο σπίτι κάθε μέρα; (Σε ορισμένα σχολεία βάζουν επιπλέον ύλη τα σαββατοκύριακα, τα τριήμερα και στις διακοπές των Χριστουγέννων!) Τα σκανδιναβικά σχολεία φημίζονται για την ελάχιστη ύλη στο σπίτι! Το παιδί πρέπει να βρει τρόπους να αναπτύξει άλλες ικανότητες – χαρίσματα που μπορεί να έχει, πέραν αυτών που κάποιοι άλλοι σκέφτηκαν για εκείνο! Επίσης, η συνεχής απογοήτευση σε ορισμένα παιδιά και η γενικότερη βαθμολαγνεία των γονέων τους, τούς προξενούν απέχθεια για το σχολείο και την ύλη γενικά. Εκεί χάνεται το παιχνίδι και παρατηρούμε μαθητές δύο ταχυτήτων. Προσοχή δεν επιζητώ ισοπέδωση. Ίσα ίσα που αν ένας μαθητής / (όπου βλέπεις μαθητής γράφω και μαθήτρια), είναι πράγματι τόσο καλός, να μπορεί να «πηδήξει» τάξη όπως στις ΗΠΑ! (Γνωρίζω κάποιον, που διάβαζε και καταλάβαινε Hawkins από τα 14 του…) – 9η ΠΡΟΤΑΣΗ.

Θα κλείσω με μια τελευταία (10η); ΠΡΟΤΑΣΗ: Το σύστημα των πανελληνίων να αλλάξει ως προς την ύλη και τρόπο εξέτασης και να προσομοιάζει στο γνωστό ΙΒ (International baccalaurea). Δηλαδή οι μαθητές να μπορούν με μία εξέταση – την ίδια για όλους να μπουν σε ελληνικά ή ξένα ανώτατα ιδρύματα. Το ίδιο και ξένοι που συμμετέχουν στο πρόγραμμα και επιθυμούν να έρθουν στις δικές μας σχολές! Σήμερα ο μαθητής καλείται σε πολύ πρόωρο στάδιο να αποφασίσει αν θα σπουδάσει έξω. Και πού γνωρίζει ο γονέας αν θα έχει την οικονομική δυνατότητα αυτή σε τρία χρόνια; Ενώ με την ενιαία εξέταση θα αποφασίζει ουσιαστικά την τελευταία στιγμή.

Facebook Comments