Αυστρία: Συντηρητικοί-Πράσινοι σε γάμο συμφέροντος

«Έχουμε υπερβεί μεγάλα προσκόμματα» δηλώνει ο ηγέτης του Λαϊκού Κόμματος της Κεντροδεξιάς και καγκελάριος Σεμπάστιαν Κουρτς. «Έχουμε ξεπεράσει εμπόδια, τα οποία φαίνονταν ανυπέρβλητα», σιγοντάρει ο επικεφαλής των Πρασίνων και μελλοντικός αντικαγκελάριος Βέρνερ Κόγκλερ. Κοινό μήνυμα των δύο ανδρών: Δύο πολιτικά κόμματα με εντελώς διαφορετικές καταβολές έκαναν τα αδύνατα δυνατά, ώστε να ανταποκριθούν στην εντολή που τους έδωσαν οι Αυστριακοί ψηφοφόροι στις πρόωρες εκλογές του Σεπτεμβρίου.

Το Σαββατοκύριακο οι Πράσινοι καλούνται να εγκρίνουν, σε έκτακτο συνέδριο στο Ζάλτσμπουργκ, την ετερόκλητη μετεκλογική συμμαχία. Θεωρείται βέβαιη η συγκατάθεση των 300 συνέδρων. Λίγο αργότερα- ενδεχομένως στις 7 Ιανουαρίου- αναμένεται η ορκομωσία της νέας κυβέρνησης Κουρτς, ο οποίος μέχρι τις εκλογές του Σεπτεμβρίου κυβερνούσε σε αγαστή συνεργασία με το ακροδεξιό Κόμμα των Ελευθέρων (FPÖ).

Ο «τετραγωνισμός του κύκλου» στη Βιέννη

Αναλυτές κάνουν λόγο για μία καινοτόμο πολιτική συμμαχία που θα μπορούσε να βρει μιμητές σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αρχής γενομένης από τη γειτονική Γερμανία. Και αυτό παρά το γεγονός ότι οι προγραμματικές θέσεις των δύο κομμάτων είναι διαφορετικές, αν όχι και διαμετρικά αντίθετες. Ο Σεμπάστιαν Κουρτς θέλει να μειώσει τους φόρους, πρεσβεύει μία πολιτική ιδιαίτερα φιλική προς τον επιχειρηματικό κόσμο και υπόσχεται να καταπολεμήσει την «παράνομη μετανάστευση». Πώς συμβιβάζονται όλα αυτά με τις προεκλογικές διακηρύξεις των Πρασίνων; Σύμφωνα με τις πρώτες ενδείξεις ο Κουρτς θα διατηρήσει φιλελεύθερη οικονομική πολιτική, αλλά και αυστηρή γραμμή στο μεταναστευτικό ζήτημα. Την ίδια στιγμή οι Πράσινοι αναλαμβάνουν ένα υπερ-υπουργείο με εκτενείς αρμοδιότητες σε θέματα περιβάλλοντος, υποδομών, τεχνολογίας, καινοτομίας και μεταφορών, με στόχο να αναδειχθεί η Αυστρία σε «ρόλο πρωτοπόρου στην προστασία του κλίματος», όπως επισημαίνει ο μελλοντικός αντικαγκελάριος Βέρνερ Κόγκλερ.

Ο πολιτικός επιστήμων Τόμας Χόφερ εκτιμά ότι «στην ουσία πρόκειται για έναν γάμο συμφέροντος. Το Λαϊκό Κόμμα και οι Πράσινοι πασχίζουν να παρουσιάσουν ένα κοινό πολιτικό αφήγημα, αλλά εν τέλει το DΝA των δύο κομμάτων είναι εντελώς διαφορετικό». Πάντως οι τελευταίες δημοσκοπήσεις ενισχύουν την πεποίθηση ότι η ετερόκλητη συμμαχία είναι μάλλον η πιο δημοφιλής αυτή τη στιγμή. Το Λαϊκό Κόμμα ξεπερνά το 40% στις προτιμήσεις, ενώ το 28% των ερωτηθέντων εγκρίνει τη σύμπλευση της Κεντροδεξιάς με τους Πράσινους. Το ποσοστό δεν είναι τεράστιο, αλλά σαφώς υψηλότερο από εκείνο που συγκεντρώνει κάθε άλλη εναλλακτική λύση. Όλα αυτά συμβαίνουν μετά τον πολιτικό σεισμό που είχε προκαλέσει στην Αυστρία το αποκαλούμενο «σκάνδαλο της Ίμπιζα», οδηγώντας σε παραίτηση τον αντικαγκελάριο και επικεφαλής του ακροδεξιού FPÖ Κρίστιαν Στράχε. Το σκάνδαλο είχε ξεσπάσει όταν δόθηκε στη δημοσιότητα βίντεο, γυρισμένο με κρυφή κάμερα, στο οποίο ο Στράχε υπόσχεται εξυπηρετήσεις σε αντάλλαγμα για μία προεκλογική δωρεά από έναν υποτιθέμενο Ρώσο ολιγάρχη.

Μία (ακόμα) κρίση της σοσιαλδημοκρατίας

Σε εκείνη τη συγκυρία ο καγκελάριος Κουρτς αποστασιοποιήθηκε από τις παλινωδίες του FPÖ, αποδέχθηκε τη διάλυση του κυβερνητικού συνασπισμού και έθεσε ως στόχο τη νίκη στις πρόωρες εκλογές του Σεπτεμβρίου. Τελικά κατάφερε να αυξήσει τη δύναμή του κατά έξι μονάδες, φτάνοντας το 37,5%. Αυτό δεν οφείλεται μόνο στην ισχυρή πολιτική του διαίσθηση, αλλά και στη συνεχή εξασθένηση του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος (SPÖ). Οι Αυστριακοί σοσιαλδημοκράτες μπορεί να κέρδισαν την πρόταση μομφής που είχαν καταθέσει εναντίον του Κουρτς, προκαλώντας την πτώση της κυβέρνησης, αλλά στην κάλπη αναγκάστηκαν σε άτακτη υποχώρηση, καταγράφοντας το χειρότερο ποσοστό στην ιστορία τους. Θέμα χρόνου θεωρείται πλέον η αποχώρηση της προέδρου του κόμματος Πάμελα Ρέντι-Βάγκνερ.

Σε εξίσου δεινή θέση βρίσκεται το FPÖ, ο προηγούμενος κυβερνητικός εταίρος του Σεμπάστιαν Κουρτς. Ο πρώην αντικαγκελάριος Κρίστιαν Στράχε κατηγορέιται πλέον και για διασπάθιση πόρων από τα κομματικά ταμεία. Η σχετική έρευνα της εισαγγελίας είναι σε εξέλιξη και ο Στράχε αναγκάστηκε να αποχωρήσει από το κόμμα. Ο ίδιος πάντως αρνείται πεισματικά τις κατηγορίες και προετοιμάζει μεθοδικά την επιστροφή στην πολιτική σκηνή, κατ αρχήν σε τοπικό επίπεδο. Την προεδρία του FPÖ έχει αναλάβει ο 48χρονος Νόρμπερτ Χόφερ που κάνει ό,τι μπορεί για να εκπέμψει ένα σοβαρό, μετριοπαθές προφίλ. Το μήνυμα που εκπέμπει προς τους ψηφοφόρους είναι σαφές: «Δώστε μας άλλη μία ευκαιρία». Αυτή τη φορά όμως ο Κουρτς δεν έχει ανάγκη την εκ δεξιών στήριξη του FPÖ.