Είναι αδιαμφισβήτητο, ότι στις μέρες της Πανδημίας, διεξάγεται ένα τεράστιο “κοινωνικό πείραμα” με παγκόσμιες διαστάσεις. Ένα από τα “δείγματα” του πειράματος είναι και το Ελληνικό Κράτος. Στη σύγχρονη εποχή, είναι η πρώτη ίσως φορά, που όλες σχεδόν οι Κυβερνήσεις των ανεπτυγμένων χωρών, προχωρούν σε μαζική εκπαίδευση των πολιτών τους.
 
 Αντικείμενο της μάθησης είναι η: “Διαμόρφωση Κοινωνικής Συμπεριφοράς Υπό Τον Φόβο Των Επιπτώσεων Μιας Πανδημίας”.
 
Για να εκπαιδεύσεις κάποιον, άτομο ή πληθυσμό, θα πρέπει να επιλέξεις μια μαθησιακή θεωρίά, εφόσον βέβαια προσδιοριστούν:
 
• το αντικείμενο της εκπαίδευσης
• τα μέσα διδασκαλίας
• το υποκείμενο της μάθησης
 
Οι περισσότερες Κυβερνήσεις, συνειδητά ή μη, χρησιμοποιούν τις “Αρχές του Μπιχεβιορισμού”, για την εκπαίδευση των πολιτών τους.
 
Λίγα λόγια για τον Μπιχεβιορισμό (Συμπεριφορισμός)
 
Έχει ως θεμελιώδες αξίωμα ότι:
 
“Η συμπεριφορά του ατόμου ελέγχεται και διαμορφώνεται από παράγοντες του περιβάλλοντός του”.
 
Ως θεωρία μάθησης εδράζεται στις εργασίες των Pavlov και Τhorrndike, τις οποίες εκλαΐκευσαν και προώθησαν οι Watson και Skinner.
 
Το πείραμα του Pavlov είχε να κάνει με τις αντιδράσεις των σκύλων (έκκριση σιέλου) σε ένα φυσικό ερέθισμα (θέα φαγητού), το οποίο ερέθισμα ήταν συνδεδεμένο με έναν ακόμη παράγοντα-ηχητικό ερέθισμα (βηματισμός του φύλακα).
Μετά από πολλές επαναλήψεις του πειράματος, ο Pavlov παρατήρησε την έκκριση σιέλου (αντίδραση υποκειμένου) και μόνο με την έλευση του φύλακα (συνδεδεμένο ερέθισμα), χωρίς αυτός να κομίζει φαγητό (πρωτογενές ερέθισμα συνδεδεμένο με τα ένστικτα του υποκειμένου).
Ο σκύλος είχε μάθει πλέον ότι η έλευση του φύλακα σημαίνει φαγητό!
 
Ο Συμπεριφορισμός βασίζεται στην χρήση “αμοιβών” και την επιβολή “ποινών”.
Όταν η αντίδραση του “εκπαιδευόμενου” είναι θετική ως προς το μαθησιακό ζητούμενο, τότε υπάρχει “αμοιβή” ενώ στην αντίθετη περίπτωση της “αρνητικής μάθησης” υπάρχει “τιμωρία”.
 
Συνοπτικά, μια τέτοια διδακτική και μαθησιακή προσέγγιση περιλαμβάνει τις εξής φάσεις:
 
• του προσανατολισμού (orientation)
• της παρουσίασης (presemtation) 
• της δομημένης και καθοδηγούμενης άσκησης (structural and guided practice)
 
Σε όλη τη διάρκεια της διαδικασίας λαμβάνουν χώρα:
 
α) η ανατροφοδότηση (feedback)
 
β) η αριθμητική-αθροιστική αξιολόγηση.  (summative assessment) και ως συνεπακόλουθο η “αμοιβή” και η “τιμωρία”
 
γ) επανασχεδιασμός διδακτικών τακτικών (teaching tactics).
 
Μια τέτοιου είδους διδακτική-μαθησιακή προσέγγιση:
 
α) Θεωρεί τον “εκπαιδευόμενο” ως άβουλο αντικείμενο προς προγραμματισμό, χωρίς τη συμμετοχή του ίδιου στη λήψη αποφάσεων.
 
β) θεωρεί τον πληθυσμό ως άμορφη μάζα, παραβλέποντας τη διαφορετικότητα (επιθυμίες και ανάγκες).
 
γ) Αγνοούνται και παραβλέπονται οι ατομικές νοητικές διεργασίες, έξω από το αυστηρά καθορισμένο πλαίσιο που έχει δομήσει ο “εκπαιδευτής”.
 
δ) Γίνεται περιοδική αξιολόγηση και σύγκριση των  αποτελεσμάτων των “υποκειμένων”, μόνο ως προς το αντικείμενο διδασκαλίας και όχι ως προς άλλες παραμέτρους και αλληλεπιδρώντα πεδία.
 
ε) Ο,τιδήποτε δε μπορεί να ελεγχθεί, απουσιάζει από την εκπαιδευτική διαδικασία
 
στ) Ο “εκπαιδευτής” είναι η αδιαμφισβήτητη “αυθεντία” ενώ το μυαλό του  “εκπαιδευόμενου” αντιμετωπίζεται ως “άδειο βάζο” ή “tambula rasa” (Hodson), χωρίς καμμία προηγούμενη γνώση.
 
Ας δούμε τώρα και σε συσχέτιση με τα παραπάνω, την κρατική στρατηγική στην αντιμετώπιση της Πανδημίας.
 
Εμφανίστηκε ο ιός περίπου το φθινόπωρο και πολύ γρήγορα έλαβε διαστάσεις φονικής απειλής για την παγκόσμια υγεία.
 
• Το αντικείμενο μάθησης είναι η Προστασία και προφύλαξη των κρατών από τον φονικό ιό (περιβαλλοντικό ερέθισμα).
 
• Η διδασκαλία του αντικειμένου βασίζεται στο ένστικτο αυτοσυντήρησης (φόβος θανάτου).
 
• Αρχικά, στη φάση του “προσανατολισμού” στράφηκαν τα βλέμματα προς την Κίνα, η οποία πρώτη αντιμετώπιζε το πρόβλημα.
Έτσι κέρδισε την προσοχή του παγκόσμιου κοινού.
 
• Στη φάση της παρουσίασης, έγινε αναφορά στα χαρακτηριστικά της υγειονομικής απειλής και τους κινδύνους που ελλοχεύει αυτή. Σε αυτήν τη φάση καθοριστικό παράγοντα παίζουν τα κανάλια πληροφόρησης (ΜΜΕ, social media κτλ).
 
• Στη φάση της δομημένης και καθοδηγούμενες άσκησης, παρουσιάστηκαν από τους ειδικούς οι τρόποι προφύλαξης και ανακοινώθηκαν:
 
1. Προσωπική υγιεινή και μέσα (μάσκες, γάντια, μέθοδοι αποστείρωσης)
2. Αποφυγή συγχρωτισμού (ουρές στα super market)
3. Αυστηροί κανόνες μετακίνησης (βλ. κωδικοί 1 έως 6)
4. Προσδοκία “αμοιβών” (διατήρηση υγείας και άρση μέτρων) και “ποινές” (πρόστιμα, αυτόφωρο και απώλεια οικονομικών ευεργετημάτων από το κράτος)
5. Καθημερινά  και μάλιστα την ίδια ώρα λαμβάνει χώρα ανατοφοδότηση (κρούσματα, νεκροί, νοσούντες σε ΜΕΘ).
6. Υπάρχει ελεύθερη μετακίνηση μόνο για τους κρατικούς λειτουργούς και ανάλογα με το βαθμό της στην ιεραρχία, οι οποίοι μάλιστα ειναι και οι μόνοι που δεν πλήττονται οικονομικά.
 
Συμπερασματικά, συνειδητά ή ασυνείδητα οι περισσότερες  Κυβερνήσεις των ανεπτυγμένων χωρών ακολούθησαν ένα μοντέλο Συμπεριφορισμού.
Στις πλέον ανεπτυγμένες χώρες με  περισσότερο εκπαιδευμένους πολιτες, αυτό το μοντέλο είναι πιο χαλαρό, ενώ σε άλλες, λιγότερο αναπτυγμένες, με πιο “ανυπάκουους” πολίτες, πιο αυστηρό.
 
Η “αριστεία” της Ελλάδας. 
 
Αρκετή συζήτηση γίνεται για τον πολύ καλό βαθμό που παίρνει η Ελλάδα ως τώρα.
Μία πιθανή ερμηνεία είναι ότι ο Έλληνας πολίτης είναι εκπαιδευμένος εδώ και κάποιες δεκαετίες στη Συμπεριφοριστική Μάθηση, τόσο σε επίπεδο σχολείου όσο και πολιτικοοικονομιακά.
 
Υπάρχει μια αλληλουχία καταστάσεων και ένα νήμα γεγονότων, ο μίτος του οποίου εδράζεται στα χρόνια της επταετίας και η συνέχειά του στη Μεταπολίτευση.
 
Οι κρατικοί περιορισμοί και το δόγμα  “αμοιβές” και “τιμωρίες” εφαρμόζεται από το Κράτος-εκπαιδευτή εδώ και δεκαετίες.
Εάν υπακούσεις στο μοντέλο του κρατισμού δεν θα έχεις ποτέ πρόβλημα. 
Εάν μάλιστα γίνεις μέρος του Κράτους  (π.χ κρατικός λειτουργός) θα έχεις ειδική μεταχείριση, όπως, πρόωρη συνταξιοδότηση, καλύτερη αμοιβή και ασφάλεια, επιδόματα και παροχές και όλα αυτά που περικλείει ο όρος “κεκτημένα δικαιώματα”. Σε περίπτωση δε κρίσης η ομάδα των κρατικών λειτουργών δεν διατρέχει κίνδυνο.
Θεσπίστηκε ο κώδικας “ελεύθερων μετακινήσεων και δράσεων”. 
Πως για παράδειγμα  μπορείς να ιδιωτεύεις και ποιο είναι το τίμημα γι αυτό.
Ενώ, αν παρεκκλίνεις του κώδικα, υπάρχει τιμωρία. 
Επιτρέπεται να δρουν εκτός των ορίων, μόνο όσοι συναλλάσσονται με το κράτος.
 
Σε έναν λαό που έχει απωλέσει πολλούς βαθμούς ελευθερίας, είναι πιο αποτελεσματική η επιλογή ενός μοντέλου Συμπεριφορισμού.
Δεδομένης και της αδυναμίας του ΕΣΥ, η επιλογή κρίθηκε αναγκαία.
Έτσι, βρέθηκε η ανυπόληπτη Ελλάδα να γίνεται παράδειγμα προς μίμηση για τους ανά τον κόσμο “συμμαθητές” της.
 
Πολύ φοβούμαι όμως ότι, μετά από την υγειονομική κρίση, το μοντέλο του κρατισμού θα κυριαρχήσει ακόμη περισσότερο. Ήδη οι σειρήνες της πληροφόρησης καταδεικνύουν τον σημαντικό ρόλο του κράτους. Αυτό που επιμελώς αποκρύπτουν είναι το ποιος θα πληρώσει τα “δίδακτρα”.
 
Το ερώτημα είναι ίσως πιο καίριο από ποτέ:
 
Εκπαίδευση στην ατομική ευθύνη, την κριτική ικανότητα και την ατομική ελευθερία ή “σκυλάκι του Pavlov” και με ποιο άραγε τίμημα;
 

Facebook Comments