Πότε θα σκάσει η φούσκα του Bitcoin

Ας ξεκινήσουμε από τα βασικά. Γιατί το Bitcoin είναι φούσκα;

Ο λόγος είναι απλός: Γιατί δεν έχει καμία απολύτως εγγενή αξία. Σε αντίθεση με τον χρυσό για παράδειγμα.

Ο χρυσός, ακόμη και αν αύριο έπαυαν όλοι να τον χρησιμοποιούν ως μέσο αποθησαυρισμού, θα εξακολουθούσε να έχει αξία. Και αυτό διότι ως μέταλλο χρησιμοποιείται στην οδοντιατρική, στη βιομηχανία υπολογιστών, στην ιατρική, στην αεροδιαστημική βιομηχανία και φυσικά στην κατασκευή κοσμημάτων.

Συνεπώς δεν έχει μόνο επενδυτική και αποταμιευτική χρήση αλλά και καθαρά πρακτική. Όπως έχει ο χαλκός ή ο σίδηρος.

Σε αντίθεση με το Bitcoin που δεν έχει καμία απολύτως πρακτική χρήση.

Εδώ φυσικά ο υποστηρικτής του Bitcoin θα σχολιάσει:

Ούτε τα fiat currencies έχουν οποιαδήποτε αξία. Ανταποκρίνεται το ευρώ ή το δολάριο σε οτιδήποτε χειροπιαστό; Ειδικά από τότε που έπαψε να ισχύει ο κανόνας χρυσού, τα εθνικά νομίσματα δεν αξίζουν ούτε καν το χαρτί στο οποίο είναι τυπωμένα. Για να μην σχολιάσουμε ότι, πλέον, δεν είναι καν τυπωμένα και είναι εξίσου “εικονικά”, ή έστω άυλα, όσο το Bitcoin.

Το παραπάνω είναι αλήθεια αλλά είναι η μισή αλήθεια. Η όποια, αξία ενός εθνικού νομίσματος δεν είναι και τόσο αυθαίρετη.

Καθορίζεται κυρίως από το πόσο ισχυρή είναι η οικονομία του κράτους που το εκδίδει. Αυτός είναι ο λόγος που το ελβετικό φράγκο έχει μεγαλύτερη αξία από τοφράγκο Δυτικής Αφρικής. Αμφότερα είναι φράγκα και αμφότερα είναι “εικονικά” και άυλα. Παρόλα αυτά, δεν έχουν την ίδια αξία.

Ο σημαντικότερος λόγος όμως για τον οποίο τα fiat currencies έχουν εγγενή αξία ενώ το Bitcoin δεν έχει δεν, είναι ο εξής:

Η δυνατότητα να τα χρησιμοποιήσεις για να πληρώσεις τις υποχρεώσεις σου (φόρους και πρόστιμα) προς ένα κράτος.

Δεν πρόκειται για κάτι καθόλου τετριμμένο ή ασήμαντο. Όσα εκατομμύρια Bitcoin ή ράβδους χρυσού ή διαμάντια και να έχεις, δεν μπορείς να τα χρησιμοποιήσεις για να πληρώσεις τους φόρους σου ή ένα πρόστιμο. Πρέπει να τα μετατρέψεις πρώτα σε εθνικό νόμισμα. Το ότι αυτή η διαδικασία, μπορεί να, είναι απλή και εύκολη, δεν αλλάζει το γεγονός ότι αν δεν μετατρέψεις το Bitcoin σε ευρώ ή δολάρια Ζιμπάμπουε, δεν μπορείς να πληρώσεις π.χ. την εγγύηση που σου επέβαλε το δικαστήριο για να μείνεις ελεύθερος. Άρα θα μπεις φυλακή.

Με άλλα λόγια η αξία ενός fiat currency υπάρχει επειδή πίσω του βρίσκεται ένα κράτος το οποίο υποχρεώνει να γίνονται συναλλαγές μέσω αυτού του νομίσματος. Και κυρίως ότι δέχεται πληρωμές σε αυτό. Όση αξία και αν έχουν οι χρυσές λίρες που ράβει κάποιος στο στρώμα του ή το Bitcoin, δεν γίνονται δεκτά στο γκισέ της εφορίας (με εξαίρεση το Ηνωμένο Βασίλειο που οι χρυσές λίρες αποτελούν legal tender με αξία ίση με μία στερλίνα).

Αν ισχύουν όμως τα πιο πάνω, από που αντλεί το Bitcoin την τωρινή αξία του;

Δυστυχώς δεν μπορώ να απαντήσω σε αυτό διότι πρόκειται για λάθος ερώτημα. Και δεν μπορείς να δώσεις σωστές απαντήσεις σε λάθος ερωτήματα. Το Bitcoin ούτε αντλεί από πουθενά ούτε έχει οποιαδήποτε αξία.

Αν έχετε την παραμικρή αμφιβολία για το ότι το Bitcoin δεν έχει την παραμικρή αξία, αναρωτηθείτε το εξής: Λύνει κάποιο πρόβλημα που δεν μπορεί να λυθεί με άλλον τρόπο; Ή δεν θα μπορούσε να λυθεί με άλλο τρόπο;

Τι προσφέρει το Bitcoin που δεν θα μπορούσε να προσφέρει το Ευρώ ή οποιοδήποτε άλλο fiat currency; Μεταφορά κεφαλαίων;
Όχι είναι η απάντηση. Με τη χρήση ενός IBAN ή άλλων αντίστοιχων μηχανισμών μεταφέρουμε σε όποιο σημείο του κόσμου θέλουμε.

Ακόμη και στις περιπτώσεις που η διαδικασία του εμβάσματος είναι πολύπλοκη (π.χ. σε χώρες εκτός SWIFT) αυτό δεν είναι κάτι που δεν μπορεί να λυθεί. Είναι περισσότερο θέμα βούλησης και κινήτρου παρά αντικειμενικής δυσκολίας. Αν αύριο οι τράπεζες αποφασίσουν ότι θέλουν να διευκολύνουν/ρίξουν το κόστος σε συναλλαγές εκτός συστήματος SWIFT, είναι τεχνικά πανεύκολο να το κάνουν.

Χαμηλό κόστος συναλλαγών;
Και πάλι όχι. Οι συναλλαγές με Bitcoin κάθε άλλο παρά φθηνές είναι. Πολύ συχνά το ποσό που πρέπει να δαπανήσεις ως transaction fee είναι πολύ μεγαλύτερο απ’ ό,τι αν έκανες μια τραπεζική συναλλαγή.

Ταχύτητα συναλλαγών ίσως;
Σε καμία περίπτωση. Τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, ο μέσος χρόνος οριστικοποίησης μιας συναλλαγής με Bitcoin είναι τα 10 λεπτά. Το 2017 ήταν 78. Δεν πρόκειται για κάτι στιγμιαίο δηλαδή. Πράγμα που σημαίνει ότι για καθημερινές συναλλαγές το Bitcoin είναι παντελώς άχρηστο.

Αφού λοιπόν δεν είναι πρακτικό ή εύχρηστο, μήπως τουλάχιστον είναι ασφαλές και ανώνυμο;
Και πάλι όχι. Το Bitcoin είναι ψευδώνυμο. Αυτό σημαίνει ότι αν κάνει κάποιος μια παράνομη συναλλαγή οι αρχές, με λίγο ψάξιμο μπορούν να τον εντοπίσουν. Μάλιστα όλες οι συναλλαγές με Bitcoin είναι, εξ ορισμού, δημόσιες. Συνεπώς είναι εύκολο να βρεθεί τι χρήματα έχει λάβει και στείλει κάποιος καθώς και τι υπόλοιπο έχει κάθε διεύθυνση Bitcoin.

Το γεγονός ότι το Bitcoin είναι παντελώς άχρηστο, αποδεικνύεται και από το εξής: Σύμφωνα με όλες τις μελέτες, σχεδόν κανείς δεν το χρησιμοποιεί για εμπορικές συναλλαγές. Οι μόνοι που αγοράζουν και πουλάνε Bitcoin είναι οι “επενδυτές” (also known as σπεκουλαδόροι).

Για σκεφτείτε το. Αν είχε κάποια, οποιαδήποτε, πραγματική χρήση το Bitcoin δεν θα το αξιοποιούσαν οι άνθρωποι για να την καλύψουν; Γιατί λοιπόν δεν το κάνουν; Ακριβώς γιατί δεν υπάρχει.

Το σωστό ερώτημα λοιπόν είναι γιατί κοστίζει τόσο πολύ το Bitcoin. Ειδικά μάλιστα όταν δεν έχει καμία εγγενή αξία ή χρήση όπως εξηγώ. Η απάντηση είναι απλή:
Για τον ίδιο ακριβώς λόγο που κόστιζαν τόσο πολύ οι μετοχές της Εταιρείας Νοτίων Θαλασσών (South Sea Company) στις αρχές του Αυγούστου του 1720. Και για τους ίδιους λόγους που η τιμή της μετοχής του Pets.com τον Φεβρουάριο του 2000 ήταν 11 δολάρια.

Επειδή επρόκειτο για φούσκες. Ναι, το Bitcoin δεν είναι τίποτε περισσότερο από μια φούσκα. Και ο λόγος που δεν έχει σκάσει ακόμη είναι ότι υπάρχουν πολλοί εγκλωβισμένοι. Άνθρωποι που αγόρασαν ακριβά και δεν μπορούν να ρευστοποιήσουν χωρίς να χάσουν πάρα πολλά χρήματα.

Αν έχετε την παραμικρή αμφιβολία για το ότι το Bitcoin είναι η απόλυτη φούσκα, αναρωτηθείτε το εξής: γιατί η τιμή του είναι τόσο ασταθής και ευμετάβλητη; Η προφανέστατη απάντηση είναι ακριβώς επειδή η τιμή αυτή δεν αντιπροσωπεύει και δεν συνδέεται με καμία αντικειμενική αξία. Είναι αποκλειστικά προϊόν σπέκουλας.

Οι μόνοι που αγοράζουν Bitcoin είναι εκείνοι που πιστεύουν ότι θα αυξηθεί η τιμή του. Κανένας άλλος.

Στο ερώτημα λοιπόν για το πότε θα σκάσει η φούσκα του Bitcoin είναι, κατά τη γνώμη μου, σε ορίζοντα πενταετίας.

Οι λόγοι που διατυπώνω αυτή την εκτίμηση είναι οι εξής:

1. Σε πέντε χρόνια από τώρα θα έχει χαθεί πλήρως το, ήδη φθίνον, novelty effect των κρυπτονομισμάτων. Θα έχουν πάψει δηλαδή να είναι το shiny new thing των σπεκουλαδόρων (NFT’s anyone; ). Οπότε, αναγκαστικά, θα πάψουν να εισρέουν κεφάλαια στον χώρο αυτό.

2. Σε πέντε χρόνια από τώρα πολλοί εγκλωβισμένοι θα έχουν αναγκαστεί να πουλήσουν έστω και με σημαντική χασούρα. Συνεπώς η τιμή του Bitcoin θα πέσει.

3. Σύμφωνα με τις σημερινές προβλέψεις, μέχρι το 2030 οι κβαντικοί υπολογιστές θα είναι σε θέση να “σπάσουν” την κρυπτογράφηση στην οποία στηρίζεται το Bitcoin. Όσο πλησιάζουμε αυτή την ημερομηνία, τόσο θα μειώνεται η εμπιστοσύνη που έχει κανείς στο συγκεκριμένο νόμισμα. Με άλλα λόγια θα γίνεται όλο και λιγότερο δελεαστική επιλογή. Μέχρι το 2027 λοιπόν ο περισσότερος κόσμος θα έχει φροντίσει να ξεφορτωθεί όσα Bitcoin έχει.

Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να απαντήσω και στις, αναμενόμενες, ενστάσεις των υποστηρικτών του Bitcoin. Ή, πιο σωστά, σε εκείνους που έχουν επενδύσει τα χρήματα τους και πιστεύουν ότι η τιμή του θα ανεβαίνει ες αεί.

1η ένσταση:
Μα καλά δεν γνωρίζεις τις απίστευτες δυνατότητες που δίνει η τεχνολογία του Blockchain; Δεν γνωρίζεις ότι φέρνει κυριολεκτική επανάσταση σε τομείς όπως οι εκλογικές διαδικασίες, οι αγοραπωλησίες ακινήτων, το Internet of Things και πολλά άλλα;

Όσοι το υποστηρίζουν αυτό αθέλητα (ή μήπως ηθελημένα; ) ταυτίζουν το Bitcoin με την τεχνολογία του Blockchain. Όμως το Bitcoin είναι μόνο μια εφαρμογή της τεχνολογίας του Blockchain. Δεν ταυτίζεται με αυτό. Όπως το Pets.com δεν ταυτιζόταν με το internet.

Ναι, είναι γεγονός ότι το internet ήταν και είναι ένα πεδίο με απίστευτες επενδυτικές προοπτικές. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι κάθε επενδυτικό εγχείρημα θα ευοδωθεί. Το ίδιο ισχύει και για το Blockchain. Ό,τι ήταν το Pets.com για το internet είναι το Bitcoin για το Blockchain.

2η ένσταση:
Δεν αντιλαμβάνεσαι πόσο σημαντική είναι η αποδέσμευση από τα εθνικά νομίσματα και τους περιορισμούς τους; Από τον έλεγχο στις συναλλαγές που επιβάλλουν; Το Bitcoin είναι ένα νόμισμα που δεν ελέγχεται από κανέναν.

Το ότι το Bitcoin δεν ελέγχεται από κανέναν, δεν σημαίνει ότι αποτελεί και καλή επένδυση. Και ναι, είναι αλήθεια ότι το επιχείρημα της χρηματοοικονομικής αποδέσμευσης από τον κρατικό έλεγχο ηχεί ευχάριστα στ’ αφτιά κάποιων anarcho-capitalists. Δεν προκύπτει από πουθενά όμως ότι αυτή η πλήρης αποδέσμευση, ακόμη και αν είναι επιθυμητή, θα προκύψει από το Bitcoin.

Αναφέραμε ήδη ότι οι συναλλαγές με Bitcoin δεν είναι στιγμιαίες και ότι κοστίζουν αρκετά. Άρα το Bitcoin δεν εξυπηρετεί για τις καθημερινές συναλλαγές.

3η ένσταση:
Ακόμη και αν το Bitcoin δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για καθημερινές συναλλαγές, αποτελεί ένα εξαιρετικό αποθεματικό. Όπως ο χρυσός για παράδειγμα.

Όσοι το πιστεύετε αυτό, εξηγήστε μου κάτι σας παρακαλώ: Αφού αποτελεί τόσο καλό αποθεματικό, γιατί σχεδόν όλοι όσοι βάζουν τα λεφτά τους σε αυτό είναι σπεκουλαδόροι; Και ποιος άνθρωπος με σώας τα φρένας θεωρεί ότι ένα asset με τόσο ασταθή και ευμετάβλητη τιμή είναι καλο αποθεματικό; Ποιος θα “φυλάξει” τα χρήματα του σε κάτι που τη μια μέρα τιμάται στις 68.000 δολάρια και σε περίπου τρεις μήνες έχει πέσει στις 35.000;

Θα βάλει κανένας λογικός άνθρωπος τις οικονομίες του σε κάτι που μπορεί να χάσει το 50% της αξίας του τόσο γρήγορα; Κανένας απολύτως.

Άρα το Bitcoin, με τα σημερινά δεδομένα, δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως αποθεματικό.

4η ένσταση:
Αναφέρεις ότι αυτό που δίνει ισχύ σε ένα εθνικό νόμισμα είναι το γεγονός ότι το κράτος που το εκδίδει δέχεται πληρωμές σε αυτό. Ε λοιπόν, τόσο το Ελ Σαλβαδόρ όσο και το καντόνι Τζουγκ της Ελβετίας αποδέχονται το Bitcoin ως επίσημο νόμισμα. Τι έχεις να πεις γι’ αυτό.

Καταρχάς να υπενθυμίσω ότι το ότι βρίσκεται ένα κράτος πίσω από ένα νόμισμα, δεν δίνει αυτόματα και ισχύ στο νόμισμα αυτό. Η ύπαρξη κράτους αποτελεί αναγκαία αλλά όχι ικανή συνθήκη.

Αναφέραμε μάλιστα ως παράδειγμα τις διαφορές ανάμεσα στο φράγκο Ελβετίας και το φράγκο Δυτικής Αφρικής.

Από εκεί και πέρα είναι αλήθεια ότι το Ελ Σαλβαδόρ ξεκίνησε να δέχεται πληρωμές πλέον και σε Bitcoin (εκτός από το δολάριο ΗΠΑ). Για να μην χαρακτηρίσουμε το εγχείρημα ως πανωλεθρία, ας πούμε απλώς στο “δεν πήγε και τόσο καλά” για την οικονομία της χώρας. Σε ό,τι αφορά το καντόνι του Ζουγκ, μιλάμε για ένα από τα μικρότερα της Ελβετίας με ΑΕΠ λίγο μεγαλύτερο από εκείνο της Μάλτας. Δεν το λες και οικονομικό κολοσσό…

5η ένσταση:
Το Bitcoin είναι ένα μόνο από τα διαθέσιμα κρυπτονομίσματα. Ακόμη και αν όσα λες για το Bitcoin ισχύουν, δεν σημαίνει ότι ισχύουν και για όλα τα υπόλοιπα.

Το ότι το άρθρο αναφέρεται στη φούσκα του Bitcoin και όχι των κρυπτονομισμάτων γενικά, δεν είναι τυχαίο. Σε αντίθεση με το Bitcoin κάποια από τα άλλα κρυπτονομίσματα δεν έχουν τόσα μειονεκτήματα. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν έχουν κανένα. Λίγο έως πολύ, σχεδόν όλα τα κρυπτονομίσματα έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό: δεν λύνουν κανένα πρόβλημα. Δεν υπάρχει κάποια ανάγκη που να καλύπτουν με καλύτερο τρόπο απ’ ό,τι τα χρηματοοικονομικά εργαλεία που έχουμε σήμερα. Συνεπώς δεν είναι τίποτε περισσότερο από novelties: καθρεφτάκια των οποίων η λάμψη θάμπωσε τους ιθαγενείς.

Στον πιο πάνω κανόνα της παντελούς αχρηστίας όμως, υπάρχουν και εξαιρέσεις. Κρυπτονομίσματα τα οποία όντως λύνουν κάποιο υπαρκτό πρόβλημα με τρόπο που δύσκολα μπορεί να λυθεί αλλιώς.

Πρόκειται για τα ανώνυμα κρυπτονομίσματα: Monero, Dash, Zcash κλπ. Όπως αντιλαμβάνεται κανείς, το πρόβλημα που λύνουν είναι η ανωνυμία που δίνουν σε όσους κάνουν παράνομες συναλλαγές. Με άλλα λόγια έχουν λόγο ύπαρξης. Έχει κάποιος λόγο να τα χρησιμοποιήσει.

Βέβαια το ότι παρουσιάζονται ως ανώνυμα δεν σημαίνει ότι και όντως είναι. Ή ότι θα είναι για πάντα. Μην ξεχνάμε εξάλλου ότι και το Bitcoin ως ανώνυμο μέσο συναλλαγής παρουσιαζόταν. Δεν μας εγγυάται δηλαδή κανείς ότι οι αυριανές τεχνολογίες δεν θα σπασουν την ανωνυμία όλων αυτών των κρυπτονομισμάτων.

Ούτε ότι δεν θα φέρουν στο φως τις ταυτότητες όσων τα χρησιμοποίησαν. Παρόλα αυτά είναι βέβαιο ότι κάποιοι άνθρωποι τα χρειάζονται. Και με αυτό ως δεδομένο θα συνεχίσουν να υπάρχουν ακόμη και όταν σκάσει η φούσκα των κρυπτονομισμάτων.

@detroit_dad♬ original sound – detroit_dad