Σε πρόσφατη έρευνα δημοσκόπηση από τον οργανισμό Διεθνή Διαφάνεια, το 62% των πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) πιστεύουν ότι, η πολιτική διαφθορά είναι μεγάλο πρόβλημα στη χώρα τους. Αν το ποσοστό προξενεί έκπληξη είναι ίσως γιατί δεν είναι υψηλότερο.

Αυτό οφείλεται γιατί σε μερικές χώρες της ΕΕ, όπως Δανία, Σουηδία,  και Φινλανδία, μόνο το 20% των πολιτών πιστεύουν ότι η διαφθορά στην κυβέρνηση είναι ένα μεγάλο πρόβλημα. Αν εξαιρέσουμε αυτές τις χώρες, τότε το ποσοστό σε πολλές χώρες όπως στη Βουλγαρία, την Ιταλία, την Πορτογαλία και την Ισπανία ξεπερνά το 85%. Στην Ελλάδα, το ποσοστό είναι 72% που είναι επίσης σημαντικό αν και έπρεπε να είναι υψηλότερο καθώς η Ελλάδα είναι για χρόνια ανάμεσα στις πρώτες χώρες σε διαφθορά στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Πίνακας 1).

Αυτό που βλέπομε πλέον είναι ότι η διαφθορά που επικρατεί στις αναπτυγμένες δημοκρατικές ευρωπαϊκές χώρες δεν διαφέρει κατά πολύ  από αυτή που συχνά συναντάμε σε χώρες της Αφρικής και Λατινικής Αμερικής.  Μόνο κατά την διάρκεια της πανδημίας, είχαμε τουλάχιστον 112 περιπτώσεις διαφθοράς, όπου πολιτικοί στην Γερμανία, Αγγλία και άλλες χώρες, ενεπλάκησαν σε σκάνδαλα δωροδοκίας από εταιρείες που σχετίζονται με την προμήθεια μασκών, τεστ Covid, κλπ., ενώ η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση ακόμη προσπαθεί να εντοπίσει, που πήγαν πάνω από 500 εκατομμύρια ευρώ από τον προϋπολογισμό της.

Στην κορυφή της λίστας των πιο διεφθαρμένων βρίσκονται βουλευτές και πρωθυπουργοί, που ειρωνικά είναι επίσης οι θεσμοφύλακες για την διατήρηση της διαφάνειας και την πάταξη της διαφθοράς. Δικαιολογημένα οι πολίτες έχουν ελάχιστη εμπιστοσύνη στις κυβερνήσεις  και τα πολιτικά κόμματα που όχι μόνο δεν τιμωρούν τους υπαίτιους αλλά συχνά καταφεύγουν σε εκφοβισμούς και απειλές εναντίον πολιτών που αποκαλύπτουν διαφθορές ή προβαίνουν σε καταγγελίες. Είναι και ο κύριος λόγος που πολλοί πολίτες διστάζουν να καταγγέλλουν περιπτώσεις διαφθοράς καθώς φοβούνται αντίποινα από την κυβέρνηση η τους πολιτικούς.

Όλα αυτά συμβαίνουν παρά το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση το 2019, ενέκρινε οδηγία για την προστασία των πολιτών πληροφοριοδοτών, και  έδωσε  στα 27 κράτη μέλη της ΕΕ προθεσμία μέχρι στις 17η Δεκεμβρίου 2021 να την ενσωματώσουν στο εθνικό τους δίκαιο. Προφανώς τα δύο χρόνια προθεσμίας δεν ήταν αρκετά για την ελληνική κυβέρνηση να μεταφέρει τις οδηγίες στο εθνικό δίκαιο, καθώς συνεχίζει να αδιαφορεί με την συγκάλυψη των άλλων κομμάτων, παρά τις προειδοποιήσεις και απειλές της επιτροπής της ΕΕ ότι θα λάβει μέτρα εναντίον της Ελλάδας, για να διασφαλίσει την αποτελεσματική επιβολή της οδηγίας.

Είναι άγνωστο τι είδους μέτρα τιμωρίας προτίθεται να λάβει η ΕΕ, που έχει εντείνει τις προσπάθειες για την καταπολέμηση της διαφθοράς μέσω των διαφόρων μηχανισμών που διαθέτει όπως την Eurojust, την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) και πιο πρόσφατα την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO) που είναι αρμόδιο για την δίωξη και την εκδίκαση εγκλημάτων κατά των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων απάτη,  διαφθορά,  ξέπλυμα βρώμικου χρήματος κλπ. Τον περασμένο Μάιο,  η Εurojust δημοσίευσε την πρώτη έκθεση όπου καταγράφει περισσότερες από 500 υποθέσεις διαφθοράς τα τελευταία έξι χρόνια.  Η Ελλάδα είναι στην κορυφή της λίστας των χωρών μελών της ΕΕ με 112 υποθέσεις διαφθοράς και ακολουθούν η Γερμανία, η Ρουμανία, η Ιταλία και η Ισπανία (Πίνακας 2).

Μολονότι η αύξηση των καταγραφών αντανακλά την προτεραιότητα της ΕΕ για πάταξη της διαφθοράς, υπάρχουν ερωτηματικά για το πόσο σοβαρές είναι οι προθέσεις της. Ειδικά μετά την πρόσφατη απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης να ακυρώσει τις νομικές υποχρεώσεις των εταιρειών, να αποκαλύπτουν δημόσια την ταυτότητα των πραγματικών ιδιοκτητών τους, ανατρέποντας έτσι τους κανονισμούς κατά της μυστικότητας που θεσπίστηκαν προηγουμένως από χώρες της ΕΕ, σαν αποτέλεσμα των οικονομικών ατασθαλιών  που αποκαλύφθηκαν από τα Panama Papers, τα Pandora Papers και άλλες πηγές. Η νέα απόφαση του δικαστηρίου προστατεύει πλέον πολιτικούς που εμπλέκονται σε δωροδοκίες,  πλούσιους ιδιώτες, και όσοι συμμετέχουν στο ξέπλυμα βρώμικου χρήματος,  που μπορούν τώρα να κρύβονται πίσω από εταιρείες για να καλύψουν παράνομες δραστηριότητες.

Ίσως δεν αποτελεί έκπληξη που η πλειοψηφία των πολιτών στην Ευρώπη θέλουν οι ίδιοι να βοηθήσουν στην κάθαρση της διαφθοράς. Όμως είναι δύσκολο, όσο χώρες όπως η Ελλάδα, τους φιμώνουν τα στόματα και δεν τους παρέχουν νομική προστασία ή όταν η ίδια η ΕΕ προστατεύει πολιτικούς που εμπλέκονται σε σκάνδαλα και κρύβονται πίσω από εταιρείες. Μπορεί η ΕΕ να καυχιέται για επιτεύγματα ενάντια στην διαφθορά, αλλά το ερώτημα είναι, γιατί τότε ο αριθμός διαφθορών συνεχώς αυξάνεται, και σήμερα έχουν καταγραφεί πάνω από από 500 περιπτώσεις διαφθορών σε σύγκριση με 78 που καταγράφησαν το 2016.

Το όλο σύστημα βρωμάει γιατί απλά είναι σάπιο, και χρειάζεται άμεσο καθάρισμα.

Facebook Comments