Λιβυκή πρόκληση με φόντο το τουρκολιβυκό μνημόνιο – Σε επιφυλακή η Αθήνα

Καθώς η ελληνική κυβέρνηση είχε στραμμένη την προσοχή της στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ στη Χάγη, η διοίκηση της Τρίπολης στη Λιβύη προχώρησε σε μια κίνηση με ξεκάθαρο γεωπολιτικό αποτύπωμα.

Η ανακοίνωση συμφωνίας για την αξιοποίηση τεσσάρων θαλάσσιων οικοπέδων εντός της λεγόμενης «λιβυκής ΑΟΖ», στη βάση του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου, και μάλιστα σε συνεργασία με την τουρκική κρατική εταιρεία πετρελαίου (ΤΡΑΟ), πυροδότησε έντονη ανησυχία στην Αθήνα, καθώς εγείρονται ερωτήματα για πιθανή παραβίαση ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων.

Η ελληνική πλευρά έσπευσε να αναλύσει τους χάρτες που παρουσιάστηκαν στη σχετική τελετή υπογραφής, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν υπάρχει παραβίαση ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων. Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις, φαίνεται πως ακολουθείται η αρχή της μέσης γραμμής, χωρίς άμεση προσβολή των ελληνικών θέσεων. Ανώτερες διπλωματικές πηγές, ωστόσο, επισημαίνουν ότι ενδεχομένως να δημιουργούνται νέα δεδομένα για την Αίγυπτο, η οποία επίσης διατηρεί ισχυρά συμφέροντα στην περιοχή.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, αναχωρώντας για τις Βρυξέλλες ενόψει της Συνόδου Κορυφής της Ε.Ε., αναμένεται να ζητήσει την επανεπιβεβαίωση των ευρωπαϊκών θέσεων του 2019, δηλαδή ότι το τουρκολιβυκό μνημόνιο είναι άκυρο και χωρίς νομικές συνέπειες. Όπως δήλωσε στη Χάγη, «είναι σημαντικό να σταλεί σαφές μήνυμα προς τη Λιβύη» σε αυτή τη χρονική συγκυρία.

Παράλληλα, ο πρωθυπουργός θα αναδείξει το μεταναστευτικό ζήτημα, καθώς οι ροές από τη Λιβύη αυξάνονται. Ήδη έχουν αποφασιστεί μέτρα αποτροπής, όπως η αποστολή δύο φρεγατών στην περιοχή. Ο Γιώργος Γεραπετρίτης ετοιμάζει επίσκεψη στην Τρίπολη, αν και το κλίμα επιδεινώνεται λόγω της τουρκικής εμπλοκής.

Οι εξελίξεις στη Λιβύη δυσχεραίνουν και το διάλογο με την Τουρκία, με το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας να μετατίθεται για το φθινόπωρο. Παρά τη σύντομη συνομιλία Μητσοτάκη – Ερντογάν στο περιθώριο της Συνόδου, δεν υπάρχουν ουσιαστικές ενδείξεις για προώθηση της ελληνοτουρκικής ατζέντας. Οι δύο ηγέτες διατηρούν επαφή, χωρίς ωστόσο να υπάρχουν ψευδαισθήσεις για τη σταθερότητα του γεωπολιτικού πλαισίου.

Η επόμενη Σύνοδος του ΝΑΤΟ το 2026 θα πραγματοποιηθεί στην Τουρκία, με την Άγκυρα να επιδιώκει ενεργή ένταξη στον δυτικό εξοπλιστικό σχεδιασμό και να αξιοποιεί κάθε διπλωματικό εργαλείο, ακόμα και μέσω Λιβύης, για αναβάθμιση του ρόλου της στην περιοχή.

Γιώργος Ευγενίδης