Η ταχύτατη ενσωμάτωση της τεχνητής νοημοσύνης (AI) στις επιχειρήσεις και η σταδιακή αντικατάσταση ανθρώπινου δυναμικού από αυτοματοποιημένα συστήματα, φέρνουν στο προσκήνιο νέα νομικά ερωτήματα και προβληματισμούς γύρω από τις απολύσεις εργαζομένων.

Πρόκειται για μια μεταβατική περίοδο, όπου η επιχειρηματική ευελιξία συγκρούεται με θεμελιώδη δικαιώματα των εργαζομένων, ειδικά όταν η απόλυση δεν βασίζεται σε ατομική αξιολόγηση, αλλά σε στρατηγικές αποφάσεις αυτοματοποίησης.

Απολύσεις λόγω AI: Τι ισχύει νομικά;

Σύμφωνα με το ελληνικό εργατικό δίκαιο, κάθε καταγγελία σύμβασης αορίστου χρόνου από τον εργοδότη πρέπει να είναι έγγραφη, αιτιολογημένη (σε περιπτώσεις ειδικής προστασίας), και να συνοδεύεται από την καταβολή νόμιμης αποζημίωσης.

Όταν η τεχνητή νοημοσύνη αντικαθιστά ολόκληρα επαγγελματικά πεδία (π.χ. call centers, λογιστήρια, νομικά τμήματα), προκύπτει το ερώτημα:
Αποτελεί η αυτοματοποίηση “επαρκή λόγο απόλυσης”;

Η απάντηση – προς το παρόν – δεν είναι σαφής, καθώς η νομολογία είναι περιορισμένη και η νομοθεσία δεν έχει προσαρμοστεί πλήρως στις νέες πραγματικότητες.

Υπάρχουν όρια; Ναι, και είναι κρίσιμα

Αν η απόλυση συνδέεται μόνο με την τεχνολογική μετάβαση και δεν συνοδεύεται από πραγματικό επιχειρηματικό σχεδιασμό, μπορεί να χαρακτηριστεί καταχρηστική.

Επιπλέον, εργαζόμενοι που προστατεύονται από ειδικά καθεστώτα (όπως γονική άδεια, σωματική αναπηρία, συνδικαλιστική δράση) δεν μπορούν να απολυθούν χωρίς ιδιαίτερη αιτιολόγηση.

Η Επιθεώρηση Εργασίας και τα δικαστήρια έχουν ήδη αρχίσει να εξετάζουν περιπτώσεις σιωπηρής απαξίωσης εργαζομένων μέσω της σταδιακής μεταφοράς αρμοδιοτήτων σε συστήματα AI και ρομποτικής διαδικασίας.

Τι πρέπει να προσέχουν οι εργοδότες και οι εργαζόμενοι;

Οι εργοδότες οφείλουν να:

  • Ενημερώνουν εγκαίρως το προσωπικό για την ενσωμάτωση νέων τεχνολογιών.
  • Τεκμηριώνουν οποιαδήποτε μείωση προσωπικού με οικονομικά και οργανωτικά δεδομένα.
  • Εξετάζουν τη δυνατότητα επανακατάρτισης εργαζομένων αντί για απόλυση.

Οι εργαζόμενοι, από την άλλη, πρέπει να:

  • Ζητούν αιτιολόγηση της απόλυσής τους.
  • Συμβουλεύονται δικηγόρο για πιθανή καταγγελία καταχρηστικότητας.
  • Διεκδικούν την ένταξή τους σε προγράμματα επανακατάρτισης ή μετάταξης.

Η Τεχνητή Νοημοσύνη αλλάζει το τοπίο της αγοράς, όμως δεν καταργεί τα δικαιώματα. Αντιθέτως, δημιουργεί την ανάγκη για νέες νομικές ερμηνείες και εγρήγορση.

Η προστασία του εργαζομένου παραμένει πυλώνας του εργατικού δικαίου, ακόμη και στην εποχή των αλγορίθμων.

Facebook Comments