Το δημογραφικό πρόβλημα της Ελλάδας αποτελεί ένα από τα πιο σοβαρά ζητήματα που θα καθορίσουν το μέλλον της χώρας. Η συζήτηση συχνά επικεντρώνεται σε οικονομικά μέτρα και παροχές, σαν να αρκούν αυτά για να δοθεί λύση. Τι θα γινόταν όμως αν η ελληνική πολιτεία αποφάσιζε να προχωρήσει σε ένα μεγάλο κοινωνικό πείραμα;

Ας υποθέσουμε ότι το κράτος ανακοινώνει πως θα καταβάλει 1.000 ευρώ κάθε μήνα για κάθε παιδί που γεννιέται, μέχρι την ενηλικίωσή του. Η πολιτεία θα αναλάμβανε πλήρως τα έξοδα γέννησης και ανατροφής όλων ανεξαιρέτως των παιδιών. Θα λυνόταν έτσι το δημογραφικό πρόβλημα; Δυστυχώς, όχι.

Η εμπειρία δείχνει ότι τα οικονομικά κίνητρα, όσο γενναιόδωρα κι αν είναι, δεν αρκούν από μόνα τους. Το πείραμα θα μπορούσε να περιοριστεί: να επιλεγούν 200 ζευγάρια νέων Ελλήνων και να τους δοθεί η υπόσχεση ότι το κράτος θα καλύψει όλα τα έξοδα των παιδιών τους μέχρι τα 20 χρόνια. Θα οδηγούσε αυτό σε περισσότερες γεννήσεις; Οι πιθανότητες δείχνουν πως ελάχιστα ή και κανένα ζευγάρι δεν θα αποφάσιζε να αλλάξει ριζικά τον οικογενειακό του προγραμματισμό.

Το πρόβλημα είναι βαθύτερο. Οι νέοι σήμερα σκέφτονται διαφορετικά. Οι τριαντάρηδες και οι τριαντάρες έχουν θέσει άλλες προτεραιότητες: σπουδές, καριέρα, προσωπική ελευθερία. Η τεκνοποίηση εμφανίζεται όλο και πιο συχνά ως επιλογή αναβλητέα ή ακόμα και αχρείαστη. Δεν είναι μόνο τα χρήματα· είναι η ίδια η κοινωνική και επαγγελματική κουλτούρα που έχει διαμορφωθεί.

Και ενώ η Ελλάδα στο παρελθόν βίωσε σκλαβιές, πολέμους, καταστροφές, εμφυλίους, φτώχειες και μεταναστεύσεις, κατάφερε να διατηρήσει τη γλώσσα, τη θρησκεία και την ταυτότητά της, σήμερα, σε συνθήκες ειρήνης και σχετικής ευημερίας, μοιάζει να έχει επιλέξει μια αργή δημογραφική εξαφάνιση.

Η κατάσταση αποτυπώνει μια συλλογική απόφαση παραίτησης: τα νέα ζευγάρια αρκούνται στο να κάνουν ένα παιδί –συχνά κοντά στα 40– ή να μη γίνουν γονείς καθόλου. Το φαινόμενο δεν αντιστρέφεται με δύο επιδόματα από το βήμα της ΔΕΘ, ούτε με βραχυπρόθεσμες εξαγγελίες.

Το δημογραφικό είναι πρωτίστως ζήτημα αξιών, κοινωνικών προτύπων και πολιτισμικής κατεύθυνσης. Χρειάζονται πολιτικές που θα αγγίξουν τις πραγματικές αιτίες: τη στήριξη της οικογένειας, την ισορροπία καριέρας–προσωπικής ζωής, την αλλαγή στην κοινωνική νοοτροπία. Διαφορετικά, η χώρα θα συνεχίσει να πορεύεται σε μια πορεία με προδιαγεγραμμένο τέλος.

Facebook Comments