Οι νέοι δασμοί που επιβάλλει η Ουάσινγκτον σε μια σειρά ευρωπαϊκών εξαγώγιμων προϊόντων δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα προκλήσεων για την οικονομία της Ευρώπης, η οποία ήδη δοκιμάζεται από το υψηλό κόστος χρηματοδότησης, την ενεργειακή αβεβαιότητα και τις πιέσεις στο διεθνές εμπόριο.

Η απόφαση της αμερικανικής κυβέρνησης να εντείνει τον προστατευτισμό της στο όνομα της προστασίας των εγχώριων παραγωγών, μεταφράζεται σε άμεση απειλή για χώρες με υψηλή εξωστρέφεια και ιδιαίτερη εξάρτηση από τις εξαγωγές.

Ο «πόλεμος δασμών» και η Ευρώπη

Σύμφωνα με αναλυτές, η νέα αμερικανική εμπορική πολιτική αφορά κυρίως βιομηχανικά προϊόντα, γεωργικά αγαθά και πρώτες ύλες που εξάγονται μαζικά από την ΕΕ στις ΗΠΑ. Οι δασμοί αυτοί αναμένεται να επιβαρύνουν σημαντικά την ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών εταιρειών, την ώρα που οι επιχειρήσεις τους βρίσκονται σε φάση αναδιάρθρωσης λόγω πράσινης μετάβασης και τεχνολογικού μετασχηματισμού.

Για χώρες όπως η Γερμανία, η Ολλανδία, η Ιταλία και η Γαλλία, όπου το εξαγωγικό μοντέλο αποτελεί πυλώνα της ανάπτυξης, το νέο πλαίσιο συνεπάγεται άμεση πίεση στα εμπορικά ισοζύγια. Αντίστοιχα, μικρότερες οικονομίες όπως η Ελλάδα, που στηρίζονται σε μεγάλο βαθμό στη βιομηχανία τροφίμων, στα αγροτικά προϊόντα και στη ναυτιλία, αναμένεται να βρεθούν μπροστά σε νέες προκλήσεις διείσδυσης στην αμερικανική αγορά.

Οι ευρύτερες συνέπειες

Οι δασμοί δεν πλήττουν μόνο τις ευρωπαϊκές εταιρείες αλλά και τις διεθνείς αλυσίδες αξίας, καθώς πολλές επιχειρήσεις εξαρτώνται από τη διακίνηση πρώτων υλών και εξαρτημάτων σε παγκόσμια κλίμακα. Αυτό σημαίνει ότι το κόστος θα μετακυλιστεί τελικά στους καταναλωτές και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού.

Παράλληλα, η αβεβαιότητα για τις επενδύσεις βαθαίνει, αφού οι επιχειρήσεις αποθαρρύνονται να προχωρήσουν σε νέα projects σε περιβάλλον όπου οι κανόνες εμπορίου αλλάζουν συνεχώς. Οι αγορές κεφαλαίου ήδη δείχνουν σημάδια νευρικότητας, καθώς οι επενδυτές αναζητούν ασφαλή καταφύγια και οι προβλέψεις για την ανάπτυξη στην ευρωζώνη αναθεωρούνται προς τα κάτω.

Η απάντηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν θα αφήσει την κατάσταση αναπάντητη. Στο τραπέζι βρίσκονται αντίμετρα, τα οποία μπορεί να περιλαμβάνουν στοχευμένους δασμούς σε αμερικανικά προϊόντα, αλλά και την προσφυγή στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου. Ωστόσο, η επιλογή της κλιμάκωσης δεν είναι χωρίς κόστος, αφού μια εμπορική αντιπαράθεση μπορεί να οδηγήσει σε ντόμινο επιπτώσεων στις αγορές και περαιτέρω αποδυνάμωση της εμπιστοσύνης.

Αντίστοιχα, στις Βρυξέλλες εξετάζεται το ενδεχόμενο ενίσχυσης των ευρωπαϊκών βιομηχανιών μέσω στοχευμένων επιδοτήσεων και φορολογικών κινήτρων, ώστε να αντισταθμιστούν οι απώλειες. Αυτό όμως ανοίγει μια άλλη συζήτηση για το κατά πόσο η ΕΕ θα ακολουθήσει το παράδειγμα των ΗΠΑ στον προστατευτισμό, θέτοντας σε δεύτερη μοίρα το πολυμερές εμπορικό σύστημα.

Οι γεωπολιτικές προεκτάσεις

Το ζήτημα των δασμών δεν είναι μόνο οικονομικό. Εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο γεωπολιτικής αντιπαράθεσης και ανταγωνισμού για την τεχνολογική και βιομηχανική υπεροχή. Η Ουάσινγκτον, σε μια περίοδο όπου εντείνεται η αντιπαράθεση με την Κίνα, φαίνεται να υιοθετεί τη λογική «πρώτα η Αμερική», ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ρήξη με τους ευρωπαίους συμμάχους.

Για την Ευρώπη, η κατάσταση λειτουργεί ως καμπανάκι κινδύνου για την ανάγκη διαφοροποίησης των αγορών της και ενίσχυσης της εσωτερικής ζήτησης. Παράλληλα, αναδεικνύεται η σημασία των στρατηγικών συμμαχιών με άλλες δυνάμεις, όπως η Ινδία και οι χώρες της ΝΑ Ασίας.

Συμπέρασμα

Οι εντεινόμενοι δασμοί των ΗΠΑ δημιουργούν ένα σκηνικό οικονομικής και πολιτικής αβεβαιότητας που απειλεί την Ευρώπη με νέο κύκλο αναταράξεων. Οι επιλογές της ΕΕ θα κρίνουν εάν η ήπειρος θα μπορέσει να σταθεί ενωμένη και ανταγωνιστική ή εάν θα εγκλωβιστεί σε έναν φαύλο κύκλο εμπορικών αντιπαραθέσεων. Σε κάθε περίπτωση, το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: η εποχή της ανεμπόδιστης παγκοσμιοποίησης δίνει τη θέση της σε μια νέα φάση σκληρού οικονομικού ανταγωνισμού.

Facebook Comments