Μια ιστορική συμφωνία ανάμεσα στο Ισραήλ και τη Χαμάς επαναφέρει στο προσκήνιο τις ελπίδες για μια εύθραυστη ειρήνη στη Μέση Ανατολή, αλλά ταυτόχρονα ανοίγει νέο κύκλο συζητήσεων για τη γεωπολιτική επιρροή του Ντόναλντ Τραμπ και τη στάση του Μπενιαμίν Νετανιάχου.

Η συμφωνία, που περιλαμβάνει ανταλλαγή ομήρων και κρατουμένων, καθώς και μερική αποχώρηση ισραηλινών δυνάμεων από τη Γάζα, αποτελεί την πρώτη ουσιαστική αποκλιμάκωση της βίας μετά από σχεδόν δύο χρόνια πολέμου.

Το πλαίσιο της συμφωνίας

Η νέα συμφωνία Ισραήλ – Χαμάς προβλέπει την απελευθέρωση όλων των ζώντων Ισραηλινών ομήρων, σε αντάλλαγμα με την αποφυλάκιση περίπου 2.000 Παλαιστινίων κρατουμένων, ανάμεσά τους και 250 καταδικασμένοι σε ισόβια. Επίσης, προβλέπεται η μερική αποχώρηση των ισραηλινών στρατευμάτων από πυκνοκατοικημένες περιοχές της Γάζας και η δημιουργία ανθρωπιστικών διαδρόμων για την παροχή βοήθειας στους αμάχους.

Το σχέδιο, γνωστό ως “Trump Peace Initiative for Gaza”, έχει τη σφραγίδα του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος, παρά το ότι δεν κατέχει επίσημο αξίωμα, παίζει ρόλο πρωταγωνιστή στη διαμεσολάβηση. Ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ εκμεταλλεύτηκε τις σχέσεις του με το Ισραήλ και τον Μπενιαμίν Νετανιάχου, πείθοντάς τον να αποδεχθεί ένα σχέδιο που πριν από λίγους μήνες θεωρούσε αδιανόητο.

Η συμφωνία χαρακτηρίζεται από πολλούς ως το «Πρώτο Βήμα της Νέας Εποχής στη Γάζα», αν και οι ειδικοί προειδοποιούν πως πρόκειται για εύθραυστη ισορροπία που μπορεί εύκολα να ανατραπεί.

Ο ρόλος του Ντόναλντ Τραμπ

Ο Ντόναλντ Τραμπ επανέρχεται δυναμικά στη διεθνή σκηνή ως “ο διαπραγματευτής της ειρήνης”, προβάλλοντας τη συμφωνία ως δική του προσωπική επιτυχία. Η παρέμβασή του εντάσσεται στη στρατηγική του να επανεμφανιστεί ως ισχυρός παγκόσμιος ηγέτης, σε μια περίοδο που η Μέση Ανατολή έχει βυθιστεί σε αβεβαιότητα και αποσταθεροποίηση.

Σύμφωνα με διεθνή μέσα, ο Τραμπ φέρεται να πείστηκε ότι ο Νετανιάχου δεν μπορούσε μόνος του να επιβάλει τη λύση και ανέλαβε προσωπικά να «γεφυρώσει» τη διαφορά με τη Χαμάς, χρησιμοποιώντας τις ανεπίσημες διαύλους επικοινωνίας που διατηρεί με ηγεσίες του Κόλπου.

Με αυτόν τον τρόπο, ο Τραμπ επαναφέρει τις Ηνωμένες Πολιτείες στο προσκήνιο της μεσανατολικής διπλωματίας, αποκαθιστώντας την εικόνα του «διαμεσολαβητή» που είχε προωθήσει και κατά τη διάρκεια της θητείας του με τις Συμφωνίες του Αβραάμ (Abraham Accords).

Για πολλούς αναλυτές, η εμπλοκή του Τραμπ λειτουργεί και ως πολιτικό μήνυμα ενόψει των αμερικανικών εκλογών, υπενθυμίζοντας στο εκλογικό σώμα ότι παραμένει ο μόνος που «έφερε ειρήνη» σε μια από τις πιο εκρηκτικές περιοχές του πλανήτη.

Η θέση του Μπενιαμίν Νετανιάχου

Για τον Μπενιαμίν Νετανιάχου, η συμφωνία αποτελεί μια δύσκολη αλλά απαραίτητη πολιτική επιλογή. Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός βρίσκεται αντιμέτωπος με έντονες πιέσεις τόσο από το εσωτερικό της κυβέρνησής του όσο και από την κοινωνία, που έχει κουραστεί από τις παρατεταμένες συγκρούσεις και το βαρύ ανθρώπινο κόστος.

Η αποδοχή των όρων της συμφωνίας θεωρείται πολιτικό ρίσκο, καθώς η δεξιά πτέρυγα της κυβέρνησης θεωρεί ότι η απελευθέρωση κρατουμένων συνιστά υποχώρηση απέναντι στη Χαμάς. Ωστόσο, ο Νετανιάχου γνωρίζει ότι χωρίς κάποια μορφή αποκλιμάκωσης, το Ισραήλ κινδυνεύει να απομονωθεί διπλωματικά και να επιβαρυνθεί οικονομικά από τη συνεχιζόμενη στρατιωτική εμπλοκή.

Ο ίδιος χαρακτήρισε τη συμφωνία «μια νίκη της λογικής και της στρατηγικής ψυχραιμίας», ενώ απέδωσε ιδιαίτερη ευγνωμοσύνη στον Ντόναλντ Τραμπ, λέγοντας ότι «παρέμεινε σταθερός φίλος του Ισραήλ, όταν όλοι οι άλλοι έδειχναν διστακτικοί».

Η στάση της Χαμάς

Από την πλευρά της, η Χαμάς αντιμετωπίζει τη συμφωνία ως πολιτική επιβίωση. Μετά από δύο χρόνια αιματηρών συγκρούσεων και ανθρωπιστικής καταστροφής, η οργάνωση προσπαθεί να διατηρήσει ρόλο στη διοίκηση της Γάζας, αποφεύγοντας πλήρη στρατιωτική ήττα.

Η συμμετοχή της στη συμφωνία σηματοδοτεί έμμεση αναγνώριση της πολιτικής της οντότητας, κάτι που αποφεύγει να παραδεχθεί δημόσια το Ισραήλ, αλλά αποτελεί διπλωματικό επίτευγμα για την παλαιστινιακή πλευρά.

Η Χαμάς κέρδισε χρόνο, αποτρέποντας τον πλήρη αποκλεισμό της, και πλέον προσπαθεί να επαναφέρει την εικόνα της ως «προστάτιδας του παλαιστινιακού λαού». Ωστόσο, η συμφωνία περιλαμβάνει μηχανισμό επιτήρησης από διεθνείς δυνάμεις, ώστε να αποτραπεί η στρατιωτική της ανασυγκρότηση.

Τί σημαίνει η συμφωνία για τη Μέση Ανατολή

Η συμφωνία δεν λύνει το παλαιστινιακό, αλλά δημιουργεί νέα δεδομένα:

  • Καθιερώνει την παρουσία των ΗΠΑ ως κεντρικού διαμεσολαβητή.
  • Αποκαθιστά σε κάποιο βαθμό την πολιτική επιρροή του Ισραήλ, που είχε τρωθεί από τις εικόνες πολέμου.
  • Προσφέρει στη Χαμάς έναν περιορισμένο αλλά ουσιαστικό ρόλο στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
  • Ενισχύει τις διπλωματικές πρωτοβουλίες χωρών όπως η Σαουδική Αραβία, η Αίγυπτος και το Κατάρ, που επιδιώκουν σταθερότητα στην περιοχή.

Αν η συμφωνία εφαρμοστεί, θα μπορούσε να λειτουργήσει ως μοντέλο ειρήνευσης και για άλλες συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή. Αν όμως καταρρεύσει, θα οδηγήσει πιθανότατα σε νέα έκρηξη βίας, ακόμα πιο έντονη.

Οι πολιτικές και γεωστρατηγικές προεκτάσεις

Η συμφωνία Ισραήλ – Χαμάς υπό την καθοδήγηση του Ντόναλντ Τραμπ αναδιαμορφώνει τη γεωστρατηγική ισορροπία της περιοχής. Οι ΗΠΑ επανέρχονται ως «παίκτης» μετά από μια περίοδο όπου η επιρροή τους είχε μειωθεί, ενώ το Ισραήλ επιχειρεί να αποκαταστήσει το προφίλ του ως ισχυρού αλλά υπεύθυνου κράτους.

Για τον Τραμπ, η επιτυχία αυτή λειτουργεί ως πολιτικό εργαλείο, καθώς τον παρουσιάζει ως ηγέτη που μπορεί να «φέρει ειρήνη εκεί όπου οι άλλοι απέτυχαν». Για τον Νετανιάχου, είναι μια ευκαιρία πολιτικής επιβίωσης. Και για τη Χαμάς, μια δεύτερη ευκαιρία ύπαρξης.

Ωστόσο, η συμφωνία παραμένει εύθραυστη. Η παραμικρή παραβίαση μπορεί να οδηγήσει σε αναζωπύρωση των συγκρούσεων, ενώ οι ακροδεξιές πτέρυγες του Ισραήλ και τα σκληροπυρηνικά στοιχεία της Χαμάς εξακολουθούν να αντιτίθενται σε οποιαδήποτε μορφή συμβιβασμού,

Η νέα συμφωνία Ισραήλ – Χαμάς δεν αποτελεί το τέλος της σύγκρουσης, αλλά ίσως το πρώτο βήμα μιας μακράς διαδικασίας ειρήνευσης. Ο Ντόναλντ Τραμπ αξιοποίησε τη διπλωματική του εμπειρία και τις σχέσεις του με το Ισραήλ για να επιτύχει μια συμφωνία που δίνει προσωρινή ανάσα σε εκατομμύρια ανθρώπους.

Η Μέση Ανατολή παραμένει ένα περίπλοκο πεδίο αντιπαραθέσεων, αλλά η νέα πραγματικότητα δείχνει ότι ο διάλογος – όσο δύσκολος κι αν είναι – μπορεί να υπερισχύσει της βίας.

Για την ιστορία, η υπογραφή αυτής της συμφωνίας ίσως καταγραφεί ως η στιγμή που η πολιτική πραγματικότητα νίκησε την αδυσώπητη σύγκρουση, και η διπλωματία του ρεαλισμού έδειξε ξανά τη δύναμή της.

Facebook Comments