Μνήμες της «Octoberphobia», ότι δηλαδή ο Οκτώβριος αποτελεί ιστορικά τον μήνα-φόβου των αγορών καθώς τα περισσότερα μεγάλα κραχ της Ιστορίας – όπως Μαύρη Τρίτη του 1929 και η Μαύρη Δεύτερα του 1987 – συνέβησαν τον δέκατο μήνα του έτους, έφερε η διόρθωση που «ταρακούνησε» τις αγορές στο κλείσιμο της περασμένης εβδομάδας, υπενθυμίζοντας ότι οι εστίες κινδύνου είναι πολλές και δεν πρέπει να αγνοηθούν.

Και αν τα τελευταία χρόνια η Ιστορία του Οκτωβρίου δεν επιβεβαιώθηκε, κανείς δεν μπορεί να πει ότι τα προειδοποιητικά σημάδια δεν υπήρχαν, απλά οι αγορές επέλεξαν να μην τα δουν. Αυτό εγείρει προβληματισμούς εάν, παρά τις προειδοποιήσεις, θα αγνοήσουν και τα σημάδια του επόμενου κραχ το οποίο, σύμφωνα με εκτιμήσεις είναι ικανό να αφαιρέσει 35 τρισ. δολ. από τον παγκόσμιο πλούτο…

Η εντυπωσιακή ψυχραιμία που χαρακτηρίζει τα διεθνή χρηματιστήρια το τρέχον έτος όπου οι κίνδυνοι, οι αβεβαιότητες, οι επιθετική ρητορική και οι απειλές όχι μόνο δεν λείπουν αλλά είναι συνεχείς, έφτανε πολλές φορές στα όρια του παραλόγου. Και αυτό το παράλογο έχει αντικατοπτριστεί και στις αποτιμήσεις πολλών μετοχών οι οποίες «φωνάζουν» υπερβολή και συνεπώς… ψάχνουν ευκαιρία να «ξεφουσκώσουν», όπως και το έκαναν, σε έναν βαθμό, την Παρασκευή.

Τα χρηματιστήρια σε ΗΠΑ, Ευρώπη και Ασία, ξεπέρασαν γρήγορα το σοκ της «Ημέρας Απελευθέρωσης» των δασμών Τραμπ του Απριλίου και ακολούθησαν έναν δρόμο αλλεπάλληλων ιστορικών ή πολυετών υψηλών. Οι λόγοι πίσω από την ευφορία ήταν συγκεκριμένοι. Η λάμψη των μετοχών του κλάδου της τεχνολογίας και κυρίως της τεχνητής Νοημοσύνης με ώθηση και από τα σχέδια για τεράστιες επενδύσεις των εταιρειών του κλάδου, οι μειώσεις επιτοκίων και οι συμφωνίες που υπήρξαν στο εμπόριο έστω και αν ο μέσος πραγματικός δασμολογικός συντελεστής των ΗΠΑ είναι ο υψηλότερος από την δεκαετία του 1930.

Ωστόσο οι αγορές αγνοούσαν τους κινδύνους. Και οι πρόσφατες μαζικές προειδοποιήσεις από θεσμούς όπως το ΔΝΤ, η ΕΚΤ, η Fed και η Τράπεζα της Αγγλίας για σοβαρή διόρθωση προσεχώς, καθόλου τυχαίες δεν είναι.

Αφορμή για το sell-off της περασμένης εβδομάδας ήταν τα subprime δάνεια (ενυπόθηκα δάνεια χαμηλής εξασφάλισης) στον κλάδο του αυτοκινήτου, με περιφερειακές τράπεζες των ΗΠΑ να αναφέρουν ότι υπήρξαν θύματα απάτης σε δάνεια ύψους εκατομμυρίων δολαρίων, ενώ είχαν προηγηθεί πτωχεύσεις δύο επιχειρήσεων στον κλάδο των οχημάτων. Αυτό προκάλεσε έντονες ανησυχίες για τις πρακτικές δανεισμού και την πιστοληπτική ποιότητα στο σύστημα, επαναφέροντας μνήμες της κρίσης του 2023 και την πτώχευση της Silicon Valley Bank, καθώς  και της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008 και την κατάρρευση της Bear Stearns.

Ο CEO της JP Morgan Τζέιμς Ντάιμον, έκανε λόγο για «κατσαρίδες» στην αμερικάνικη οικονομία που απειλούν τις αγορές, ενώ η επικεφαλής του ΔΝΤ Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα δήλωσε ότι οι κίνδυνοι που συσσωρεύονται στις αγορές μη τραπεζικών δανείων την «κρατούν άγρυπνη τις νύχτες».

Το τεχνολογικό ράλι της Wall Street εν μέσω της μανίας με την Τεχνητή Νοημοσύνη έχει προκαλέσει συγκρίσεις με την ευφορία των τελών της δεκαετίας του 1990 που κορυφώθηκε με την κατάρρευση του dotcom το 2000, ίσως να είναι, κατά πολλούς -συμπεριλαμβανόμενων των ΔΝΤ της Τράπεζας της Αγγλίας και της ΕΚΤ-, το επόμενο που θα «σκάσει».

Όπως δήλωσε η Τράπεζα της Αγγλίας, ο κίνδυνος μιας «απότομης διόρθωσης στις αγορές» είχε αυξηθεί, επισημαίνοντας ότι οι αποτιμήσεις φαίνονται «τεντωμένες», ιδιαίτερα για τις εταιρείες τεχνολογίας που επικεντρώνονται στην τεχνητή νοημοσύνη.  Όπως παρατήρησε, η σημερινή εικόνα και οι αποτιμήσεις στις αμερικάνικες αγορές θυμίζουν την εποχή της φούσκας του dot-com. «Ο συνδυασμός υψηλών αποτιμήσεων και αυξανόμενης συγκέντρωσης στους δείκτες της αγοράς αφήνει τις χρηματιστηριακές αγορές ιδιαίτερα εκτεθειμένες σε περίπτωση που οι προσδοκίες σχετικά με τον αντίκτυπο της Τεχνητής Νοημοσύνης γίνουν λιγότερο αισιόδοξες», όπως είπε χαρακτηριστικά.

Το μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου Ιζαμπέλ Σνάμπελ τόνισε πως «Οι αυξημένες αποτιμήσεις σε ορισμένα τμήματα της αγοράς αυξάνουν τον κίνδυνο αιφνίδιων και απότομων διορθώσεων των τιμών σε περίπτωση επιδείνωσης του τρέχοντος ευνοϊκού κλίματος γύρω από το ρίσκο».

Η πρώην αναπληρώτρια διευθύνουσα σύμβουλος του ΔΝΤ και νυν καθηγήτριας οικονομικών του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, Γκίτα Γκόπιναθ, κάνει λόγο για ένα κραχ το οποίο θα μπορούσε να «κάψει» 35 τρισεκατομμύρια δολάρια από τον παγκόσμιο πλούτο.

Κατά την Γκόπιναθ, «ο κόσμος έχει γίνει επικίνδυνα εξαρτημένος από τις αμερικάνικες μετοχές». Αν και η τεχνολογική καινοτομία αναμφισβήτητα αναδιαμορφώνει τις βιομηχανίες και αυξάνει την παραγωγικότητα, υπάρχουν βάσιμοι λόγοι ανησυχίας ότι η ισχυρή άνοδος μπορεί να προετοιμάζει το έδαφος για μια ακόμη οδυνηρή διόρθωση της αγοράς, όπως επισημαίνει. Οι συνέπειες μιας τέτοιας κατάρρευσης θα μπορούσαν να είναι πολύ πιο σοβαρές σε έκταση από ό,τι αυτές που έγιναν αισθητές πριν 25 χρόνια.

Σύμφωνα με την οικονομολόγο, μια διόρθωση του ίδιου μεγέθους με την κατάρρευση του dotcom θα μπορούσε να εξαλείψει πάνω από 20 τρισ. δολ. σε πλούτο για τα αμερικανικά νοικοκυριά, ποσό που ισοδυναμεί με περίπου το 70% του αμερικανικού ΑΕΠ, επιφέροντας πλήγμα 2% στη συνολική αύξηση του ΑΕΠ, ακόμη και πριν ληφθούν υπόψη οι μειώσεις στις επενδύσεις. Οι παγκόσμιες επιπτώσεις θα ήταν εξίσου σοβαρές. Οι ξένοι επενδυτές θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν απώλειες πλούτου που θα υπερβούν τα 15 τριs. δολάρια, ή περίπου το 20% του παγκόσμιου ΑΕΠ.

Η ευφορία με το ΑΙ δεν είναι η μοναδική εστία κινδύνου. Οι εμπορικοί πόλεμοι (η Morgan Stanley προβλέπει πως αν ΗΠΑ και Κίνα δεν βρουν κοινό έδαφος, η βουτιά στις αγορές θα ξεπεράσει το 10%), οι γεωπολιτικές εντάσεις, η διόγκωση των κρατικών ελλειμμάτων και χρεών και το shutdown της κυβέρνησης των ΗΠΑ όπως και η υποκείμενη υγεία της οικονομίας όπου ακόμα δεν έχει γίνει αισθητός ο πλήρης αντίκτυπος των δασμών, ενισχύουν τις πιθανότητες για μια «άτακτη» διόρθωση στις αγορές, με τον ΔΝΤ να κάνει λόγο για «πολλά τρωτά σημεία που υπάρχουν κάτω από την ήρεμη επιφάνεια του χρηματοπιστωτικού συστήματος».

Και η απόδειξη όλων των παραπάνω, σύμφωνα με αναλυτές, είναι το «τρελό» ράλι του χρυσού. Το βασικό μήνυμα που δίνει η άνοδος του χρυσού φέτος είναι ότι αποτελεί εργαλείο αντιστάθμισης έναντι ολόκληρου του χρηματοπιστωτικού συστήματος.

Facebook Comments