Η ελληνική δικαιοσύνη μπαίνει σε μια νέα φάση μεταρρυθμίσεων, καθώς η κυβέρνηση προχωρά σε ριζικές αλλαγές με στόχο τη μείωση των καθυστερήσεων και την αύξηση της αποτελεσματικότητας του δικαστικού συστήματος.

Για δεκαετίες, η χώρα αντιμετώπιζε ένα από τα πιο χρονοβόρα συστήματα απονομής δικαιοσύνης στην Ευρώπη, με υποθέσεις που χρειάζονταν έως και δύο χρόνια για την έκδοση απόφασης σε πρώτο βαθμό.

Οι νέες παρεμβάσεις, που υλοποιούνται μέσω του Νόμου 5221/2025 και μιας σειράς υπουργικών αποφάσεων του Υπουργείου Δικαιοσύνης, επιδιώκουν να επιταχύνουν κάθε στάδιο της διαδικασίας, από την κατάθεση δικογράφου μέχρι την τελική εκτέλεση της απόφασης.

Ψηφιακή επανάσταση στα δικαστήρια

Μία από τις σημαντικότερες καινοτομίες είναι η ψηφιοποίηση της δικαστικής διαδικασίας. Με την καθιέρωση νέας ηλεκτρονικής πλατφόρμας για τη δημοσίευση διαθηκών και κληρονομιών, οι υποθέσεις που απαιτούσαν μήνες για να ολοκληρωθούν, πλέον ολοκληρώνονται μέσα σε τρεις έως επτά ημέρες. Το σύστημα επιτρέπει την ηλεκτρονική ανάρτηση, επαλήθευση και αρχειοθέτηση των εγγράφων, μειώνοντας το διοικητικό βάρος και εξαλείφοντας τα περιθώρια ανθρώπινου λάθους.

Η νέα πλατφόρμα συνδέεται άμεσα με το Εθνικό Μητρώο Πολιτών και τα Κτηματολογικά Γραφεία, καθιστώντας τη διαδικασία αυτόματη και διαφανή. Πρόκειται για μια ουσιαστική τομή που προσαρμόζει το ελληνικό δίκαιο στα ευρωπαϊκά πρότυπα ηλεκτρονικής δικαιοσύνης.

Ενίσχυση της διαμεσολάβησης και της εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών

Η κυβέρνηση δίνει επίσης ιδιαίτερη έμφαση στην εναλλακτική επίλυση διαφορών, μέσω του νέου Κώδικα Διαμεσολάβησης που αναμένεται να τεθεί σε ισχύ μέσα στο 2026. Ο στόχος είναι η αποσυμφόρηση των δικαστηρίων και η ταχύτερη επίλυση ιδιωτικών διαφορών χωρίς την ανάγκη δικαστικής προσφυγής.

Η διαμεσολάβηση καθίσταται υποχρεωτική σε περισσότερες κατηγορίες υποθέσεων, ενώ δημιουργείται Εθνικό Μητρώο Διαμεσολαβητών, με αυστηρά επαγγελματικά και δεοντολογικά κριτήρια. Η εμπειρία χωρών όπως η Ιταλία και η Ολλανδία, όπου πάνω από το 40 % των διαφορών επιλύονται εξωδικαστικά, δείχνει ότι η Ελλάδα ακολουθεί πλέον μια σύγχρονη και λειτουργική ευρωπαϊκή πρακτική.

Αναμόρφωση του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας

Ο νέος Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας (ΚΠολΔ), που αναμορφώθηκε με τον Νόμο 5221/2025, επιφέρει σημαντικές διαδικαστικές συντμήσεις. Οι προθεσμίες για κατάθεση δικογράφων και ενστάσεων περιορίζονται, ενώ δίνεται προτεραιότητα στην ηλεκτρονική κοινοποίηση εγγράφων και αποφάσεων.

Παράλληλα, θεσμοθετείται η δυνατότητα προκαταρκτικής εκδίκασης για απλές υποθέσεις, χωρίς την ανάγκη φυσικής παρουσίας των διαδίκων, ενώ επεκτείνεται η χρήση τηλεδιασκέψεων και για μάρτυρες. Έτσι, το ελληνικό δικαστικό σύστημα αποκτά για πρώτη φορά πραγματική ευελιξία.

Ανθρώπινο δυναμικό και αποδοτικότητα

Η επιτάχυνση δεν αφορά μόνο τα θεσμικά εργαλεία, αλλά και την ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού. Προβλέπεται η πρόσληψη 1.200 νέων γραμματέων και βοηθών δικαστικών λειτουργών, ενώ ενισχύονται τα Τμήματα Μηχανογράφησης των δικαστηρίων. Παράλληλα, θεσμοθετείται η αξιολόγηση αποδοτικότητας ανά δικαστήριο, με δείκτες που μετρούν τον μέσο χρόνο διεκπεραίωσης υποθέσεων.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στην τελευταία Έκθεση για το Κράτος Δικαίου (Rule of Law 2025), σημείωσε θετικά τη «σαφή πρόοδο στην αποδοτικότητα και τη διαφάνεια της ελληνικής δικαιοσύνης», επισημαίνοντας ότι η χώρα έχει πλέον μειώσει κατά 18 % τον μέσο χρόνο απονομής αποφάσεων μέσα σε δύο χρόνια.

Η πρόκληση της συνέπειας

Παρά την πρόοδο, η μεγαλύτερη πρόκληση είναι η συνέπεια στην εφαρμογή. Οι ψηφιακές υποδομές χρειάζονται συνεχή συντήρηση και εκπαίδευση προσωπικού, ενώ οι νέες διαδικασίες απαιτούν πλήρη ευθυγράμμιση των δικαστικών υπηρεσιών σε όλη τη χώρα.

Η νέα εποχή στη Δικαιοσύνη δεν είναι απλώς τεχνολογική· είναι θεσμική και πολιτισμική αλλαγή. Για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες, η Ελλάδα δείχνει ότι μπορεί να μετατρέψει το χρόνιο πρόβλημα της καθυστέρησης σε παράδειγμα αποτελεσματικότητας και εμπιστοσύνης.

Facebook Comments