«Οι αιρετοί που εκλέγουμε και το ήθος που διαχέεται και υιοθετείται»

Η πολιτική δεν είναι θέατρο, κι όμως οι πλατείες και τα τηλεοπτικά στούντιο έχουν μετατραπεί σε σκηνές. Εκεί όπου ο αιρετός δεν λογοδοτεί, αλλά «παίζει ρόλο», όχι του ηγέτη, αλλά του λαϊκού ήρωα που επιβραβεύεται όσο πιο απροκάλυπτα προκαλεί.

Η πρόσφατη τοποθέτηση του δημάρχου Βόλου, Αχιλλέα Μπέου, στην εκπομπή του Νίκου Χατζηνικολάου είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα.

Αναφερόμενος στη σεξουαλικότητά του, θεώρησε σκόπιμο να δηλώσει δημοσίως ότι «έχει συνευρεθεί με μαύρη γυναίκα», μια πληροφορία χωρίς καμία πολιτική αξία, κανένα δημόσιο ενδιαφέρον και καμία σχέση με τα καθήκοντά του.

Δεν επρόκειτο για αναφορά σε κάποιον συνεργάτη ή υπάλληλο του Δήμου, ήταν μια καθαρά προσωπική εξομολόγηση που παρουσιάστηκε δημόσια, σαν να είχε σημασία.

Κι όμως, ειπώθηκε. Όχι γιατί έπρεπε, αλλά γιατί ο δημόσιος λόγος έχει γίνει πεδίο εντυπώσεων, όπου το προσωπικό προβάλλεται ως επιχείρημα και η υπερβολή ως αυθεντικότητα.

Αυτό είναι το ανησυχητικό: η πεποίθηση ότι η πρόκληση “πουλάει”, ότι η αγένεια εκλαμβάνεται ως ειλικρίνεια και ότι το όριο ανάμεσα στο δημόσιο και το ιδιωτικό μπορεί να εξαφανίζεται για χάρη του θεάματος.

Όταν ο πολιτικός λόγος κατρακυλά στο επίπεδο της ατάκας, η πολιτική χάνει το περιεχόμενό της και μετατρέπεται σε παράσταση.

Οι αιρετοί που εκλέγουμε αντικατοπτρίζουν, σε μεγάλο βαθμό, την κοινωνία που είμαστε. Αν επιβραβεύουμε το ύφος του τσαμπουκά, τον λαϊκισμό και την επίδειξη δύναμης αντί της ικανότητας διαλόγου, τότε αυτό θα “παράγουμε”: έναν δημόσιο λόγο φτωχό, διχαστικό και πολιτικά άγονο.

Όμως το πρόβλημα δεν τελειώνει εκεί. Το ήθος που παράγουν οι πολιτικοί δεν μένει στα έδρανα ή στα δημαρχεία, διαχέεται μέσα στην κοινωνία και τελικά υιοθετείται.

Όταν ο δημόσιος λόγος γίνεται χυδαίος, γίνεται και ο καθημερινός λόγος των πολιτών. Όταν η αλαζονεία παρουσιάζεται ως δύναμη, τότε ο σεβασμός μοιάζει αδυναμία. Και όταν η ειρωνεία παίρνει τη θέση της ευθύνης, η κοινωνία παύει να εμπνέεται και αρχίζει να μιμείται.

Η δημοκρατία δεν φθείρεται από τις φωνές, αλλά από τη σιωπή των λογικών.

Κι εδώ είναι η ουσία: πρέπει να έχουμε απαιτήσεις. Από τους πολιτικούς μας, από τον δημόσιο λόγο, αλλά και από τον εαυτό μας ως πολίτες.

Να απαιτούμε σοβαρότητα, σεβασμό, ήθος. Γιατί αν δεν τα ζητήσουμε, δεν θα τα πάρουμε ποτέ.

Οι πολιτικοί που εκλέγουμε δεν «πέφτουν από τον ουρανό».

Τους φτιάχνουμε εμείς, με τις ανοχές μας, τις επιλογές μας και, κυρίως, με τις απαιτήσεις μας.

Κι όπως το ήθος τους διαχέεται και υιοθετείται στην κοινωνία, έτσι μπορεί και η απαίτηση για ποιότητα να διαχυθεί ξανά στην πολιτική. Πάμε, λοιπόν, να τη διεκδικήσουμε. Όχι από εκείνους, αλλά από εμάς!