«Δεν φταίει η υποστελέχωση – φταίει η νοοτροπία που τη συντηρεί»

Έγινε το μακελειό στα Βορίζια και κάπως έτσι, η υποστελέχωση έγινε το νέο εθνικό άλλοθι.

Ένα μαγικό φίλτρο που θεραπεύει κάθε ευθύνη και εξηγεί κάθε αποτυχία. Μας βολεύει να φταίνε οι αριθμοί, ποτέ οι άνθρωποι. Να φταίνε οι ελλείψεις, όχι οι συμπεριφορές. Όμως η αλήθεια είναι πιο άβολη: δεν σκοτώνουν οι λίγοι αστυνομικοί, σκοτώνουν οι νοοτροπίες.

Η βεντέτα δεν είναι έγκλημα από έλλειψη προσωπικού, είναι έγκλημα από περίσσευμα ανοχής. Και όσο το κράτος θα μετρά κεφάλια αντί να μετρά αποτελέσματα, τόσο θα ψάχνει άλλοθι αντί για λύσεις.

Κι όμως, η Ελλάδα έχει 55.000 αστυνομικούς. Η αναλογία είναι 525 ανά 100.000 κατοίκους, όταν στην Ευρωπαϊκή Ένωση ο μέσος όρος είναι 341. Δηλαδή, έχουμε σχεδόν τους περισσότερους ένστολους στην Ευρώπη, αλλά επιμένουμε να μιλάμε για «υποστελέχωση». Η αλήθεια είναι απλή: δεν λείπουν οι άνθρωποι — λείπει η οργάνωση, η στοχοθέτηση και η λογοδοσία.

Το ίδιο φαινόμενο απλώνεται σε κάθε τομέα. Από τα νοσοκομεία ως τα σχολεία, από τις εφορίες μέχρι τα ΚΕΠ, ακούμε το ίδιο τραγούδι. Για όλα φταίει η έλλειψη προσωπικού. Μόνο που η ΕΛΣΤΑΤ λέει άλλα: το ελληνικό Δημόσιο έχει πάνω από 630.000 μόνιμους υπαλλήλους, όσους είχε και πριν από την κρίση. Χώρια οι έκτακτοι, οι αναπληρωτές και οι συμβασιούχοι. Αν αυτό είναι «υποστελέχωση», τότε οι αριθμοί έχουν χάσει κάθε νόημα.

Η υποστελέχωση έχει γίνει το εθνικό άλλοθι. Ένα βολικό σύνθημα που απαλλάσσει όλους από ευθύνες. Οι συνδικαλιστές το επικαλούνται για να ζητούν προσλήψεις. Οι υπουργοί το επικαλούνται για να δικαιολογούν αποτυχίες. Τα ΜΜΕ το επαναλαμβάνουν γιατί δεν ενοχλεί κανέναν και δεν απαιτεί σκέψη. Είναι η πιο βολική δικαιολογία για ένα κράτος που δεν αξιολογεί, δεν επιβραβεύει, δεν απολύει και δεν συντονίζεται.

Στα νοσοκομεία, η λέξη «υποστελέχωση» ακούγεται πιο συχνά κι από το «καλημέρα». Ναι, οι γιατροί και οι νοσηλευτές υπερβάλλουν εαυτούς, αλλά όταν το ίδιο επιχείρημα χρησιμοποιείται και για τον Ευαγγελισμό και για ένα αγροτικό ιατρείο, κάτι δεν πάει καλά. Το πρόβλημα δεν είναι οι αριθμοί. Είναι ότι οι άνθρωποι δεν τοποθετούνται εκεί που χρειάζονται.

Στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, οι δήμαρχοι φωνάζουν ότι δεν έχουν προσωπικό, αλλά βρίσκουν πάντα κονδύλια για «ειδικούς συμβούλους» και «επικοινωνιακά γραφεία». Στις δασικές υπηρεσίες, η δικαιολογία της υποστελέχωσης επανέρχεται κάθε Μάιο, λίγο πριν τις φωτιές — αλλά τα πυροσβεστικά μένουν ασυντήρητα και τα σχέδια πρόληψης στα συρτάρια.

Η ίδια κασέτα παίζει παντού: στις πλημμύρες φταίει η υποστελέχωση, στους δρόμους φταίει η υποστελέχωση, στις φωτιές φταίει η υποστελέχωση. Ακόμα κι αν αύριο λιγοστέψουν οι τουρίστες, θα φταίει ο ΕΟΤ που δεν είχε αρκετούς υπαλλήλους.

Η αλήθεια είναι πικρή: η Ελλάδα δεν είναι υποστελεχωμένη, είναι κακοστελεχωμένη. Έχει πάρα πολλούς εκεί που δεν χρειάζονται και κανέναν εκεί που πρέπει. Έχει υπαλλήλους στα γραφεία και ελάχιστους στο πεδίο, υπαλλήλους για τα χαρτιά αλλά όχι για τη δουλειά.

Κι όσο θα συνεχίζουμε να τραγουδάμε το ίδιο ρεφρέν, «φταίει η υποστελέχωση», τόσο θα χανόμαστε στη μετριότητα. Γιατί το πρόβλημα δεν είναι ότι έχουμε λίγους. Είναι ότι έχουμε πολλούς, αλλά χωρίς ευθύνη, χωρίς αξιολόγηση, χωρίς προσανατολισμό.

Η χώρα δεν χρειάζεται άλλους υπαλλήλους. Χρειάζεται αλλαγή νοοτροπίας. Χρειάζεται κράτος που δουλεύει, που συντονίζεται και που λογοδοτεί. Γιατί όσο κρυβόμαστε πίσω από την «υποστελέχωση», τόσο θα παραμένουμε ένα κράτος που δεν θέλει να ενηλικιωθεί.