Αυστηρότερο το καθεστώς τεκμηρίων διαβίωσης σύμφωνα με το νέο Μνημόνιο

Αυστηρότερο καθεστώς τεκμηρίων διαβίωσης με το οποίο θα φορολογούνται εξοντωτικά πάνω από 1.000.000 φυσικά πρόσωπα με πολύ χαμηλά εισοδήματα προβλέπει το νέο «Μνημόνιο Τσίπρα», το οποίο σχεδιάζει να εφαρμόσει κατά γράμμα η ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών σε συνεργασία με τους δανειστές.

Όπως αποκαλύπτεται από το κείμενο του νέου Μνημονίου, η κυβέρνηση δεσμεύτηκε να επανεξετάσει τη λειτουργία των διατάξεων για τα τεκμήρια και, στο πλαίσιο αυτό, να διορθώσει τις «υπαναχωρήσεις» που έγιναν με τον Ν. 4330/2015 όσον αφορά στον τρόπο φορολόγησης ορισμένων φυσικών προσώπων που πιάνονται στα «δίχτυα» των τεκμηρίων.

Αυτό σημαίνει ότι η νέα κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝ.ΕΛ. υποσχέθηκε στους δανειστές ότι θα καταργήσει τις απαλλαγές από την υπερφορολόγηση βάσει τεκμηρίων, τις οποίες θέσπισε η προηγούμενη κυβέρνηση… ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ, με το Ν. 4330/2015, για να ελαφρύνει φορολογικά συγκεκριμένες κατηγορίες οικονομικά αδύναμων πολιτών!

Δηλαδή, όσοι φορολογούμενοι εμφανίζουν στις φορολογικές τους δηλώσεις πενιχρά εισοδήματα μερικών λεπτών του ευρώ από τόκους καταθέσεων ή πολύ χαμηλά εισοδήματα από ενοίκια ή από περιστασιακή απασχόληση θα πιάνονται στις παγίδες των τεκμηρίων διαβίωσης (για τις κατοικίες και τα Ι.Χ. αυτοκίνητα που έχουν χρησιμοποιήσει) και θα υπερφορολογούνται επί εξωπραγματικών τεκμαρτών εισοδημάτων με συντελεστή 26% από το πρώτο ευρώ και με προκαταβολή φόρου αυξημένη στο 75% για το έτος 2015 και στο 100% για το 2016 και τα επόμενα έτη, σαν να έχουν κερδοφόρες επιχειρήσεις! Ουσιαστικά για το τρέχον έτος θα φορολογηθούν με τελικό φορολογικό συντελεστή 45,5% επί ανύπαρκτων εισοδημάτων!

Πιο αναλυτικά, η δέσμευση της κυβέρνησης να… διορθώσει τις «υπαναχωρήσεις» που έγιναν στον τρόπο εφαρμογής των τεκμηρίων σημαίνει ότι:

1 Θα καταργηθεί η διάταξη της παραγράφου 2 του άρθρου 1 του Ν. 4330/2015. Η διάταξη αυτή προβλέπει ότι η προστιθέμενη διαφορά εισοδήματος που προκύπτει λόγω της εφαρμογής των τεκμηρίων φορολογείται με την ευνοϊκή κλίμακα των μισθωτών και των συνταξιούχων εφόσον ο φορολογούμενος έχει πραγματικό εισόδημα μόνο από τόκους καταθέσεων ή και από ακίνητα και εφόσον το τεκμαρτό εισόδημα (το εισόδημα που προκύπτει με βάση τα τεκμήρια) δεν υπερβαίνει τα 9.500 ευρώ.

Με τη διάταξη αυτή, ορίστηκε ουσιαστικά ότι σε κάθε περίπτωση φορολογούμενου με πολύ χαμηλό δηλωθέν εισόδημα προερχόμενο μόνο από τόκους καταθέσεων ή και από ακίνητα, η πρόσθετη διαφορά φορολογητέου εισοδήματος, η οποία προκύπτει συνήθως λόγω του ότι τα τεκμήρια διαβίωσης προσδιορίζουν τεκμαρτό εισόδημα μεγαλύτερο του δηλωθέντος, δεν θεωρείται «εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα» και δεν φορολογείται με συντελεστή 26% από το πρώτο ευρώ, αλλά θεωρείται «εισόδημα από μισθωτή εργασία» και φορολογείται με την κλίμακα φορολογίας των μισθωτών στην οποία ισχύει αφορολόγητο όριο 9.545 ευρώ. Προϋπόθεση είναι το συνολικό ύψος του τεκμαρτού εισοδήματος να μην υπερβαίνει τις 9.500 ευρώ.

Ουσιαστικά, με τη νομοθέτηση της συγκεκριμένης διάταξης, η οποία έγινε τον περασμένο Ιούνιο, απαλλάχθηκαν από την υπερφορολόγηση με 26% επί εξωπραγματικών τεκμαρτών εισοδημάτων εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες οι οποίοι εμφάνιζαν στις φορολογικές τους δηλώσεις πενιχρά ποσά εισοδημάτων από τόκους καταθέσεων, της τάξεως των μερικών λεπτών του ευρώ ή και από ακίνητα.

Η κατάργηση της διάταξης αυτής, για την οποία δεσμεύτηκε η κυβέρνηση στους δανειστές, σημαίνει ότι από το 2016 όσοι φορολογούμενοι δηλώσουν πολύ χαμηλά εισοδήματα προερχόμενα μόνο από τόκους καταθέσεων ή και από ενοίκια θα φορολογηθούν με συντελεστή 26% επί πολύ υψηλότερων τεκμαρτών εισοδημάτων τα οποία θα προσδιοριστούν με βάση το καθεστώς των τεκμηρίων διαβίωσης. Δηλαδή θα φορολογηθούν για ποσά ανύπαρκτων εισοδημάτων τα οποία θα προκύψουν από το άθροισμα των ελάχιστων ποσών τεκμηρίων διαβίωσης των 3.000 ευρώ για τους άγαμους ή των 2.500 ευρώ για τους έγγαμους και των λοιπών τεκμηρίων διαβίωσης που θα ληφθούν υπόψη με βάση τα σπίτια στα οποία διαμένουν και τα Ι.Χ. αυτοκίνητα τα οποία χρησιμοποιούν.

2 Δεν θα εφαρμοστεί για τα εισοδήματα του 2015 η διάταξη της παραγράφου 4 του άρθρου 1 του ν. 4330/2015. Η διάταξη αυτή προβλέπει ότι:

α) Όταν το ετήσιο δηλωθέν εισόδημα των φορολογουμένων δεν υπερβαίνει το ποσό των 6.000 ευρώ και το τεκμαρτό τους εισόδημα δεν υπερβαίνει το ποσό των 9.500 ευρώ και εφόσον δεν ασκείται επιχειρηματική δραστηριότητα για την οποία απαιτείται η υποβολή δήλωση έναρξης εργασιών ή εφόσον δεν ασκείται ατομική αγροτική δραστηριότητα, τότε το δηλωθέν εισόδημα και η προστιθέμενη διαφορά τεκμηρίων φορολογούνται με την κλίμακα των μισθωτών – συνταξιούχων, στην οποία ισχύει αφορολόγητο όριο 9.545 ευρώ. Στην ουσία οι εν λόγω φορολογούμενοι δεν πληρώνουν φόρο εισοδήματος.
β) Εάν το δηλωθέν εισόδημα της προηγούμενης παραγράφου υπερβαίνει το ποσό των 6.000 ευρώ, το υπερβάλλον ποσό φορολογείται με την κλίμακα της επιχειρηματικής δραστηριότητας, δηλαδή με 26%.
γ) Εξαιρούνται του παραπάνω ευνοϊκού καθεστώτος φορολόγησης οι περιπτώσεις φορολογουμένων με πραγματικά εισοδήματα από κεφάλαιο και από υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου.

Η διάταξη αυτή νομοθετήθηκε με σκοπό να χορηγηθούν φορολογικές ελαφρύνσεις σε περιστασιακά και ευκαιριακά απασχολούμενους (σε ανέργους, νοικοκυρές, φοιτητές, συμμετέχοντες σε προγράμματα εργασιακής εμπειρίας κ.λπ.). Οι πολίτες αυτοί συνήθως δεν αποκτούν εισοδήματα πάνω από 6.000 ευρώ το χρόνο από τις περιστασιακές τους απασχολήσεις αλλά επειδή τα τεκμήρια τους προσδιόριζαν πολύ μεγαλύτερα εισοδήματα κινδύνευαν -αν δεν εφαρμοζόταν η διάταξη αυτή- να πληρώσουν υπέρογκους φόρους, υπολογισμένους με συντελεστή 26% τόσο επί του δηλωθέντος εισοδήματος όσο και επί των πολύ μεγάλων ποσών της διαφοράς μεταξύ του χαμηλού δηλωθέντος εισοδήματός τους και του υψηλού τεκμαρτού εισοδήματος.

Η κυβέρνηση δεσμεύθηκε στους δανειστές να μην εφαρμόσει ξανά τη διάταξη αυτή, οπότε από το 2016 όλοι οι περιστασιακά απασχολούμενοι θα πληρώνουν φόρο 26% ο οποίος θα υπολογίζεται ουσιαστικά από το πρώτο ευρώ του εξωπραγματικού εισοδήματος που θα τους προσδιορίζει η Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων (ΓΓΔΕ), με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης.