Κίνα: Μπορεί να είναι η αφορμή για την επόμενη χρηματιστηριακή κρίση;

Την ώρα που οι επενδυτές και οι αναλυτές ήταν απασχολημένοι με τα προβλήματα της ευρωπαϊκής οικονομίας, τα μακροοικονομικά στοιχεία για την κινεζική οικονομία περνούσαν απαρατήρητα. Ίσως γιατί οι περισσότεροι εκτιμούσαν ότι δε θα μπορούσαμε να έχουμε κάποια αρνητική έκπληξη από την Κίνα. Ακόμα και όταν οι ίδιοι οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι είχαν ξεκινήσει να ισχυρίζονται ότι η Κίνα δεν είναι δυνατόν να συνεχίσει να αναπτύσσεται με ρυθμούς 7,0% και ως εκ τούτου μείωναν τις εκτιμήσεις τους για τη μελλοντική ανάπτυξη.

Πλέον, η Κίνα έχει «σκάσει» χρηματιστηριακά και η απειλή αρχίζει μόλις να γίνεται αντιληπτή καθώς απειλεί και την αμερικανική οικονομία. Το μεγάλο ερώτημα που βασανίζει διαχειριστές ανά τον κόσμο είναι αν η αμερικανική οικονομία οδεύει προς ύφεση ή προς σημαντική οικονομική επιβράδυνση και αν αυτό θα επηρεάσει και τις μετοχές. Ήδη έχουμε πάρει μια ισχυρή δόση της κινεζικής επιδημίας: flash crash στη Wall Street και μη αύξηση των επιτοκίων από τη Fed.

Μεγάλες εταιρίες που έχουν ισχυρή παρουσία στην Κίνα βρίσκονται κάτω από τις συνεχείς πωλήσεις των επενδυτών. Δυο από τα μεγαλύτερα παραδείγματα είναι η Caterpillar και η Alcoa. Η μεν Caterpillar σημειώνει απώλειες 33% από τα υψηλά της και η δε Alcoa, βρίσκεται 37% χαμηλότερα.

Με τις αμερικανικές εταιρίες να έχουν σημαντική έκθεση στην Κίνα και με το ακριβό δολάριο να μην είναι ενισχυτικό στα εταιρικά κέρδη, η SocGen αναμένει ένα πολύ δύσκολο εξάμηνο στις αγορές. «Ο ρυθμός αύξησης των κερδών ανά μετοχή είναι απογοητευτικός με τα εταιρικά κέρδη τρίτου τριμήνου να αναμένεται να σημειώσουν πτώση για δεύτερο συνεχόμενο τρίμηνο», καταλήγει η SocGen.

«Η σχέση μεταξύ εταιρικής κερδοφορίας και υφέσεων είναι πολύ ισχυρή. Αναλύοντας αυτή τη σχέση σε επτά διαφορετικούς επιχειρηματικούς κύκλους από το 1973, τα συμπεράσματα δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικά», σημειώνει η Barclays και παραθέτει το γράφημα που παρουσιάσαμε σε χθεσινό μας άρθρο.

Επιπλέον, η επενδυτική συμπεριφορά αποκαλύπτει επιθετικές τοποθετήσεις στους κλάδους ενέργειας και κοινής ωφέλειας. Κλάδοι άκρως αμυντικοί. Και μάλιστα, οι τοποθετήσεις στον κλάδο ενέργειας είχαν ξεκινήσει εντελώς αθόρυβα από τον περασμένο Φεβρουάριο και είχαν ενταθεί το διάστημα Μαρτίου-Απριλίου.

Όλα αυτά συμβαίνουν την ώρα που οι επενδυτές προσπαθούν να αποκρυπτογραφήσουν τη νέα έντονη ανοδική κίνηση για τον S&P 500. Παραθέτουμε δυο βασικά στοιχεία τα οποία έχουμε αναλύσει πρόσφατα. Σχεδόν το 35% των αποταμιεύσεων των Αμερικανών βρίσκεται σε χρηματιστηριακές επενδύσεις, ενώ το margin debt μετά από ιστορικά υψηλά, συνεχίζει να διορθώνει. Κατά την εκτίμησή μας αυτό οφείλεται στο εξής: η πρώτη μεγάλη πτώση ενεργοποίησε τα margin calls σε κάποιους επενδυτές οι οποίοι στήριξαν με νέα εισροή κεφαλαίων που έδωσε ανάσα  στο margin. Με την ελπίδα ότι η διόρθωση τελείωσε θα τοποθετηθούν στις αγορές μέχρι που το επόμενο κύμα πτώσης θα τους μηδενίσει.

Η συμπεριφορά των επενδυτών στα ομόλογα

Η αγορά αμερικανικών ομολόγων δίνει τα δικά της μηνύματα. Παρακάτω υπάρχουν τα γραφήματα των ομολόγων διάρκειας 1 και 3 μηνών. Παρακολουθήστε σε πόσες περιπτώσεις ακούμπησαν το μηδέν, ενώ έχει καταγραφεί και αρνητική απόδοση στο flash crash.

Αμερικανικά ομόλογα 1 μήνα

Αμερικανικά ομόλογα 3 μηνών

Τι σημαίνει αυτό; Ότι κάποιοι δεν ενδιαφέρονται για το αν θα λάβουν αποδόσεις το επόμενο τρίμηνο αλλά για το αν θα πάρουν τα λεφτά τους πίσω. Κλασική συμπεριφορά απόλυτου τρόμου. Σημειώνουμε ότι αναφερόμαστε σε μερικούς από τους μεγαλύτερους επενδυτές παγκοσμίως που αγοράζουν αμερικανικά ομόλογα.

Η συμπεριφορά αυτή είχε παρατηρηθεί και το 2007. Όταν οι μεγάλοι επενδυτές τοποθετούσαν τεράστια ποσά σε βραχυπρόθεσμα ομόλογα απλά και μόνο για να μην τα έχουν στις τράπεζες.

Σε σειρά άρθρων μας, έχουμε επισημάνει τα ιδιαίτερα κρίσιμα επίπεδα στα οποία βρίσκονται οι αγορές και ότι μια καλή αφορμή θα μπορούσε να μας οδηγήσει σε μια ισχυρή διορθωτική κίνηση. Δίνουμε αυξημένες πιθανότητες, η αφορμή αυτή να έρθει από τις αναδυόμενες αγορές. Είτε ως κάποια αρνητική έκπληξη είτε ως κάποια εταιρική χρεοκοπία.

Οι αγορές έχουν ήδη μπει στην τελική ευθεία για το 2015, έχοντας ολοκληρώσει ένα τρίτο τρίμηνο το οποίο δικαίως χαρακτηρίζεται ως «άγριο».

Ο S&P 500 σημείωσε απώλειες 8% και με ανάλογες απώλειες ολοκλήρωσαν και οι Dow Jones, Nasdaq. Αυτό ήταν το χειρότερο κλείσιμο τριμήνου από το 2011. Και οι απώλειες ήταν σε παγκόσμια κλίμακα. Ο δείκτης MSCI World Index, είχε επίσης το χειρότερο τρίμηνο από το 2011. Ο ευρωπαϊκός EuroStoxx600 απώλεσε 10% της αξίας του.

Ο κινεζικός Shanghai Comp. έχασε 28% και ο δείκτης αναδυόμενων αγορών MSCI Emerging Markets Index έχασε 19%. Συνολικά, οι χρηματιστηριακές αγορές εξαέρωσαν $11 τρισ. αξίας. Ποσό που μόνο μικρό δε μπορεί να χαρακτηριστεί καθώς είναι αποτελεί το 14% του παγκόσμιου ΑΕΠ.

Από τεχνικής σκοπιάς, οι μεγάλοι χρηματιστηριακοί δείκτες έχουν ήδη διασπάσει πολύ κρίσιμα επίπεδα τα οποία ορίζουν την ανοδική τους τάση τόσο από το 2009 όσο και από το 2011. Η εξαετής bull market που τροφοδοτήθηκε από το φθηνό χρήμα της Fed, φαίνεται ότι βρίσκεται σε ένα κομβικό σημείο το οποίο μπορεί να αποβεί μοιραίο, αν τις τεχνικές ενδείξεις επιβεβαιώσουν και οι θεμελιώδης/μακροοικονομικές ενδείξεις.

Ο κύκλος του δανεισμού έκανε και πάλι την εμφάνισή του, με έμφαση αυτή τη φορά στους επενδυτές οι οποίοι δανείζονταν για να αγοράσουν όλο και περισσότερες μετοχές. Αυτό υποδηλώνεται από δυο παραμέτρους. Πρώτον, την αύξηση του margin debt στα υψηλότερα επίπεδα της ιστορίας, στοιχείο που δείχνει ότι οι μικροί επενδυτές είναι “all in” στην αγορά μετοχών και ήδη πολλοί έχασαν τα χαρτοφυλάκιά τους. Δεύτερον, οι μεγάλες εταιρίες δανείζονταν φθηνά για να χρηματοδοτούν την αγορά ιδίων μετοχών και να επωφελούνται από την άνοδο της τιμής των μετοχών τους αλλά και να βελτιώνουν τεχνηέντως τις μερισματικές αποδόσεις.

Αυτό έχε οδηγήσει στην κατακόρυφη αύξηση των αποτιμήσεων στους δείκτες, φαινόμενο το οποίο οφείλεται στην εξωφρενική αποτίμηση των μετοχών από τις οποίες απαρτίζονται. Παρακάτω είναι η αποτίμηση του S&P 500 με το γνωστό μοντέλο CAPE. Αυτή την ώρα, ο S&P 500 είναι 25% ακριβότερος από τον ιστορικό του μέσο όρο.

Στην αγορά νομισμάτων, τα πράγματα δεν είναι διαφορετικά. Τα ασιατικά νομίσματα κυριολεκτικά διαλύθηκαν σημειώνοντας το χειρότερο τρίμηνο από την κρίση του LTCM το 1998. Το BRL (Βραζιλία) έχασε 23%. Το RUB (Ρωσία) έχασε 16%. Ο δείκτης εμπορευμάτων του Bloomberg έχασε 15% και βρίσκεται στα χαμηλότερα επίπεδα από το 1999. Το πετρέλαιο είναι φθηνότερο κατά 26%. Υπό κανονικές συνθήκες και με αυστηρά οικονομικό χαρακτήρα, όλα αυτά θα έπρεπε να τα ζούμε σε μια οικονομία που έχει βυθιστεί στην ύφεση. Όμως τα στοιχεία δείχνουν ότι ίσως οδηγούμαστε και πάλι σε αυτήν.

Η Κίνα, αναμένεται να αποτελέσει το μεγαλύτερο εφιάλτη των αγορών. Μετά από 25 χρόνια εξωφρενικών ρυθμών ανάπτυξης, ήρθε η ώρα όλοι να αντιμετωπίσουμε την πραγματικότητα. Η οποία λέει ότι η Κίνα ως η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη, είναι απόλυτα φυσιολογικό να κατεβάζει σταδιακά ταχύτητα τα επόμενα χρόνια. Οι επιπτώσεις είναι άμεσες στις αγορές, ενώ χώρες όπως η Αυστραλία, η Νέα Ζηλανδία και ο Καναδάς ήδη νοιώθουν τις επιπτώσεις των πολύ στενών εμπορικών τους δεσμών με την Κίνα.

Όλα τα παραπάνω επιβεβαιώνουν την ακράδαντη άποψή μας ότι οι επόμενοι 12 μήνες θα είναι ιδιαίτερα δύσκολοι για τις αγορές και την παγκόσμια οικονομία.