Αν και είναι ασήμαντο αυτό το ερώτημα, ιδίως μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις στο Παρίσι, δεν παύει να προβληματίζει αξιωματούχους και επενδυτές. Κυρίαρχη πεποίθηση είναι ότι μια τρομοκρατική ενέργεια έχει περιορισμένες οικονομικές επιπτώσεις.

Πολύ συχνά οι οικονομολόγοι αναφέρονται σε έρευνες για τις βομβιστικές επιθέσεις σε αμαξοστοιχίες στη Μαδρίτη το 2004 και τις επιθέσεις στο μετρό του Λονδίνου το 2005 για να τονίσουν πως δεν υπήρξε μεγάλη μεταβολή στο ΑΕΠ των χωρών αυτών, ούτε διαπιστώθηκε άμεση συσχέτιση μεταξύ οικονομικής δραστηριότητας και επιθέσεων.

Ακόμη και μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου στη Νέα Υόρκη, η κατανάλωση παρέμεινε σχετικά σταθερή, αν και μειώθηκαν οι επενδύσεις.Μεγαλύτερες ήταν οι επιπτώσεις στην Τυνησία και το Μπαλί, καθώς οι οικονομίες εξαρτώνται πολύ από τον τουρισμό του εξωτερικού.

Εάν η χρηματιστηριακή αγορά θεωρείται βαρόμετρο του οικονομικού κλίματος, τότε η αποκατάσταση του κλίματος εμπιστοσύνης ήταν άμεση. Στη Νέα Υόρκη, τη Μαδρίτη και το Λονδίνο καταγράφηκαν αρχικά απώλειες αλλά έπειτα από κάποιες εβδομάδες το κλίμα αποκαταστάθηκε. Ο δείκτης S&P 500 επανήλθε στα επίπεδα προ της 11ης Σεπτεμβρίου μετά την πάροδο 30 ημερών.

Τη Δευτέρα, οι παράγοντες της αγοράς προετοιμάζονταν για μια απότομη πτώση των χρηματιστηρίων, αλλά οι δείκτες στις ΗΠΑ ενισχύθηκαν πάνω από ένα 1%, ενώ οι αγορές στην Ευρώπη έκλεισαν, σχεδόν, με μηδενική μεταβολή από την προηγούμενη συνεδρίαση.

Ωστόσο, η αντίδραση αυτή -όπως και οι αντιδράσεις στις προηγούμενες τρομοκρατικές επιθέσεις- μπορεί να διαστρεβλώνουν το πραγματικό κόστος της τρομοκρατίας. Η αμερικανική τράπεζα Citigroup αναφέρει σε έκθεσή της πως οι αγορές «μεταχειρίζονται τέτοιες εξελίξεις ως μια ιδιοσυγκρασιακή και ατυχή πραγματικότητα σε έναν κόσμο που οι μεγάλης κλίμακας σφαγές είναι σχεδόν μια καθημερινή κατάσταση». Καταλήγει, ωστόσο, στο ότι «πιστεύουμε πως αυτή τη φορά η συγκυρία είναι διαφορετική». Αναφερόμενη στο Ισλαμικό Κράτος, η Citigroup τονίζει πως «έχουμε αναθεωρήσει προς τα πάνω τον παράγοντα του κινδύνου όχι μόνον για τη Μέση Ανατολή αλλά και για τη Δύση, όπως και τις πιθανότητες για μια διεθνή στρατιωτική επέμβαση κατά του Ισλαμικού Στρατού στη Συρία, το Ιράκ και τη Λιβύη». Οι επιθέσεις στο Παρίσι μπορεί να έχουν εκτεταμένες επιπλοκές στο μέλλον της Ευρωζώνης και το επιχειρείν στα κράτη-μέλη. Είναι πιθανό να αυξηθούν οι πιέσεις για το κλείσιμο των συνόρων στην Ευρωζώνη. Μπορεί να αναζωπυρωθεί μια διαμάχη για την ιδιωτικότητα και τη παρακολούθηση, με συνέπειες στις εταιρείες τεχνολογίας.

Η Evercore ISI, το τμήμα ερευνών της επενδυτικής τράπεζας Evercore, δημοσίευσε σημείωμα στους πελάτες της όπου εκτιμά πως τα γεγονότα του Παρισιού μπορεί να αποδυναμώσουν τη δημοτικότητα της καγκελαρίου Αγκελα Μέρκελ, η οποία έχει υποστηρίξει την ιδέα των ανοικτών συνόρων, της μετανάστευσης των Σύρων και τον περιορισμό της ηλεκτρονικής παρακολούθησης για την προστασία των ατομικών δικαιωμάτων. Αναπτύσσει, επίσης, το σενάριο αντικατάστασης της κ. Μέρκελ στην καγκελαρία της Γερμανίας από τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, του νυν υπουργού Οικονομικών της Γερμανίας που φαίνεται να ήταν θετικά διακείμενος σε μια αποχώρηση της Ελλάδας από την Ευρωζώνη.

Ενώ η Wall Street ανέκαμψε σχετικά γρήγορα μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου, το πραγματικό οικονομικό κόστος εκτιμάται ότι ήταν πολύ υψηλό, φθάνοντας στα 3,3 τρισ. δολάρια. Ερευνα των New York Times έδειξε πως το κόστος των επιθέσεων περιλαμβάνει 55 δισ. δολάρια σε σωματική βλάβη, 123 δισ. δολάρια σε οικονομικές ζημιές, 589 δισ. δολάρια για την ίδρυση υπουργείου Εσωτερικής Ασφάλειας, 1,6 τρισ. δολάρια στη χρηματοδότηση πολέμων και 867 δισ. δολάρια σε δαπάνες για τη συνέχιση αυτών των πολέμων και την περίθαλψη των βετεράνων.

 

Facebook Comments