Οι προϋποθέσεις αλλαγής του κύριου ονόματος ενός προσώπου

Ένα από τα πιο σημαντικά στοιχεία της προσωπικότητας ενός φυσικού προσώπου αποτελεί το κύριο όνομά του, το οποίο το ακολουθεί σε όλη του την ζωή και είναι άρρηκτα συνυφασμένο με την προσωπικότητά του. Συχνά, ωστόσο, για διάφορους λόγους, προσωπικούς, θρησκευτικούς, κοινωνικούς ή άλλους, παρουσιάζεται η ανάγκη μεταβολή τους από το δικαιούμενο πρόσωπο.Φυσικά, μία τέτοια είδους μεταβολή, δεν μπορεί να λάβει χώρα αυθαίρετα (καθώς τούτο συνιστά και ποινικό αδίκημα), αλλά θα πρέπει να διαγνωστεί δικαστικά η ανάγκη μεταβολής του και να επιτραπεί η μεταβολή με τελεσίδικη δικαστική απόφαση.

Ειδικότερα, από το σύνολο των διατάξεων περί ονόματος και ειδικότερα από τo άρθρο 58 ΑΚ, σύμφωνα με το οποίο προστατεύεται ο δικαιούμενος να φέρει ορισμένο όνομα από την παράνομη χρήση αυτού από άλλον, καθώς και από το άρθρο 415 ΠΚ, κατά το οποίο είναι τιμωρητέα η αυθαίρετη μεταβολή του ονόματος, συνάγεται ότι ο νομοθέτης προσέβλεψε στο όνομα ως χαρακτηριστικό στοιχείο της προσωπικότητας και θέλησε να διατηρείται αυτό σταθερό και αμετάβλητο χάριν της ιδίας της προσωπικότητας αλλά συγχρόνως και της ασφάλειας των συναλλαγών.

Από τις ίδιες, όμως, ως άνω διατάξεις, καθώς και εκείνες του άρθρου 90 του βδ της 5/8.10.1949 “περί κωδικοποιήσεως σε ενιαίο κείμενο νόμου των ισχυουσών διατάξεων νόμου περί Νομαρχών, Επαρχών, Νομαρχιών και Γραφείων Επάρχων”, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο μόνο του νδ 2573/1953 “περί αλλαγής επωνύμου και προσλήψεως επωνύμου, πατρωνύμου και μητρωνύμου”, με το οποίο είναι δυνατή η αλλαγή του επωνύμου δια της διοικητικής οδού, από το άρθρο 25§2 του νδ 610/1970 “περί υιοθεσίας των μέχρις ηλικίας 18 ετών ανηλίκων”, σύμφωνα με το οποίο επιτρέπεται η προσθήκη και άλλου κυρίου ονόματος στον κατά τις διατάξεις του τελευταίου αυτούνδυ ιοθετούμενου, αλλά και από το άρθρο 13§1 του νδ 344/1976 “περί ληξιαρχικών πράξεων”, σύμφωνα με το οποίο ορίζεται ότι απαιτείται τελεσίδικη δικαστική απόφαση για την διόρθωση οποιασδήποτε ληξιαρχικής πράξεως, και συνεπώς και αυτής της γεννήσεως κάποιου προσώπου, της οποίας πράξεως στοιχείο είναι και το κύριο όνομα αυτού κατά το άρθρο 22§1 του προαναφερόμενου νομοθετήματος, προκύπτει ότι ο νομοθέτης δέχθηκε παρεκκλίσεις από την ως άνω αρχή του σταθερού και αμετάβλητου του ονόματος, οι οποίες επιβάλλονται στις ως άνω περιπτώσεις, χάριν επίσης του ιδίου του προσώπου.

Στις ως άνω διατάξεις αλλά και στο άρθρο 5§1 του Συντάγματος αναγορεύεται ότι ο κάθε άνθρωπος δύναται να αναπτύξει ελεύθερα της προσωπικότητά του και, συνεπώς, συνάγεται περαιτέρω ότι το πρόσωπο δικαιούται να ζητήσει δικαστικώς να διορθωθεί το κύριο όνομά του, εφόσον τούτο έχει, δικαιολογημένα, ανεπιθύμητες συνέπειες, πράγμα το οποίο συμβαίνει, όταν το όνομα δεν είναι εύηχο ή δημιουργεί σύγχυση στις συναλλαγές ή παρακωλύει την ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας του ατόμου, ή δημιουργεί προβλήματα στις σχέσεις του με τους άλλους που τον γνωρίζουν με το νέο του όνομα.

Αρμόδιο για να διατάξει την σχετική μεταβολή του κυρίου ονόματος, συνιστάμενη κατ’ ουσίαν στην διόρθωση της σχετικής ληξιαρχικής πράξης είναι το Ειρηνοδικείο που δικάζει με τις διατάξεις της Εκούσιας Δικαιοδοσίας.