Η τρίτη μέσα σε 13 μήνες τριμερής σύνοδος κορυφής Ελλάδος-Κύπρου-Αιγύπτου που έλαβε χώρα στην Αθήνα την προηγούμενη εβδομάδα αποτελεί επιστέγασμα ενός επιτυχημένου διπλωματικού συντονισμού Αθηνών-Λευκωσίας ο οποίος ανάγεται στο ΄β εξάμηνο του 2013. Η άνοδος του κ.Ελ-Σίσσι στην εξουσία ως αποτέλεσμα μιας εν πολλοίς νομιμοποιημένης στρατιωτικής παρέμβασης τον Ιούλιο του 2013 χαιρετίσθηκε με ιδιαίτερη αμηχανία σε πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες που είτε απουσίασαν είτε υποεκπροσωπήθηκαν κατά την τελετή ορκωμωσίας (Ιούνιος του 2014) του στρατηγού ως Προέδρου του πολυπληθέστερου και ισχυρότερου -μαζί με τη Σαουδική Αραβία- αραβικού κράτους.

Η συνάντηση των Αθηνών ακολουθεί και επιβεβαιώνει ένα πλέγμα συνεργασίας και περιφερειακής συνεννόησης που ξεκίνησε με τη διακήρυξη του Καΐρου τον Νοέμβριο του 2014. Παρά το γεγονός ότι η διαδικασία της γεωστρατηγικής εμβάθυνσης των σχέσεων Λευκωσίας και Αθηνών με την Αίγυπτο ξεκίνησε εδώ και περίπου 30 μήνες, το επίπεδο διπλωματικής συναντίληψης που έχει επιτευχθεί μεταξύ των τριών μερών είναι αξιοσημείωτο. Το κείμενο της διακήρυξης αναδεικνύει τη σύμπτωση των απόψεων μας σε όλα σχεδόν τα ζητήματα περιφερειακής ασφάλειας της Ν.Α. Μεσογείου και της ευρύτερης Μέσης Ανατολής που η αιγυπτιακή πλευρά θεωρεί ότι πρέπει να καταγράψει τη σύμφωνη γνώμη Αθηνών και Λευκωσίας αναδεικνύοντας το σταθεροποιητικά εποικοδομητικό ρόλο που καλούνται και δύνανται να υλοποιήσουν στην περιοχή τα δύο ευρωπαϊκά κράτη.

Η αντιδιαστολή αυτού του εποικοδομητικού ρόλου που θα μπορούσε να διαδραματίσει ένας συντονισμένος Ελλαδο-Κυπριακός γεωστρατηγικός άξονας στην ευρύτερη περιοχή με την νεο-οθωμανική επιθετικότητα της Τουρκίας -ιδιαίτερα μετά την κατάρριψη του Su-24- είναι τόσο προφανής που φαίνεται να αντανακλάται και απο το κείμενο της διακήρυξης. Πέραν από την πρόσκληση που απευθύνεται να γίνουν αποδεκτές οι αρχές του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας έμφαση στην ανάγκη οριοθέτηση ΑΟΖ μεταξύ των τριών μερών, καταγράφεται η επιτακτικότητα να γίνει ουσιαστικός συντονισμός των προσπαθειών καταπολέμησης του αυτοαποκαλούμενου Ισλαμικού Κράτους (α-ΙΚ) και να γίνει σεβαστή η συνοχή και η εδαφική ακεραιότητα της Συρίας και του Ιράκ, την ώρα που η Τουρκία

(α) βομβαρδίζει κουρδικές θέσεις στο Ιράκ,
(β) έχει -με την άδεια του φιλότουρκου προέδρου του ιρακινού Κουρδιστάν Μασούντ Μπαρζανί- εγκαταστήσει βάση εντός Ιρακινού εδάφους στα βόρεια της Μοσούλης, και
(γ) δέχεται τη συντονισμένη κατακραυγή από Ιράν, Ιράκ, Συρία, και Ρωσία για τη συστηματική ανοχή -αν όχι ενεργητική υποβοήθησή- που επιδεικνύει αναφορικά με το πετρελαϊκό λαθρεμπόρειο που διεξάγει το α-ΙΚ.

Παρενθετικά απλώς πρέπει να σημειωθεί ότι οι πρόσφατες προσπάθειες των Αμερικανών να υποβαθμίσουν τη σημασία που έχει το λαθρεμπόρειο αυτό μέσω του Τουρκίας για το α-ΙΚ αντιπαλεύονται όχι απλώς την κοινή λογική αλλά και τις εκθέσεις του ίδιου του αμερικανικού υπουργείου Οικονομικών το οποίο παραδέχθηκε σε έκθεση που δημοσίευσε μετά τις επιθέσεις της 13ης Νοεμβρίου στο Παρίσι ότι η Ουάσινγκτον είχε υποεκτιμήσει το ποσό των χρημάτων που έβγαλε το α-ΙΚ από το λαθρεμπόρειο πετρελαίου για το 2014 κατά $400 εκατομμύρια! Σύμφωνα με το αμερικανικό υπουργείο οικονομικών όπως μεταφέρεται σε δημοσίευμα του Bloomberg της 19ης Νοεμβρίου 2015, το α-ΙΚ παρήγαγε εισόδημα άνω του μισού δισεκατομμυρίου δολαρίων το 2014, ποσό ίσο με το 33% έως 50% του συνολικού εισοδήματος της πρώτης “πετρελαιοπαραγωγικής” τζιχαντιστικής οργάνωσης στην ιστορία.

Η διακήρυξη των Αθηνών καταγράφει επίσης δύο επιπρόσθετα θετικά στοιχεία καθώς θεσμοθετεί την τακτική ανα εξάμηνο συνάντηση των τριών ηγετών και δημιουργεί μια μόνιμη εκτελεστική ομάδα έργου που θα αναλάβει την υλοποίηση συγκεκριμένων πτυχών της αναπτυσσόμενης συνεργασίας. Μολονότι η τριμερής διάσταση της συνεργασίας αυτής αποτελεί ένα σημαντικό δυνητικό διπλωματικό κεφάλαιο για το μέλλον, τα ουσιαστικότερα και πιο απτά οφέλη είναι πιο πιθανό να προκύψουν σε διμερές επίπεδο. Η Κύπρος και η Αίγυπτος ήδη διαθέτουν συμφωνία ΑΟΖ από το 2003. Τον Δεκέμβριο του 2013 υπέγραψαν συμφωνία συνεκμετάλλευσης που επιτρέπει στην Κυπριακή Δημοκρατία να λάβει τα στοιχεία της γεώτρησης του Zhor για να αξιολογήσει την πιθανότητα να επηρεάζεται κατά τον ίδιο τρόπο το πετρελαϊκό δυναμικό και της συγκεκριμένης ζώνης της Κυπριακής ΑΟΖ.

Η πρόσφατη εξαγορά του 35% των δικαιωμάτων εκμετάλλευσης του πεδίου της Αφροδίτης από την ίδια εταιρία που ελέγχει αντίστοιχο ποσοστό δυναμικότητας στο σταθμό υγροποίησης του Idku, πολλαπλασιάζει την πιθανότητα πώλησης του αερίου στο συγκεκριμένο αιγυπτιακό τερματικό. Η απόφαση δε της αιγυπτιακής κυβέρνησης να παγώσει στις 6 Δεκεμβρίου 2015 τις διαπραγματεύσεις με τις Noble/Delek για την εισαγωγή αερίου από τα πεδία Tamar & Leviathan, εκτιμάται ότι θα πρέπει να διευκολύνει τις προσπάθειες της κυπριακής πλευράς να καταλήξει πρώτη στην πολυπόθυτη εμπορική συμφωνία πώλησης αερίου στο ανωτέρω τερματικό.

Η παύση των εμπορικών διαπραγματεύσεων έγινε λόγω απόφασης του διεθνούς διαιτητικού δικαστηρίου να καταδικάσει το Καΐρο σε πρόστιμο $1,6 δις για τη διακοπή του συμβολαίου εξαγωγής αιγυπτιακού αερίου προς το Ισραήλ που εξάγετο μέσω του υποθαλάσσιου αγωγού EMG μεταξύ El-Arish και Ashkelon. Είναι αξιοσημείωτο ότι το Καΐρο έλαβε αυτήν την απόφαση παρά το γεγονός ότι οι Noble/Delek δεν έχουν καμία σχέση με τις εταιρίες που εισήγαγαν το αιγυπτιακό αέριου ή εκμεταλλεύονταν τον EMG.

Στο διμέρες επίπεδο Ελλάδος-Αιγύπτου, το άνοιγμα της νέας διώρυγας του Σουέζ, στα εγκαίνια της οποίας ορθώς συμμετείχε τον περασμένο Αύγουστο ο Έλληνας Πρωθυπουργός, δίνει νέα δυναμική για την ελληνική ναυτιλία και την εμπορική συνεργασία των δύο κρατών. Οι εμπορικές συμφωνίες διασύνδεσης των λιμένων της Καβάλας και της Αλεξανδρούπολης με την Αλεξάνδρεια και την Damietta καταγράφεται στα θετικά της συμφωνίας. Ιδιαίτερως σημαντική είναι και η εντατικοποίηση της συνεργασίας μεταξύ του ελληνικού και του αιγυπτιακού πολεμικού ναυτικού τα οποία προέβησαν σε εκτεταμένες κοινές ασκήσεις με τη συμμετοχή συνολικά 6 μεγάλων μονάδων επιφανείας στο πλαίσιο των ναυτικών γυμνασίων “Μέδουσα 2015”.

Τα γυμνάσια έλαβαν χώρα σχεδόν ταυτόχρονα με την τριμερή των Αθηνών σε περιοχές του Αιγαίου, του Κρητικού και του Λυβικού πελάγους με κέντρο επιχειρήσεων την αεροναυτική βάση της Σούδας. Το επόμενο βήμα συνεργασίας με το αιγυπτιακό πολεμικό ναυτικό που αναμένεται να ενισχυθεί σημαντικά τα επόμενα χρόνια με την αγορά των γαλλικών φρεγατών FREMM, είναι να διοργανωθούν ανάλογης σημασίας αεροναυτικές ασκήσεις στην αιγυπτιακή αλλά και την κυπριακή ΑΟΖ με τη συμμετοχή της Εθνικής Φρουράς στη βάση σεναρίων έρευνας, διάσωσης και προστασίας εξωχώριων εγκαταστάσεων γεώτρησης υδρογονανθράκων.

Η ελπίδα είναι η συν τω χρόνω συστηματικοποίηση, διεύρυνση και πρωτίστως εμβάθυνση αυτής της συνεργασίας που ήδη έχει επιταχυνθεί κατά τρόπο εξίσου εντυπωσιακό με την αντίστοιχη τριμερή Ελλάδος-Κύπρου-Ισραήλ, να καταστήσει την Ελλάδα και την Κύπρο επαρκώς αξιόπιστους στρατηγικούς εταίρους για το Καΐρο έτσι ώστε να επιτρέψει στο προβλεπτό μέλλον την οριοθέτηση της τριμερούς ΑΟΖ μεταξύ των τριών περιφερειακών κρατών. Η οριοθέτηση αυτή υπενθυμίζεται ότι αποτελεί την προϋπόθεση “εκ των ων ούκ άνευ” για την προοπτική κατασκευής είτε του καλωδίου ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδος-Κύπρου-Ισραήλ είτε του αγωγού φυσικού αερίου East Med.

Facebook Comments