Νέα μέτρα €7 δισ. ο μποναμάς της τρόικας το 2016

Νέα μέτρα ύψους τουλάχιστον 7 δισ. ευρώ, χαριστική βολή στο κοινωνικό κράτος, αλλαγές στην αγορά εργασίας, με την οικονομία σε ύφεση, με μόνη προσδοκία την ελάφρυνση του χρέους… Αυτά αποτελούν την επόμενη μέρα του Μνημονίου ΙΙΙ που θα γίνει πράξη μέσα στο νέο χρόνο. Το δίσεκτο 2016 για την οικονομία θα είναι χωρισμένο, όπως και το 2015, σε δύο εξάμηνα. 

Στο πρώτο θα έρθουν τα πιο δύσκολα από τα μέτρα, όπως το ασφαλιστικό, το εργασιακό, η ολοκλήρωση του θεσμικού πλαισίου για τα «κόκκινα» δάνεια, η νέα φορολογική μεταρρύθμιση… Αν και οι προσδοκίες είναι η αξιολόγηση να ολοκληρωθεί μέχρι και τα μέσα Φεβρουαρίου και να ξεκινήσει η συζήτηση για την ελάφρυνση του χρέους, πολλοί μιλούν για μια αξιολόγηση «από τα παλιά» που μπορεί να διαρκέσει ακόμη και μέχρι τον Ιούνιο, σέρνοντας και πάλι την οικονομία σε έναν φαύλο κύκλο. Βασικό επιχείρημα υπέρ της καθυστέρησης είναι ότι οι δανειστές θα έρθουν αυτή τη φορά να οριστικοποιήσουν τους στόχους και τα μέτρα που θα πρέπει να πάρει η κυβέρνηση και να αποτυπώσουν όλα αυτά στο μεσοπρόθεσμο πλάνο δημοσιονομικής στρατηγικής (ΜΠΔΣ) 2016-2019, αφήνοντας ελάχιστο δημοσιονομικό περιθώριο για όποιες φιλολαϊκές παρεμβάσεις.

Κάποιοι από το οικονομικό επιτελείο φοβούνται ότι, όπως και σε κάθε ανάλογη περίπτωση στο παρελθόν, η αξιολόγηση θα οδηγήσει σε αναθεώρηση των στόχων και ενδεχομένως των μέτρων τα οποία έχουν συμφωνηθεί από το περασμένο καλοκαίρι. Επισήμως η κυβέρνηση επιμένει να παίρνει «μέτρα με τα οποία δεν συμφωνεί», όπως είπε πρόσφατα ο ίδιος ο υπουργός Οικονομικών κ. Ευκλείδης Τσακαλώτος, θεωρώντας ότι το σκηνικό θα αλλάξει με το παράλληλο πρόγραμμα και τις αναπτυξιακές πρωτοβουλίες που εξήγγειλε πριν από τα Χριστούγεννα ο πρωθυπουργός. Μάλιστα, έχει ταυτιστεί απόλυτα με την Ε.Ε. σε ό,τι αφορά τη λύση που προτείνει για το χρέος, θεωρώντας ότι έτσι θα απομακρύνει το ΔΝΤ και θα αποφύγει τα χειρότερα σε βασικές μεταρρυθμίσεις του Μνημονίου.
Στη μεγάλη εικόνα της χρονιάς που ξενικά, η κυβέρνηση θα έχει να αντιμετωπίσει πέντε βασικές προκλήσεις: 

1. Το δημοσιονομικό 
Στο πρώτο μεγάλο πεδίο, το δημοσιονομικό, οι δανειστές αναμένεται να καταστήσουν σαφές ότι το 2016 λήγει η περίοδος «χάριτος» που είχε η κυβέρνηση από τα μέσα μέχρι και το τέλος του 2015, που συνοδεύτηκε με τη δόση του 1 δισ. ευρώ λίγο πριν από τα Χριστούγεννα. Με την αλλαγή του χρόνου, θα πρέπει να συζητηθούν από την αρχή τα μέτρα ύψους 4,2 δισ. ευρώ που υιοθετεί ο προϋπολογισμός του 2016 αλλά και τα 2 δισ. ευρώ που θα κατανεμηθούν στη διετία 2017-2018. Οι πρώτες ενδείξεις οδηγούν στο συμπέρασμα ότι ο τελικός λογαριασμός μάλλον θα πλησιάσει και αναμένεται να ξεπεράσει τα 7 δισ. ευρώ. 

Ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 0,5% του ΑΕΠ για το 2016 τίθεται ήδη υπό αμφισβήτηση. Οι δανειστές μιλούν για διαφορά εκτιμήσεων 900 εκατ. ευρώ σε φορολογικά έσοδα και θα ζητήσουν επανεξέταση της απόδοσης κάθε νέου μέτρου. Με δεδομένο ότι στο μεσοπρόθεσμο στόχος είναι η Ελλάδα να πετύχει πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ το 2018, θα πρέπει να γίνουν νέες προσαρμογές και στους υπολογισμούς τόσο του δημοσιονομικού όσο και του χρηματοδοτικού κενού. Το ΔΝΤ υπολόγιζε από τον Οκτώβριο ότι για τη διετία 2015-2016 η Ελλάδα χρειάζεται περισσότερα μέτρα 1,35 δισ. ευρώ ενώ μέχρι το 2018 υπολόγιζε δημοσιονομικό κενό 3,5 δισ. ευρώ και χρηματοδοτικό κενό 7 δισ. ευρώ. Η όποια διαφορά θα κλείσει με επιτάχυνση μεταρρυθμίσεων…