Οι τέσσερεις σωματοφύλακες ήταν τρεις…

Οι τέσσερεις σωματοφύλακες ήταν τρεις, οι εξής δύο, ο Ντ’ Αρντανιάν, διηγούταν ένα παλιό αστείο.   Κατά πολιτική αντιστοιχία οι τέσσερεις εξουσίες, ήταν τρεις, οι εξής δύο, η εκτελεστική.  Και αυτό δεν είναι καθόλου αστείο.

Και δεν είναι αστείο διότι δεν υφίσταται δυτικού τύπου δημοκρατία στη χώρα μας έστω και αν κάποιοι ασυναίσθητα λοξοκοιτάξουν στο άκουσμα αυτού του ισχυρισμού. Υφίσταται λέτε; Ας το δούμε.

Η Δημοκρατία μας εδράζεται σε τρεις πυλώνες, την εκτελεστική εξουσία, την νομοθετική και την δικαστική σύμφωνα με το άρθρο 26 του Συντάγματος.  Ένας τέταρτος, μη θεσμικός πυλώνας, είθισται να λέγεται ότι είναι ο Τύπος, μέσω του ελέγχου και της κριτικής που ασκεί στις θεσμικές εξουσίες.

Για να ρίξουμε μια γρήγορη ματιά λοιπόν στους «σωματοφύλακες» της δημοκρατίας μας.

Η νομοθετική εξουσία έχει την αρμοδιότητά να ψηφίζει νόμους τους οποίους η κεντρική διοίκηση (Υπουργεία, κυβέρνηση, υπηρεσίες), η περιφερειακή (Περιφέρειες, Δήμοι) και οι πολίτες καλούνται να εφαρμόσουν. Επίσης νομοθετεί το τι συνέπειες προβλέπονται σε περίπτωση που στοιχειοθετηθεί παράβαση των ανωτέρω. Το κάνει; Αμ, δε!

Και πώς να το κάνει όταν έχει γίνει κατάχρηση των Προεδρικών Διαταγμάτων, των Υπουργικών αποφάσεων, των τροπολογιών και των ερμηνευτικών εγκυκλίων με αποτέλεσμα το 98% των νόμων της μεταπολίτευσης να μην έχει περάσει από το κοινοβούλιο.  Άρα όποιος πιστεύει ότι οι βουλευτές είναι που κατά κύριο λόγο νομοθετούν κάνει λάθος. Νομοθετούν ένα ελάχιστο μέρος. Η εκτελεστική εξουσία δια μέσω των εκπροσώπων της ασκεί το κύριο νομοθετικό έργο. Και το κάνει εισάγοντας παρατύπως, καταχρηστικά και αντισυνταγματικά (άρθρο 74) προσθήκες και τροπολογίες άσχετες με το αντικείμενο του κυρίως νομοσχεδίου.

Αλλά η νομοθετική εξουσία έχει υποστεί και άλλη θεσμική στρέβλωση: υπουργοποιούνται βουλευτές, επειδή βάσει εκλογικής απήχησης τα κυβερνητικά στελέχη θεωρούν, εκ των ουκ άνευ, ότι πρέπει να διπλοκαθίσουν σε βουλευτικό και σε υπουργικό θώκο. Με άλλα λόγια οι ίδιοι άνθρωποι καλούνται να εφαρμόσουν αυτά που οι ίδιοι ψήφισαν. Γιάνης κερνάει, Γιάνης πίνει (sic) ακυρώνοντας την λογική της Συνταγματικής επιταγής.

Ο άλλος πυλώνας; Η δικαστική εξουσία! Ο ακρογωνιαίος λίθος της νομιμότητας και το ύστατο μέσο του πολίτη για δικαίωση. Κρίμα που δεν είναι ακριβώς έτσι.

Για αρκετά χρόνια παρευρισκόμουν συχνά τις αίθουσες δικαστηρίων σαν τεχνικός μάρτυρας σε εταιρικές υποθέσεις. Παρακολουθούσα από κοντά τις προηγούμενες υποθέσεις μέχρι να έρθει η ώρα να αναβληθεί η δική μας.  Σε λίγους μήνες ξαναπηγαίναμε να ζήσουμε ένα δικανικό Deja vu παρακολουθώντας τις ίδιες υποθέσεις που είχαν αναβληθεί μαζί με τη δική μας. 

Δεν λέω, οι από έδρας δικαστές και εισαγγελείς προσπαθούσαν να εκτελέσουν το καθήκον τους όσο ευσυνείδητα μπορούσαν μεταβαίνοντας από φόνο εξ αμελείας σε κληρονομικό δίκαιο μέσα σε λίγα λεπτά.  Όσο βέβαια οι υποθέσεις αφορούν ανθρώπους της καθημερινότητας.  Όταν αφορούν δημόσια πρόσωπα, ή όταν η δίκη πάρει δημόσιες διαστάσεις με αληθινό ή κατασκευασμένο «λαϊκό αίσθημα» να πιέζει από πίσω είναι περισσότερο ευάλωτοι σε «εναρμονισμένη» κρίση.  Είτε αφορά την απόφαση έκδοσης ταραξιών και βανδάλων σε άλλη Ευρωπαϊκή χώρα, είτε σε κατηγορίες που αφορούν εν ενεργεία υπουργούς. Τα παραδείγματα μπόλικα και από την πρόσφατη επικαιρότητα.

Και πώς να μην είναι ευάλωτοι, όταν η ανέλιξή τους, οι κρίση τους και οι καριέρες τους εξαρτώνται άμεσα από τον πολιτικό τους προϊστάμενο!  Η ηγεσία της Δικαιοσύνης σε Συμβούλιο της Επικρατείας, Άρειο Πάγο, Ελεγκτικό Συνέδριο και τα ανώτατα δικαστήρια, όπως προβλέπεται από το 2011, επιλέγεται από το Υπουργικό Συμβούλιο μετά από μια γνωμοδοτικού χαρακτήρα κρίση της Βουλής.

Έτσι η εκτελεστική εξουσία εξασφαλίζει ότι δεν θα ζήσει ημέρες Μπερλουσκόνι που βρήκε τον διάολό του από την Ιταλική Δικαιοσύνη.

Βέβαια και αυτό να μην ίσχυε υπάρχει και άλλος λόγος για τον οποίο στην πραγματικότητα δεν υπάρχει Τρίτη εξουσία για τους πολίτες αλλά μία τραγική αρνησιδικία. Η καθυστέρηση στην απονομή της δικαιοσύνης με χρόνο εκδίκασης διπλάσιο του ευρωπαϊκού μέσου όρου (ιδίως των αστικών και εμπορικών υποθέσεων) στην ουσία ακυρώνει το ρόλο της, αποτρέπει επιχειρήσεις να ιδρυθούν ή εγκατασταθούν στην Ελλάδα, δημιουργεί αίσθημα απελπισίας στους πολίτες και σπρώχνει τη μουσουλμανική μειονότητα στην αγκαλιά του μουφτή για να ρυθμίσει το κληρονομικό δίκαιο με όρους που συχνά ο ενάγων θα προτιμούσε να προσφύγει στην πολιτική δικαιοσύνη αν αυτή εκδικαζόταν εντός εύλογου χρονικού διαστήματος.

Είναι και η τέταρτη εξουσία είναι στην ίδια παραπαίουσα κατάσταση; Από πού προκύπτει ότι ο Τύπος δεν ανταποκρίνεται στον ρόλο του;

Ας πούμε καταρχήν από την ετήσια έκθεση της οργάνωσης «Δημοσιογράφοι χωρίς Σύνορα» για την Ελευθερία του Τύπου σε παγκόσμιο επίπεδο στην οποία η Ελλάδα φιγουράρει στην 91η θέση για το 2015 μεταξύ 180 χωρών. Μία πτώση 56 θέσεων στην κατάταξη από το 2009 έως το 2014. Ανάμεσα στους λόγους και το ότι η οικονομική κρίση είχε σοβαρές επιπτώσεις για την πολυφωνία στα μέσα ενημέρωσης.  Για αυτούς τους λόγους και με δόλωμα τα δάνεια των καναλιών ή τις άδειες εκπομπής οι εκδότες αναγκάζονται να υποκύπτουν στις επιταγές της εκάστοτε κυβέρνησης ή να επιζητούν συμμαχίες στην αντιπολίτευση στηρίζοντας την πλευρά που προβλέπουν να είναι στην εξουσία το προσεχές διάστημα σε μια προσπάθεια να επιβιώσουν. Αυτή η κατάσταση όπως γίνεται φανερό μετατρέπει τον Τύπο από κριτή σε υποκριτή.

Δημοκρατία με νοθευμένη Νομοθετική εξουσία, εγκλωβισμένη και αρνησίδικη Δικαιοσύνη και δέσμιο Τύπο δεν λειτουργεί ως δημοκρατία αλλά ως μία διευρυμένη ολιγαρχία του κύκλου που στηρίζει και στηρίζεται από την εκάστοτε εκτελεστική εξουσία.

Όσα πολιτικά κόμματα βλέπετε να μην περιλαμβάνουν στο πρόγραμμά τους ή στις κοινοβουλευτικές τους προτάσεις θέματα όπως το ασυμβίβαστο της βουλευτικής και της υπουργικής ιδιότητας ώστε η νομοθετική και η εκτελεστική εξουσία να καταστούν ανεξάρτητες, τον περιορισμό της χρήσης υπουργικών αποφάσεων, την ανεξαρτητοποίηση της δικαιοσύνης από την εκτελεστική εξουσία όσον αφορά τους ορισμούς ανωτάτων δικαστικών και την οριστική τακτοποίηση με όρους διαφάνειας του ραδιοτηλεοπτικού σκηνικού να ξέρετε ότι επιθυμούν τη διατήρηση του ολιγαρχικού χαρακτήρα του πολιτεύματος με επίφαση δημοκρατίας. Μιας δημοκρατίας που θα προβλέπει μεν δικαιώματα για τους πολίτες αλλά που η διεκδίκησή τους θα ισοδυναμεί με τη διάνυση ενός γραφειοκρατικού και δικαστικού μαραθωνίου.