Ποιος θα πληρώσει τα χρέη της Πορτογαλίας;

Ο Χοσέ Μαρία Κάστρο Κάλντας, καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Κοΐμπρας δεν αντιλαμβάνεται την ανησυχία των εταίρων, του ΔΝΤ και των δανειστών. «Αυτά τα χρέη θα πληρωθούν όπως και τα προηγούμενα, με την ανάληψη νέων χρεών, δεδομένου ότι η Πορτογαλία από τότε που βγήκε από το μνημόνιο είναι σε θέση να δανείζεται από την ελεύθερη αγορά σε σχετικά χαμηλά επιτόκια, κι αυτό δεν πρόκειται να αλλάξει το επόμενο διάστημα», υποστηρίζει.

«Η Πορτογαλία μπορεί να επιστρέψει τα χρέη της»

Αντίθετα ο Πορτογάλος πανεπιστημιακός δεν βλέπει περιθώρια μείωσης του χρέους, διότι η αναγγελθείσα από την κυβέρνηση αποκατάσταση της αγοραστικής δύναμης και η υπόσχεση κάλυψης των μεγάλων κενών στο κοινωνικό σύστημα της χώρας δεν αφήνουν τέτοια περιθώρια. Η νέα σοσιαλιστική κυβέρνηση ανακοίνωσε τον τερματισμό της πολιτικής λιτότητας, όπως ζήτησαν τα αριστερά κόμματα που είναι κυβερνητικοί εταίροι της. Η Αουρόρα Τεξέιρα, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Πόρτο υποστηρίζει ότι για να εκπληρώσει η χώρα τις υποσχέσεις της θα πρέπει να συνεχιστεί η πολιτική λιτότητας. Ανάμεσα σε αυτές είναι η αποπληρωμή φέτος σχεδόν 7 δις ευρώ για κρατικά ομόλογα. Φοβάται ότι εάν δεν πληρωθεί το ποσό, μπορεί να υπερδιπλασιαστεί το 2018.

«Είναι εφικτό», τονίζει η Τεξέιρα, η οποία υποστηρίζει ότι υπάρχει χώρος για μικρής κλίμακας μείωση του χρέους, εάν η οικονομία της χώρας και κυρίως η οικονομία στην ευρωζώνη αναπτυχθεί με το ρυθμό που το κάνει και με μεγαλύτερη δημοσιονομική πειθαρχία. Επ’ αυτού η Πορτογαλία έχει δεσμευθεί και εξισορροπεί βελτιώσεις στο κοινωνικό σύστημα με αυξήσεις των έμμεσων φόρων, όπως πχ. στη βενζίνη. «Θα πάρει χρόνο, αλλά η Πορτογαλία μπορεί και θα πληρώσει τα χρέη της», επιμένει η πανεπιστημιακός.

Περισσότερη ανάπτυξη με περισσότερα χρήματα

Ο πρωθυπουργός Αντόνιο Κόστα υποσχέθηκε να πορευθεί μαζί με την Ευρώπη και όχι εναντίον της, χωρίς όμως η λιτότητα να είναι αυτοσκοπός. Κατέθεσε στο πορτογαλικό κοινοβούλιο και στην ΕΕ έναν προϋπολογισμό πολύ γενναιόδωρο αναφορικά με τα ποσοστά ανάπτυξης και τα κρατικά έσοδα. Αναγκάστηκε στη συνέχεια να κάνει πολλές διορθωτικές προσθήκες, δηλαδή αυξήσεις φόρων, πριν πάρει το «πράσινο φως» από τις Βρυξέλλες κι αφού δεσμεύτηκαν ότι θα επέμβουν σε περίπτωση που χρειαστεί. Αμέσως οι αγορές αντέδρασαν νευρικά και ακόμη πιο νευρικά όταν η κυβέρνηση επανέφερε το εβδομαδιαίο ωράριο των 35 ωρών εργασίας και την αύξηση των κατώτατου μισθού στα 600 ευρώ μέχρι το 2019.

«Όταν σε μια χώρα γίνεται κυβέρνηση ένα αριστερό κόμμα, οι δανειστές τρομοκρατούνται» παρατηρεί ο Γιοάο Ντούκε, καθηγητής στο οικονομικό Πανεπιστήμιο της Λισαβόνας ISEG. «Τελικά η κυβέρνηση πρέπει να εξυπηρετήσει την πελατεία της, και στην περίπτωση της Πορτογαλίας με κυβέρνηση μειοψηφίας, πρέπει να εξυπηρετήσει μαζί και την πελατεία των κομμουνιστών και του αριστερού μπλοκ. Αλλά δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας», επιμένει ο Ντούκε.

Ο πορτογάλος καθηγητής θεωρεί μάλιστα θεμιτή την προσπάθεια ενίσχυσης της ανάπτυξης με περισσότερα χρήματα, ο προϋπολογισμός διαθέτει περιθώρια για κάτι τέτοιο, «μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα η Πορτογαλία θα μπορεί να δανείζεται χρήματα με επιτόκιο στα 3%». Αντίθετα προβληματική θεωρεί την εξυπηρέτηση του χρέους. Μόνο για φέτος οι τόκοι ανέρχονται στα 8 δις ευρώ. Παρόλα αυτά ο Ντούκε πιστεύει ότι η Πορτογαλία θα είναι συνεπής ακόμη κι αν χρειαστεί να επαναδιαπραγματευθεί τα επιτόκια. Διότι εάν ένα τέτοιο ποσό επενδυόταν στην οικονομία, θα λύνονταν μονομιάς όλα τα προβλήματα», λέει χαριτολογώντας ο Πορτογάλος καθηγητής.